Η καταστροφή ενός μεγάλου φράγματος στον Δνείπερο «θόλωσε» την εικόνα της πολυαναμενόμενης ουκρανικής αντεπίθεσης κατά των Ρώσων εισβολέων, απειλώντας παράλληλα με περιβαλλοντική καταστροφή αμάχους που ζουν στην εμπόλεμη ζώνη.
Το Κίεβο και η Μόσχα αλληλοκατηγορούνται για την κατάρρευση του φράγματος Νόβα Καχόβκα στη νότια Ουκρανία, που προκάλεσε πλημμύρες σε γύρω οικισμούς και αγροτικές εκτάσεις, αναγκάζοντας μεγάλους αριθμούς αμάχων να απομακρυνθούν την Τρίτη.
Με τα επίπεδα των υδάτων να ανεβαίνουν, αξιωματούχοι και αναλυτές έχουν αρχίσει να ποσοτικοποιούν τα ανθρώπινα και περιβαλλοντικά κόστη για μία από τις πιο εύφορες αγροτικές χώρες του κόσμου, λέγοντας πως οικισμοί και χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν.
Η κατάρρευση του φράγματος έλαβε χώρα εν όψει της ουκρανικής αντεπίθεσης και θα μπορούσε να καταστήσει πιο δύσκολη την προέλαση των δυνάμεών της σε μια επίθεση, είπαν αναλυτές, αν και το Κίεβο δεν έχει αποκαλύψει σε ποια κατεύθυνση σχεδιάζει να χτυπήσει.
«Έχοντας κατά νου πως η Ρωσία είναι στρατηγικά στην άμυνα και η Ουκρανία στην επίθεση, βραχυπρόθεσμα είναι πλεονέκτημα για τη Ρωσία, σίγουρα» είπε ο Μπεν Μπάρι, senior fellow στο International Institute for Strategic Studies. «Θα βοηθήσει τους Ρώσους μέχρι τα νερά να υποχωρήσουν επειδή κάνει δυσκολότερο για την Ουκρανία να κάνει διαβάσεις ποταμού» είπε σχετικά.
Οι πλημμύρες στην περιοχή θα αποτρέψουν τη χρήση βαρέων όπλων όπως τα άρματα μάχης για τουλάχιστον έναν μήνα, είπε ο Μασιέτζ Ματίσιακ, ειδικός σε θέματα ασφαλείας στο Stratpoints Foundation και πρώην αναπληρωτής επικεφαλής της πολωνικής στρατιωτικής αντικατασκοπείας.
«Αυτό δημιουργεί μια πολύ καλή αμυντική θέση για τους Ρώσους, που αναμένουν ουκρανική επιθετική δραστηριότητα» είπε ο Ματίσιακ.
Η πλημμύρα έχει ήδη κάνει να βουλιάξουν χωριά και πόλεις γύρω από την πόλη της Χερσώνας, ενώ Ρώσοι αξιωματούχοι προειδοποιούν πως το κύριο κανάλι που προμηθεύει νερό στην προσαρτηθείσα από τη Ρωσία Κριμαία λαμβάνει δραστικά λιγότερο νερό.
Η απέραντη δεξαμενή του φράγματος, επίσης, προμηθεύει νερό για την ψύξη του μεγαλύτερου πυρηνικού σταθμού της Ευρώπης, στη Ζαπορίζια, ο οποίος είναι υπό ρωσικό έλεγχο. Ωστόσο η αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ υποβάθμισε τον κίνδυνο, λέγοντας ότι εναλλακτικές πηγές νερού θα μπορούσαν να προμηθεύουν τις εγκαταστάσεις για μήνες εάν χρειαστεί.
Η ευρύτερη ζημιά, ωστόσο, στο περιβάλλον και τη γεωργία σε έναν από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών του κόσμου θα μπορούσε να είναι μεγάλη: Ενδεικτικά, οι τιμές του σιταριού αυξήθηκαν πάνω από 3% την Τρίτη.
«Η πρόκληση είναι πως είναι ένα πολύ μεγάλο φράγμα, για την ακρίβεια μία από τις μεγαλύτερες δεξαμενές στον κόσμο» είπε ο Μοχάμαντ Χαϊνταρζαντέχ, πολιτικός μηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μπαθ, στη Βρετανία. «Με βάση την εμπειρία από παρόμοια περιστατικά ανά τον κόσμο, μια πολύ μεγάλη περιοχή θα μπορούσε να επηρεαστεί και επικίνδυνα υλικά να εξαπλωθούν σε όλη την περιοχή, επηρεάζοντας την παραγωγικότητα της γεωργίας».
Ο Χαϊνταρζαντέχ είπε ότι οι πλημμύρες θα μπορούσαν να διαταράξουν περαιτέρω τις αγροτικές αλυσίδες προμηθευτών, ενώ θα χρειαστούν χρόνια για να καθαριστεί η λάσπη που θα αφήσουν πίσω τους τα νερά. Η Μοντούπε Τζίμοχ, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικών και Ανθρωπιστικών Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο του Γουόργουϊκ, προέβλεψε ότι μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις θα καταστραφούν, πλήττοντας τις προμήθειες τροφίμων. Τα νερά θα φέρουν βιομηχανικά χημικά και λιπαντικά στο έδαφος, πρόσθεσε, πλήττοντας οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα.
«Και σε μέρη όπου έχεις βιοποικιλότητα η οποία έχει αναπτυχθεί για πολλά χρόνια, αυτό σημαίνει πως θα χρειαστούν πολλά χρόνια για να αντιστραφεί πρώτα η ζημιά και μετά να ανοικοδομηθούν και πάλι» πρόσθεσε. «Κάποιες είδη θα χαθούν για πάντα».
Κατηγορώντας τη Ρωσία για «οικοκτονία», ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, είπε ότι οι πλημμύρες θα προκαλούσαν μη αναστρέψιμη βλάβη στην περιοχή, προσθέτοντας ότι ζώα στον ζωολογικό κήπο της Νόβα Καχόβκα πέθαναν επίσης από τα νερά.
Η Ρωσία αρνείται τις ευθύνες και κατηγορεί την Ουκρανία για δολιοφθορές στο φράγμα, ως αντιπερισπασμό από αυτά που χαρακτήρισε ως ουκρανικές στρατιωτικές αποτυχίες. Καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει παρουσιάσει στοιχεία για να υποστηρίξει τους ισχυρισμούς της.
Η Μαρίνα Μιρόν, ερευνήτρια στο King’s College στο Λονδίνο, έκανε λόγο για «σημείο καμπής» στον πόλεμο μα είπε ότι και οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να δουν πλεονεκτήματα από την καταστροφή του φράγματος.
«Για τους Ρώσους ο λόγος να το κάνουν θα ήταν να σταματήσουν την ουκρανική αντεπίθεση, προφανώς. Και η δημιουργία μιας ανθρωπιστικής κατάστασης (εκτάκτου ανάγκης) στη Χερσώνα, όπου πρέπει να απομακρυνθούν άνθρωποι, και να δημιουργηθούν βάλτοι έτσι ώστε οι Ουκρανοί να μην μπορούν να χρησιμοποιήσουν το μηχανοκίνητο πεζικό τους, για παράδειγμα» είπε.
Για την Ουκρανία η καταστροφή μπορεί να παρέχει έναν τρόπο αντιπερισπασμού/ απόσπασης της προσοχής των Ρώσων ενώ εξαπολύεται η αντεπίθεση του Κιέβου, πρόσθεσε.
Η Πατρίσια Λιούις, Διευθύντρια Ερευνών για τη Διεθνή Ασφάλεια στο Chatham House, είπε ότι η κατάσταση βοηθά τη Ρωσία, ακόμα και αν η ουκρανική αντεπίθεση αργότερα σημειώσει πρόοδο. «Για τη Ρωσία, μπορείτε να δείτε το άμεσο όφελος από την άποψη ότι σταματάς αυτή τη σύνδεση για να περάσουν οι ουκρανικές δυνάμεις...και επίσης...αν δεν σχεδιάζουν να παραμείνουν εκεί μακροπρόθεσμα, για οποιονδήποτε λόγο, αν νομίζουν, για παράδειγμα, πως δεν θα κερδίσουν αυτή τη μάχη, τότε θα άφηναν στην Ουκρανία αυτόν τον μακροπρόθεσμο πονοκέφαλο».
Με πληροφορίες από Reuters