«Τις διαβεβαιώσεις που ζητούσε το Κογκρέσο σχετικά με την ελληνική ασφάλεια στο Αιγαίο και την πώληση των F-16 στην Τουρκία έχει δώσει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ», υπογραμμίζει ο βουλευτής Τζον Σαρμπάνης.
Πρόκειται για το μέρος της συμφωνίας που έχει υπογραφεί στο Βίλνιους, γνωστή ως το «πακέτο Μενέντεζ», όπου αναφέρονται οι όροι για την απόκτηση των F16 από την Τουρκία μετά τις ενστάσεις της Ελλάδας.
Συγκεκριμένα, η απόρρητη επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Κογκρέσο, αναφέρει ότι τα F16 που θα λάβει η Τουρκία δεν θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για τους σκοπούς του ΝΑΤΟ και δεν θα κάνουν πτήσεις πάνω από τα ελληνικά νησιά.
Σε αντίθετη περίπτωση, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα αναλάβει δράση απέναντι στην Τουρκία εάν χρησιμοποιήσει τα νέα μαχητικά για την παραβίαση της κυριαρχίας ενός άλλου νατοϊκού συμμάχου.
Μιλώντας για αυτή την επιστολή στο OPEN, ο Δημοκρατικός βουλευτής επιβεβαίωσε ότι υπάρχει ένα σύνολο επικοινωνιών και διαβεβαιώσεων που έχουν δοθεί από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στους προέδρους των επιτροπών που έχουν τη δικαιοδοσία για την έγκριση μιας τέτοιας πώλησης.
«Νομίζω ότι εάν δεν υπήρχαν αυτές οι διαβεβαιώσεις οι επικεφαλής (των επιτροπών) δεν θα ενέκριναν την πώληση των F-16 και δεν θα έδειχναν δημόσια την άνεση τους με αυτή», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Αναφορικά με το εάν η επιστολή Μπλίνκεν συνιστά όντως μια δικλίδα ασφαλείας για την Ελλάδα, ο βουλευτής Σαρμπάνης εκτίμησε ότι εάν η Τουρκία επιστρέψει στον παλιό κακό εαυτό της, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα διαθέτει ισχυρούς μοχλούς πίεσης καθ′ όλη τη διάρκεια που θα εξελίσσεται το πρόγραμμα των F-16.
Αν υπάρξει πρόκληση από την Τουρκία θα επαναξιολογηθεί η συμφωνία
Όπως εξήγησε, «προφανώς, εάν υπάρξει κάποια πρόκληση, εάν τα F-16 χρησιμοποιούνται με τρόπο που θα ήταν αντίθετος με τις προσδοκίες όλων των πλευρών, τότε θα υπήρχε κάποια επαναξιολόγηση σε σχέση με την παράδοση αλλά και τον χρόνο της παράδοσης και ούτω καθεξής».
Ο Τζον Σαρμπάνης δήλωσε λίγο αιφνιδιασμένος από τη δήλωση της υπηρεσιακής υφυπουργού Εξωτερικών, Βικτόρια Νούλαντ, η οποία μιλώντας στο CNN Turk δήλωσε πως οι ΗΠΑ «θα χαρούν να επαναφέρουν την Τουρκία στο πρόγραμμα των F-35 αν λυθεί το θέμα των S-400».
O Αμερικανός βουλευτής εκτίμησε ότι είναι πολύ νωρίς για να ανοίξει ένας τέτοιος διάλογος, υπογραμμίζοντας «ότι είναι πρόωρο να ξεκινήσει μια τέτοια συζήτηση. Ας δούμε πως προχωρούν τα πράγματα με αυτές τις νέες εξελίξεις και μετά ας δούμε τι άλλο θα μπορούσε να γίνει αργότερα».
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε λίγο αργότερα και ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ασφαλείας Τζον Κίρμπι, ο οποίος σημείωσε ότι για την ώρα δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο συγκεκριμένο θέμα.
«Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στην άποψή μας ότι το πρόγραμμα των F-35 για την Τουρκία είναι ασύμβατο με τη χρήση των S-400. Έτσι συνεχίζουμε ακόμη τις διαβουλεύσεις και αν η Τουρκία μπορέσει να επιλύσει τις ανησυχίες μας για το θέμα αυτό, τότε μπορεί να υπάρξει μια κίνηση επιστροφής στο πρόγραμμα F-35, αλλά προς το παρόν βρισκόμαστε σε αυτό το σημείο».
Διαψεύδει η Τουρκία τους όρους της συμφωνίας
Αυτό που είχε γίνει γνωστό είναι πως η Ουάσινγκτον θα έδινε τελικά τα F-16 στην Τουρκία, αφού η Άγκυρα πέτυχε να πάρει αυτό που ήθελε μέσω της συγκατάθεσης της για ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Σε περίπτωση που παραβιαστούν οι όροι, το αμερικανικό ΥΠΕΞ αναλαμβάνει διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος, ενώ σε περίπτωση που αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε η παράδοση των αεροσκαφών διακόπτεται όπως έγινε και με τα F35.
Ωστόσο, στην Τουρκία διαβάζουν διαφορετικά τη συμφωνία.
Σύμφωνα με το Open και τη δημοσιογράφο Μαρία Ζαχαράκη, η αντιπολίτευση ασκεί κριτική στον πρόεδρο Ερντογάν για τους όρους της συμφωνίας για τα F-16, με την κυβέρνηση να διαψεύδει ότι υπάρχει ο οποιοσδήποτε όρος σχετικά με τη χρήση των F-16.
Το τουρκικό ΥΠΕΞ, έπειτα από επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων, διαψεύδει κατηγορηματικά ότι υπάρχουν όροι και ότι τα μαχητικά, όταν παραληφθούν, δεν θα μπορούν να πετάνε πάνω από τα νησιά του Αιγαίου.
Σε άτυπη ενημέρωση μέσω διαρροών στους διπλωματικούς συντάκτες, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει μάλιστα ότι είναι ”αδιανόητο να δέχτηκε ο Ερντογάν έναν τέτοιον όρο, καθώς αν ίσχυε, τότε τίθεται θέμα εθνικής κυριαρχίας”.