Ο Τούρκος πρόεδρος αρχίζει σήμερα μια νέα θητεία πέντε ετών με ευρείες εξουσίες βάσει του νέου συστήματος διακυβέρνησης της χώρας, το οποίο καταγγέλλουν οι επικριτές του.
Στην εξουσία από το 2003, αρχικά ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος, ο 64χρονος Ερντογάν επανεξελέγη με άνεση στις προεδρικές εκλογές της 24ης Ιουνίου, κερδίζοντας από τον πρώτο γύρο το 52,6% των ψήφων.
Ορκίζεται σήμερα στις 17:00 (ώρα Ελλάδας) και στη συνέχεια θα προεδρεύσει εκδήλωσης στο προεδρικό μέγαρο, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στη σύγχρονη Ιστορία της Τουρκίας η οποία πέρασε στο προεδρικό σύστημα, βάσει της συνταγματικής αναθεώρησης που υιοθετήθηκε μέσω του δημοψηφίσματος του Απριλίου του 2017.
Η άνοδός του στην «υπερπροεδρία» γίνεται δύο χρόνια μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 που υποκίνησαν στρατιώτες και το οποίο ακολούθησαν άνευ προηγουμένου διώξεις στις ένοπλες δυνάμεις, την αστυνομία και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Το τελευταία κύμα διώξεων που ανακοινώθηκε χθες Κυριακή αφορά 18.000 ανθρώπους, στην πλειονότητά τους στρατιώτες και αστυνομικούς, οι οποίοι αποπέμφθηκαν από τα καθήκοντά τους βάσει ενός προεδρικού διατάγματος που παρουσιάστηκε ως το τελευταίο που ανακοινώνεται στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Ο Ερντογάν «θα έχει πλέον τη θεσμική και νομική εξουσία για να ελέγχει σχεδόν τα πάντα» βάσει του νέου συστήματος, εξηγεί η Αϊσέ Αγιάτα καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο τεχνικό πανεπιστήμιο της Μέσης Ανατολής στην Άγκυρα.
Η θέση του πρωθυπουργού καταργείται και ο πρόεδρος θα συγκεντρώνει πλέον όλες τις εκτελεστικές εξουσίες και θα μπορεί να εκδίδει διατάγματα. Επίσης θα διορίζει έξι από τα δεκατρία μέλη του Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων (HSK), αρμόδιου να διορίζει και να αποπέμπει το δικαστικό προσωπικό.
Ως πρόεδρος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) ο Ερντογάν «θα έχει τον έλεγχο των βουλευτών του κόμματός του, κάτι που σημαίνει ότι θα ελέγχει την εκτελεστική, τη δικαστική και τη νομοθετική εξουσία της χώρας», υπογράμμισε ο Εμρέ Ερντογάν καθηγητής πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης.
«Ένα τέτοιο σύστημα δημιουργεί τεράστιες ευκαιρίες για έναν πρόεδρο (…) ώστε να κυβερνήσει μόνος του τη χώρα», προσθέτει.
Στις βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τις προεδρικές, το AKP κέρδισε 295 έδρες σε σύνολο 600 και το εθνικιστικό κόμμα MHP 49 έδρες. Αυτό σημαίνει ότι μόνο του το κόμμα του Ερντογάν δεν διαθέτει την πλειοψηφία και βασίζεται στον σύμμαχό του, το MHP, για να ελέγχει το κοινοβούλιο.
Όμως «συν τω χρόνω, το MHP ενδέχεται να αναθεωρήσει τη θέση του και να υποβάλει αιτήματα», όπως θέσεις στην κυβέρνηση ή άλλες υποχωρήσεις, σημειώνει η Αγιάτα.
Πολλοί ειδικοί φοβούνται ότι η συμμαχία με το MHP θα οδηγήσει σε μια σκλήρυνση της πολιτικής που ακολουθεί ο Ερντογάν, κυρίως σε ό,τι αφορά το κουρδικό.
Μετά την ορκωμοσία του σήμερα, ο Ερντογάν θα παρουσιάσει τη νέα του κυβέρνηση, η οποία αναμένεται να μετρά 16 υπουργούς έναντι 26 που είχε μέχρι τώρα. Κατά συνέπεια πολλά υπουργεία θα συγχωνευθούν, όπως αυτό των Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, το οποίο πλέον θα υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών.
Η προεδρία θα βασίζεται επίσης σε «επιτροπές» και γραφεία αρμόδια για διάφορους διοικητικούς τομείς, αν και προς το παρόν δεν είναι γνωστές οι δικαιοδοσίες τους.
