«Η ενημέρωση σώζει» ήταν ένα από τα κεντρικά μηνύματα της εκδήλωσης «Σεισμός και Κοινωνία», από τον δημοσιογράφο Φώτη Καρύδα και τον Γεράσιμο Παπαδόπουλο, διευθυντή ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, η οποία έλαβε χώρα το Σάββατο στο Νέο Ηράκλειο.
Στο πλαίσιο της εκδήλωσης προβλήθηκαν, μεταξύ άλλων, βίντεο με σπάνια πλάνα από τον σεισμό του 1999 στην Πάρνηθα, τα οποία είχε τραβήξει ο κ. Καρύδας, αρκετά εκ των οποίων είχαν τραβηχτεί από πριν φτάσουν τα σωστικά συνεργεία στις περιοχές όπου σημειώθηκαν οι μοιραίες καταρρεύσεις κτιρίων- με τον απολογισμό από το χτύπημα του Εγκέλαδου να φτάνει τους 143 νεκρούς και το εκτιμώμενο κόστος να ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ.
Σεισμικό παρελθόν και μέλλον
Κατά την εκδήλωση προβλήθηκαν και βίντεο από ντοκιμαντέρ που δημιούργησαν οι κ.κ. Καρύδας και Παπαδόπουλος ως προς τη σημερινή εικόνα των περιοχών που επηρεάστηκαν σήμερα, ενώ, αναφερόμενος στο ερώτημα για το τι μέλλει γενέσθαι στο κοντινό μέλλον στην περιοχή μας, από σεισμικής άποψης, ο κ. Παπαδόπουλος τόνισε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίοδοι ύφεσης και έξαρσης, προσθέτοντας ότι «επιστημονική μου αίσθηση είναι ότι σιγά σιγά βγαίνουμε από την περίοδο της ύφεσης και μπαίνουμε σε περίοδο έξαρσης των σεισμών, καθώς είμαστε σε σεισμογόνα περιοχή». Ωστόσο, σημείωσε ότι, στη σεισμολογία, ως προς τις προβλέψεις, μπορούμε να μιλάμε για βάθος χρόνου, αλλά όχι για «αύριο»: «Πολλοί θέλουν να τους πω πότε θα γίνει σεισμός, και αν θα πέσει η πολυκατοικία τους. Αυτό δεν γίνεται. Αντισεισμική προστασία είναι η ενημέρωση και ο αντισεισμικός κανονισμός» είπε χαρακτηριστικά.
Οι δύο ομιλητές υπογράμμισαν τη σημασία της σωστής ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών, και την ανάγκη για αποτελεσματικό κρατικό μηχανισμό και αντισεισμική πολιτική- οι βάσεις της οποίας μπήκαν μετά τους σεισμούς του 1978 στη Θεσσαλονίκη και στις Αλκυονίδες το 1981.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο κ. Παπαδόπουλος έκανε λόγο για «μύθους» ως προς τις εικασίες και θεωρίες πως ελληνικές κυβερνήσεις έχουν ζητήσει να αναφερθούν μικρότερα μεγέθη σεισμών, με σκοπό την αποφυγή καταβολής αποζημιώσεων: «Ποτέ κανένας πρωθυπουργός δεν μας ζήτησε να “μικρύνουμε” σεισμούς» είπε χαρακτηριστικά, ενώ εκτίμησε πως ο κρατικός μηχανισμός θα δοκιμαστεί πραγματικά εάν η χώρα μας ξαναβιώσει τους τρομακτικούς σεισμούς της δεκαετίας του 1950.
Τσουνάμι
Το φαινόμενο των καταστροφικών τσουνάμι μπορεί να φέρνει στο μυαλό των περισσότερων εικόνες από μακρινούς προορισμούς, οι οποίοι βρέχονται από μεγάλους ωκεανούς- ωστόσο δεν αποτελούν απίθανο ενδεχόμενο και για την Ελλάδα, με τον κ. Παπαδόπουλο να σημειώνει πως «αν δεν είχαμε, θα ήταν γεωφυσικό παράδοξο».
«Έχουμε, αλλά είναι αραιές οι εμφανίσεις, καθώς δεν παράγουν όλοι οι σεισμοί τσουνάμι», ανέφερε, προσθέτοντας πως ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, καθώς στο ελληνικό σεισμικό τόξο υπάρχουν ιστορικά παραδείγματα με θηριώδη, όπως τα χαρακτήρισε, ύψη κύματος.
«Είμαστε ολίγον προετοιμασμένοι για τσουνάμι» εκτίμησε, συμπληρώνοντας ότι σε επίπεδο πολιτικής προστασίας δεν έχει ενταχθεί ως βασικός κίνδυνος. «Έχουμε σύστημα ειδοποίησης, αλλά δεν είμαστε ακόμα πολύ ευχαριστημένοι...εμείς το στέλνουμε στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας αλλά από εκεί και πέρα τα ίχνη του χάνονται» είπε χαρακτηριστικά, αναφερόμενος στον πρόσφατο σεισμό στην Κω.
Οδηγίες και ο ρόλος των ΜΜΕ
Μεταξύ άλλων, οι κ.κ. Καρύδας και Παπαδόπουλος παρουσίασαν, με τη βοήθεια σκίτσων, σειρά οδηγιών σχετικά με το πώς πρέπει να δρουν οι πολίτες σε περίπτωση σεισμού, επισημαίνοντας τους μύθους και τις πραγματικότητες: Οι δύο ομιλητές τόνισαν τη σημασία του να παραμείνει κάποιος στο σημείο όπου βρίσκεται και να μην τραπεί σε φυγή, σπεύδοντας αντ’αυτού να καλυφθεί κάτω από γραφεία, θρανία, να καλύψει το κεφάλι του με μαξιλάρι κ.ο.κ, και επιλέγοντας, μετά τη λήξη της δόνησης, τις σκάλες αντί του ασανσέρ για να βγει από το κτίριο.
Επίσης, υψίστης σημασίας είναι ο πολίτης να παραμείνει μακριά από καλώδια της ΔΕΗ και άλλα κτίσματα, και να σπεύσει σε ανοιχτούς χώρους- μάλιστα, οι ομιλητές υπογράμμισαν, δεδομένης της δυσκολίας για εύρεση τέτοιων χώρων σε αστικά περιβάλλοντα, τη σημασία της προετοιμασίας σε επίπεδο σεναρίων.
Ως προς το τι κάνει ο οδηγός αυτοκινήτου σε περίπτωση που αντιληφθεί σεισμό, αυτό που συστήνεται είναι να κάνει αμέσως δεξιά και να σταματήσει, βάζοντας αλάρμ. Επίσης, συνιστάται η παραμονή μακριά από τούνελ: Αν και, όπως επεσήμαναν οι ομιλητές, τα τούνελ κατασκευαστικά είναι ισχυρές δομές και τα μεγάλα έργα γενικότερα έχουν πρόβλεψη για μεγάλους σεισμός, δεν προτείνεται οι πολίτες να αναζητούν καταφύγιο εκεί σε περίπτωση πλήγματος του Εγκέλαδου.
Κλείνοντας, οι δύο ομιλητές αναφέρθηκαν στον ρόλο και την στάση των ΜΜΕ. Όπως είπε ο κ. Καρύδας, «η λέξη “σεισμός” στη δημοσιογραφία είναι από μόνη της τίτλος, όπως και ο “πόλεμος”», προσθέτοντας ότι έχει σημασία όταν τα ΜΜΕ αποφασίζουν να «δώσουν» σεισμό να το κάνουν όταν πρέπει, και όχι σε περιπτώσεις αμελητέας ισχύος δονήσεων πχ των 2 Ρίχτερ, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα «ψεύτη βοσκού».