Στα τέλη Φεβρουαρίου 2024, οι χονδρικές τιμές του φυσικού αερίου σε Ευρώπη, ΗΠΑ, και Βρετανία έπεσαν στο χαμηλότερο σημείο από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία (24 Φεβρουαρίου 2022) λόγω κυρίως του ήπιου φθινοπώρου και χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο που διατήρησαν τα αποθέματα φυσικού αερίου σε υψηλά επίπεδα για την εποχή.
Οι ευρωπαϊκές τιμές TTF του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο ενέργειας στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας (Dutch TTF- Title Transfer Facility Natural gas futures) κατρακύλησαν στα 22 ευρώ την μεγαβατώρα (€22/megawatt-hour (MWh) στις 24 Φεβρουαρίου, που ήταν το χαμηλότερο επίπεδό από τον Μάιο του 2021.
Οι τιμές έπεσαν ελαφριά πιο κάτω και από τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία φορά αρχές Ιουνίου 2023 λόγω χαμηλής ζήτησης, σημειώνοντας απότομη πτώση άνω του 50% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πριν από ένα χρόνο.
Οι τιμές σημείωσαν μια εντυπωσιακή βουτιά σχεδόν κατά 95% από τα υψηλά των €351/MWh που καταγράφηκαν μόλις τον Αύγουστο του 2022, παρά την αυξημένη γεωπολιτική ένταση στην Μέση Ανατολή και στην Ερυθρά θάλασσα.
Ενώ οι φιλο-ιρανοί αντάρτες Χούθι στην Υεμένη συνεχίζουν τις επιθέσεις τους κατά της ναυτιλίας στην Ερυθρά Θάλασσα, δεν κατάφεραν να περιορίσουν σημαντικά την προσφορά φυσικού αερίου, καθώς τα πλοία LNG κατευθύνονται από το Κατάρ προς την Ευρώπη κάνοντας τον γύρω της Αφρικής έστω και με καθυστέρηση.
Τα ισοδύναμα του Ευρωπαϊκού TTF, το φυσικό αέριο των ΗΠΑ (Henry Hub) και της Βρετανίας, άγγιξαν επίσης 3-ετή χαμηλά κατά την ίδια περίοδο, στα 1,50 δολάρια ανά mmBtu, και στις 55,42 πένες ανά θερμική μονάδα, αντίστοιχα, ενώ οι τιμές του ασιατικού spot LNG έπεσαν στα 8 δολάρια ανά mmBtu.
Τα αποθέματα φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκονται κοντά στα 70%, σύμφωνα με την AGSI (Aggregated Gas Storage Inventory), ενώ στις ΗΠΑ έπεσε η τιμή στον κόμβο του Henry Hub λόγω υπερπροσφοράς και υπερπαραγωγής από τους παραγωγούς σχιστολιθικού αερίου, και του ασυνήθιστα θερμού χειμώνα.
Οι κυριότερες αιτίες της κάθετης πτώσης στις τιμές:
Η μεγάλη πτώση στις τιμές φυσικού αερίου αντανακλά μια ευρύτερη τάση που επηρεάζεται από ένα μείγμα κλιματικών και οικονομικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των θερμότερων από το μέσο όρο θερμοκρασιών στο βόρειο ημισφαίριο (Βόρεια Αμερική, Ευρώπη, Άπω Ανατολή), μιας αξιοσημείωτης μείωσης τόσο της βιομηχανικής όσο και της οικιακής ζήτησης για φυσικό αέριο, και μεγάλων εισαγωγών LNG.
1. Χαμηλή ζήτηση λόγω του ήπιου χειμώνα σε ολόκληρη την ήπειρο.
Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης στην Ευρώπη παραμένουν σε υψηλά επίπεδα εν μέσω ενός ήπιου χειμώνα, ενώ ένα ασυνήθιστα θερμό φθινόπωρο του 2023 καθυστέρησε την έναρξη της περιόδου θέρμανσης, διατηρώντας τα άφθονα αποθέματα φυσικού αερίου.
Ένας ήπιος χειμώνας, ιδιαίτερα στη Γαλλία και τη Γερμανία, οι οποίες βιώνουν τον τρίτο και τον τέταρτο θερμότερο χειμώνα τα τελευταία 34 χρόνια αντίστοιχα, συνέβαλε στην υποτονική ζήτηση για θέρμανση.
Τα αποθέματα φυσικού αερίου, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια του Χειμώνα για θέρμανση, βρίσκονταν κοντά στο 60% της αποθηκευτικής τους ικανότητας κατά μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις αρχές Μαρτίου, σύμφωνα με την πλατφόρμα https://en.macromicro.me/charts/57402/eu-european-countries-natural-gas-storage-percent
Με την περίοδο θέρμανσης να εισέρχεται στο τελευταίο σκέλος της, είναι πολύ πιθανό τα αποθέματα να τελειώσουν την περίοδο μείωσης σε ή κοντά σε ένα υψηλό ρεκόρ.
Με βάση τη συμπεριφορά των αποθεμάτων τα τελευταία 10 χρόνια, τα αποθέματα πλησιάζουν στο τέλος του χειμώνα 2023/24 στις 628 TWh, το οποίο θα ήταν το δεύτερο υψηλότερο σε ρεκόρ μετά τις 629 TWh στο τέλος του χειμώνα 2022/23.
Οι ενεργειακοί αναλυτές και οι έμποροι φυσικού αερίου συνήθως παρακολουθούν τα αποθέματα φυσικού αερίου κατά την ολοκλήρωση της χειμερινής περιόδου (Μάρτιος-Απρίλιος) καθώς τα στοιχεία αυτά καθορίζουν την αναγκαία αύξηση των αποθεμάτων για το επόμενο έτος, και τα οποία θα επιφέρουν την ανάλογη ζήτηση.
2. Χαμηλότερη βιομηχανική και οικιακή κατανάλωση:
Η παγκόσμια ενεργειακή και οικονομική κρίση του 2022-2023 οδήγησε σε μια αξιοσημείωτη μείωση τόσο της βιομηχανικής όσο και της οικιακής ζήτησης για φυσικό αέριο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη.
Ο ήπιος χειμώνας στο Βόρειο Ημισφαίριο έχει μειώσει την άμεση κατανάλωση φυσικού αερίου από τα νοικοκυριά και σε άλλα κτίρια καθώς και από τις γεννήτριες ηλεκτρικής ενέργειας.
Ταυτόχρονα, η βιομηχανική κατανάλωση περιορίστηκε στην Ευρώπη από έναν συνδυασμό παύσης λειτουργίας εργοστασίων που προκλήθηκαν από τις υψηλές τιμές των καυσίμων και την ύφεση του οικονομικού κύκλου.
Οι ενεργοβόρες βιομηχανίες της Γερμανίας (συμπεριλαμβανομένων σιδήρου και χάλυβα, κεραμικών, γυαλιού, χημικών και λιπασμάτων) ανέφεραν ότι η παραγωγή μειώθηκε κατά περισσότερο από 22% τον Δεκέμβριο του 2023 σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα δύο χρόνια νωρίτερα.
Οι επτά μεγαλύτερες χώρες κατανάλωσης φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία, Βέλγιο και Πολωνία) ανέφεραν χρήση κάτω του μέσου όρου κάθε μήνα το 2023.
Για το σύνολο του έτους, η συνολική κατανάλωση στις επτά μεγάλες καταναλωτικές χώρες μειώθηκε κατά 7% σε σύγκριση με το 2022 και κατά 19% σε σύγκριση με το 2021.
Μέσα σε αυτό το αρνητικό πλαίσιο, οι επενδυτές βγήκαν πωλητές στα συμβόλαια φυσικού αερίου TTF καθώς εκτιμούν ότι η βιομηχανική ζήτηση ενδέχεται να παραμείνει αδύναμη κατά την διάρκεια του 2024, ιδιαίτερα εάν η Γερμανική και Γαλλική οικονομία και η ευρύτερη βιομηχανική δραστηριότητα στην Ευρωζώνη παραμείνει υποτονική.
Η οικονομία στην Ευρωζώνη αναπτύχθηκε μόλις 0,1% στο τελευταίο τρίμηνο του 2023, καθώς η γερμανική οικονομία έτρεξε σε αρνητική ανάπτυξη -0,3%, ενώ η γαλλική οικονομία αναπτύχθηκε οριακά στο 1%, ενώ σημαντικές περιφερειακές δυνάμεις είχαν αρνητική ανάπτυξη, όπως η Ιρλανδία (-4,8%), Εσθονία (-3%), και η Φινλανδία (-1,3%).
Η μειωμένη ανάπτυξη οφείλετε κυρίως στην χαμηλή εσωτερική καταναλωτική ζήτηση και στην μείωση των επενδύσεων, απόρροιας του πολέμου στην Ουκρανία, του επίμονου πληθωρισμού, των υψηλών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και του άσχημου γεωπολιτικού κλίματος.
3. Ισχυρή άνοδος σε ΑΠΕ και πυρηνική ενέργεια:
Ένας άλλος βασικός παράγοντας στην πρόσφατη απότομη πτώση των τιμών του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου ήταν οι ισχυρές επιδόσεις των ΑΠΕ-ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας.
Μετά από μερικά χρόνια χαμηλών επιδόσεων το 2021 και το 2022, η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έχουν παρουσιάσει σημαντική βελτίωση το 2023-2024 και η υδροηλεκτρική ενέργεια βρίσκεται κοντά σε εποχιακά υψηλά πέντε ετών.
Οι υπεράκτιοι άνεμοι ήταν ισχυρότεροι από τον εποχιακό μέσο όρο τόσο τον Δεκέμβριο όσο και τον Ιανουάριο, ενισχύοντας την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αιολικά πάρκα.
Επιπλέον, η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας παρουσίασε καλύτερη παραγωγή το δεύτερο εξάμηνο του 2023, συνεχίζοντας το 2024.
4. Άλλες πηγές εφοδιασμού-εισαγωγή LNG
Η εκτίναξη των τιμών του Ευρωπαϊκού φυσικού αερίου στα ύψη το 2022 και μέσα στο 2023 λόγω της εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε τις ευρωπαϊκές χώρες στο να περιορίσουν την κατανάλωση και να διαφοροποιήσουν τις πηγές εφοδιασμού τους.
Παρότι η αυξημένη προσφορά του πανάκριβου LNG από ΗΠΑ και Κατάρ, και τις επιπλέον εισαγωγές με αγωγούς από Νορβηγία, Αζερμπαϊτζάν, και Αλγερία να μην έχουν αντισταθμίσει πλήρως τις χαμένες ρωσικές εισαγωγές φυσικού αερίου, εντούτοις, βοήθησαν να γεμίσουν τις αποθήκες στην ήπειρο και να ρίξουν τις χονδρικές τιμές TTF στο χρηματιστήριο.
Επίσης, ξεκινώντας το 2025, θα υπάρξει μια αξιοσημείωτη άνοδος της παγκόσμιας προσφοράς LNG από ΗΠΑ, Κατάρ, και Αυστραλία που θα οδηγήσει σε κατάσταση υπερπροσφοράς την αγορά και ενδεχομένως να κρατήσει στα χαμηλά τις ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου και LNG, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της περιόδου 2026-2028.
Επίλογος:
Παρά τις χαμηλές τιμές ενέργειας και τα άνετα επίπεδα αποθήκευσης στο τέλος του χειμώνα, η Ευρώπη δεν έχει ακόμη επιλύσει την ενεργειακή της κρίση, καθώς πιστεύεται ότι θα πρέπει να περάσει άλλος ένας χειμώνας προτού μειωθεί ο κίνδυνος ακραίων αυξήσεων των τιμών του φυσικού αερίου.
Επίσης, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι τιμές να ξαναπάρουν την ανιούσα σε περίπτωση γενίκευσης της κρίσης στην Μέση Ανατολή και ειδικά στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ μια σημαντική βελτίωση στην βιομηχανική δραστηριότητα σε Κίνα και Ευρώπη θα δώσει περεταίρω ώθηση για ζήτηση και υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου.
Ως εκ τούτου, οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν επιρρεπείς σε διαταραχές του εφοδιασμού από την Μέση Ανατολή ή αυξήσεις της παγκόσμιας βιομηχανικής ζήτησης, παρά τις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, την υψηλή αποθήκευση, και τις μεγάλες εισαγωγές LNG στην Ευρώπη.