«Οι ιστορίες δεν αλλάζουν μόνο και μόνο επειδή το επιθυμούμε. Οι ιστορίες μας ξεπερνούν και μας φέρνουν αντιμέτωπους με τα σφάλματα και τις ατέλειές μας. Και αν δεν τις αγαπάς αυτές τις ατέλειες, τότε η ζωή γίνεται εφιάλτης κι εσύ ανήμπορος να την πας ένα βήμα παραπέρα».
Επιστρέφει με νέο μυθιστόρημα -δύο χρόνια μετά το τελευταίο της βιβλίο- προτάσσοντας τη φράση «η ζωή δεν σου οφείλει εξηγήσεις».
Η Σαρίτα Χαΐμ μιλά στη HuffPost Greece για το νέο βιβλίο της με τίτλο «Η αδελφή μου» (εκδόσεις Μίνωας). Εξηγεί γιατί «η συγγένεια δεν προϋποθέτει μια υγιή σχέση», υποστηρίζει ότι «οι ανατροπές και οι αποκαλύψεις στηρίζονται πάνω σε ανθρώπινες ελλείψεις, λάθη και υπεκφυγές», αναφέρεται στους αγαπημένους της συγγραφείς -με ξεχωριστή μνεία στον Τσαρλς Ντίκενς- και ομολογεί ότι, η επιστροφή της στην Ελλάδα μετά από οκτώ χρόνια στο εξωτερικό ήταν «απότομη προσγείωση».
-Ποια ιστορία αφηγείστε στο νέο βιβλίο σας με τίτλο «Η αδελφή μου»;
Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία δύο αδελφών, της Κατερίνας και της Μάρθας, που αποχωρίστηκαν σε παιδική ηλικία η μία την άλλη δίχως κανέναν προφανή λόγο και χωρίς να τους δοθεί καμία λογική εξήγηση, ύστερα από ένα ατύχημα -μια πυρκαγιά- που λίγο έλειψε να σκοτώσει την μικρότερη. Τις ξανασυναντούμε ύστερα από πολλά χρόνια κι αφού έχουν κάνει τις επιλογές τους, να προσπαθούν να διαχειριστούν αυτή την απουσία, να ενώσουν τα κομμάτια του παζλ και να αποδεχθούν επίπονα τους πραγματικούς λόγους που τις κράτησαν μακριά ή να συνεχίσουν τις ζωές τους ξορκίζοντας κάθε συγγένεια και συναισθηματική εγγύτητα. Μέσα από τις αποκαλύψεις αναγκάζονται να αξιολογήσουν τις επιλογές τους και να αναθεωρήσουν πολλές σταθερές. Θα πρέπει με λίγα λόγια να «αλλάξουν δέρμα» για να μπορέσουν να προχωρήσουν γιατί τίποτα πλέον δεν θα είναι το ίδιο.
-Υπήρξε κάποιο περιστατικό που πυροδότησε την έμπνευση;
Συχνά σκέφτομαι πως οι ιστορίες έρχονται και με βρίσκουν σε ανύποπτο χρόνο, εκεί που είμαι απασχολημένη με κάτι εντελώς διαφορετικό. Ωστόσο πιστεύω πως η συγγραφή ως ασχολία, έχει δημιουργήσει μια ειδική δεξαμενή -ένα ξεχωριστό κουτί- στο κεφάλι μου όπου συλλέγονται περιστατικά, σκέψεις, φράσεις που ακούω στην καθημερινότητα. Έχω μάθει πλέον να επεξεργάζομαι καλύτερα αυτό το υλικό και πιστεύω ότι αυτή η δεξιότητα θα εξελίσσεται και θα ωριμάζει με τον χρόνο και τη δουλειά.
-Τι σημαίνει «Η ζωή δεν σου οφείλει εξηγήσεις...». Υποθέτω ότι, είναι μια σκληρή -νηφάλια- θέση, που αφορά τα δύσκολα (υπό την έννοια ότι, τα καλά συνήθως δεν χρειάζονται περαιτέρω αναλύσεις).
Αυτή η φράση ανήκει στην Μάρθα κι έχει μια δόση σαρκασμού και αποστασιοποίησης η οποία δικαιολογείται από το γεγονός ότι εγκαταλείφθηκε από τη μεγαλύτερη αδελφή της -που υποτίθεται ήταν υπεύθυνη να την φροντίζει- και κινδύνευσε να πεθάνει. Στην ενήλικη ζωή της έχει αποφασίσει να αφήσει πίσω της για πάντα αυτήν την έλλειψη, αντιμετωπίζοντας το παιδικό της τραύμα με την απόσταση, μια επιτυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία και την ψυχρή στάση της απέναντι στην αδελφή της. Όταν λέει ότι «η ζωή δεν σου οφείλει εξηγήσεις» δηλώνει πως δεν έχει καμία διάθεση να ακούσει τις πιθανές δικαιολογίες που θα της δοθούν. Ωστόσο οι αποκαλύψεις είναι ραγδαίες και φέρουν ένα ειδικό βάρος. Η Μάρθα θα αναγκαστεί να σταθεί, να ακούσει και να αντιμετωπίσει αυτό που έρχεται.
-Οι οικογενειακές σχέσεις είναι ένα σύνθετο, όσο και εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο. Ποιες είναι συνήθως οι «γωνίες» στη σχέση μεταξύ δύο αδελφών και δη, γυναικών;
Η συγγένεια δεν προϋποθέτει μια υγιή σχέση. Αν μέσα στην οικογένεια δεν έχουν δουλευτεί βασικές αξίες όπως αυτές της ενσυναίσθησης, της αγάπης και της γενναιοδωρίας, αν το μοντέλο που αναπαράγεται από τους γονείς νοσεί -π.χ αν οι γονείς έχουν κακές σχέσεις με τα αδέλφια τους- τότε αναπόφευκτα τα παιδιά καλούνται να μιμηθούν αυτό που βιώνουν στην καθημερινότητα τους. Με λίγα λόγια δεν πιστεύω πως έχει να κάνει με το φύλο, αλλά με την ποιότητα των οικογενειακών σχέσεων.
-Ποιο, κατά τη δική σας εκτίμηση, είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα των ιστοριών σας: Η αρχιτεκτονική των χαρακτήρων, η δράση, οι ανατροπές;
Με ενδιαφέρει πολύ η βαθιά ψυχογράφηση των χαρακτήρων των βιβλίων μου. Θέλω ο αναγνώστης να αναγνωρίζει αμέσως έναν ρεαλισμό σε αυτό που διαβάζει. Η Κατερίνα και η Μάρθα φέρουν μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια μέσα από τις πράξεις και το λόγο τους. Δεν είναι δύο φιγούρες ξεκομμένες από αυτό που αντιλαμβανόμαστε. Οι ανατροπές και οι αποκαλύψεις στηρίζονται πάνω σε ανθρώπινες ελλείψεις, λάθη και υπεκφυγές. Δεν θα το τοποθετούσα ωστόσο ως συγκριτικό πλεονέκτημα, αλλά περισσότερο ως συγγραφικό στίγμα και προσωπικό τρόπο γραφής.
-Ποια φράση θα διαλέγατε από το τελευταίο σας βιβλίο; Ποια είναι πιο πολύ εσείς;
«Οι ιστορίες δεν αλλάζουν μόνο και μόνο επειδή το επιθυμούμε. Οι ιστορίες μας ξεπερνούν και μας φέρνουν αντιμέτωπους με τα σφάλματα και τις ατέλειές μας. Και αν δεν τις αγαπάς αυτές τις ατέλειες, τότε η ζωή γίνεται εφιάλτης κι εσύ ανήμπορος να την πας ένα βήμα παραπέρα».
-Ο συγγραφέας είναι πάντα και αναγνώστης -ή μήπως από ένα σημείο και μετά, όχι; Οι αγαπημένοι σας συγγραφείς; Ο πρώτος αγαπημένος σας, από την εφηβεία;
Ο συγγραφέας είναι καταρχάς αναγνώστης. Δεν νοείται συγγραφέας που δεν αγαπά τα βιβλία και την ανάγνωση. Είναι σαν να μιλάμε για ζωγράφο που δεν τον ενδιαφέρει η εικαστική αποτύπωση της ζωής. Αγαπημένος μου συγγραφέας είναι ο Φίλιπ Ροθ, αλλά και ο Τόμας Μαν, ο Καμύ, η Μαίριλιν Ρόμπινσον, η Μάργκαρετ Άτγουντ και τόσοι άλλοι. Από την παιδική μου ηλικία η πρώτη συγγραφική αγάπη -και αξεπέραστη θεωρώ- ήταν ο Τσαρλς Ντίκενς.
-Ζήσατε επί οκτώ χρόνια στο Βουκουρέστι και στο Τορόντο και επιστρέψατε στην Ελλάδα το 2011. Πώς βιώσατε τον πρώτο καιρό μετά την επιστροφή σας;
Η επιστροφή στην Ελλάδα σηματοδότησε την επιστροφή στο οικείο, ζεστό περιβάλλον, στους φίλους και τις λιακάδες. Ωστόσο ήταν ταυτόχρονα μια απότομη προσγείωση- ύστερα μάλιστα από την οργανωμένη και ανοιχτόμυαλη κοινωνία του Καναδά- στη γραφειοκρατία, το προσωπικό συμφέρον που καταπατά βασικές αξίες του διπλανού μας και στην εσωστρεφή αντίληψη πάνω σε καθημερινά, ζωτικά ζητήματα.
-Ο πρώτος αναγνώστης των βιβλίων σας;
Πρώτος αναγνώστης των βιβλίων μου είναι ο σύντροφός μου. Η γνώμη του και τα σχόλιά του είναι για μένα το πρώτο βαρόμετρο.
Η Σαρίτα Χαΐμ γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1968 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πολιτικές Επιστήμες και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Ασχολήθηκε με το μάρκετινγκ και τη διαφήμιση και έζησε για οκτώ χρόνια στο Βουκουρέστι και στο Τορόντο. «Η αδελφή μου» είναι το τρίτο της βιβλίο. Κυκλοφορούν επίσης «Placebo» (Μίνωας, 2017) και «Ξεκόλλα...» (Γαβριηλίδης, 2012).