Συμβιβασμός επήλθε μεταξύ Τουρκίας, Σουηδίας, Φινλανδίας και ΝΑΤΟ ως προς την ένταξη της Σουηδίας και Φινλανδίας στη Συμμαχία.
Ο Φινλανδός πρόεδρος Σαούλι Νιινίστο είπε ότι η Τουρκία συμφώνησε να υποστηρίξει την ένταξη των δύο χωρών, την πρώτη ημέρα της συνόδου του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη.
Όπως είπε ο Νιινίστο, η άρση του αδιεξόδου ήρθε αφού οι τρεις χώρες υπέγραψαν ένα κοινό υπόμνημα για να «επεκτείνουν την πλήρη στήριξή τους προς τις απειλές κατά της ασφαλείας τους».
Το αντάλλαγμα
Σε ανακοίνωσή της για την υπογραφή του τριμερούς υπομνήματος η τουρκική προεδρία λέει πως η Τουρκία «πήρε αυτά που ήθελε» από τις συνομιλίες, υπογραμμίζοντας ότι συμφωνήθηκε πλήρης συνεργασία με την Τουρκία στην αντιμετώπιση του ΡΚΚ και των παρακλαδιών του. Όπως υποστηρίζεται, θα επιδειχθεί αλληλεγγύη προς την Τουρκία στη μάχη της κατά «όλων των μορφών τρομοκρατίας», και επιπρόσθετα Σουηδία και Φινλανδία δεσμεύτηκαν να μην υποστηρίζουν τις κουρδικές YPG στη βόρεια Συρία, καθώς και την οργάνωση του εξόριστου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν (την οποία η Άγκυρα κατηγορεί για την ενορχήστρωση του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016).
«Ως υποψήφιοι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, η Φινλανδία και η Σουηδία επεκτείνουν την πλήρη στήριξή τους στην Τουρκία απέναντι σε απειλές στην εθνική της ασφάλεια» αναφέρεται, σύμφωνα με τη φιλοκυβερνητική Daily Sabah, συμπληρώνοντας πως δεν θα παρέχεται στήριξη από τη Φινλανδία και τη Σουηδία στις YPG/PYD και «την οργάνωση που χαρακτηρίζεται ως FETO στην Τουρκία».
«Η Φινλανδία και η Σουηδία απορρίπτουν και καταδικάζουν την τρομοκρατία σε όλες της τις μορφές και εκφάνσεις», σημειώνεται, ενώ προστίθεται πως οι δύο χώρες καταδικάζουν όλες τις τρομοκρατικές οργανώσεις που υποκινούν επιθέσεις εναντίον της Τουρκίας, εκφράζουν «βαθύτατη αλληλεγγύη» και δεσμεύονται για την αποτροπή δραστηριοτήτων του κουρδικού ΡΚΚ και «όλων των άλλων τρομοκρατιών οργανώσεων και των παρακλαδιών τους, καθώς και δραστηριότητες από άτομα σε ομάδες που πρόσκεινται και εμπνέονται, ή δίκτυα που συνδέονται με αυτές τις τρομοκρατικές οργανώσεις».
Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ θα προσκαλέσουν επίσημα τη Φινλανδία και τη Σουηδία να ενταχθούν στη Συμμαχία την Τετάρτη, είπε ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, δηλώνοντας πως «έχουμε μια συμφωνία που ανοίγει τον δρόμο για να μπουν στο ΝΑΤΟ η Φινλανδία και η Σουηδία. Η Τουρκία, η Φινλανδία και η Σουηδία υπέγραψαν ένα υπόμνημα που ασχολείται με τους προβληματισμούς της Τουρκίας, περιλαμβανομένων εξαγωγών όπλων, και της μάχης κατά της τρομοκρατίας».
Όπως είπε, «η πόρτα είναι ανοιχτή, η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα λάβει χώρα». Σημειώνεται ωστόσο πως, ακόμα και με επίσημη πρόσκληση, τα κοινοβούλια των χωρών- μελών του ΝΑΤΟ πρέπει να επικυρώσουν την απόφαση, και η διαδικασία αυτή μπορεί να πάρει μέχρι και έναν χρόνο.
Η τουρκική προεδρία πρόσθεσε ότι οι δύο χώρες συμφώνησαν επίσης στην άρση του εμπάργκο στις παραδόσεις όπλων στην Τουρκία, που είχαν επιβληθεί λόγω της τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης το 2019 στη Συρία. Επίσης, αναφέρεται πως οι δύο χώρες θα απαγορεύσουν «δραστηριότητες συγκέντρωσης χρηματοδότησης και στρατολόγησης» για το ΡΚΚ και θα «αποτρέψουν την τρομοκρατική προπαγάνδα κατά της Τουρκίας».
Ο Φινλανδός πρόεδρος Σαούλι Νιινίστο δήλωσε στους δημοσιογράφους πως το τριμερές μνημόνιο/ υπόμνημα δεν απαριθμεί πρόσωπα για να εκδοθούν.
Ο Νιινίστο είπε ότι το μνημόνιο περιγράφει αρχές για την έκδοση προσώπων που έχουν σχέση με την τρομοκρατία και όχι μεμονωμένους πολίτες.
Ο Στόλτενμπεργκ πάντως είπε πως οι όροι της συμφωνίας προβλέπουν η Σουηδία να εντατικοποιήσει εργασίες ως προς τα τουρκικά αιτήματα έκδοσης φερόμενων ανταρτών και τροποποιήσεις στη σουηδική και τη φινλανδική νομοθεσία ώστε να σκληρύνει η στάση απέναντί τους.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υποστηρίζει τη συμφωνία και έπαιξε παρασκηνιακό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, είπε την Τρίτη ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας. Όπως ανέφερε, ο Μπάιντεν μίλησε στον Ερντογάν νωρίτερα την Τρίτη κατόπιν αιτήματος από τις δύο χώρες.
Ο αξιωματούχος είπε πως η συμφωνία θα επιτρέψει την επέκταση της Συμμαχίας και σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στo «posture» ασφαλείας. Αξίζει να σημειωθεί πως ο αξιωματούχος είπε ότι η Τουρκία δεν επέμεινε να συμπεριληφθούν στις διαπραγματεύσεις οι απαιτήσεις της για νέα μαχητικά αεροσκάφη από τις ΗΠΑ.
Η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα κάνει τη Συμμαχία «πιο ισχυρή και πιο ασφαλή», δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον. Είναι «μια φανταστική είδηση την ώρα που αρχίζουμε την σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ», έγραψε ο Μπόρις Τζόνσον στο Twitter.
«Η συμμετοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ θα κάνει τη λαμπρή συμμαχία μας πιο ισχυρή και πιο ασφαλή», δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός.
Το φλέγον για τη Συμμαχία ζήτημα της ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας βρέθηκε στο επίκεντρο τετραμερών διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο χωρών, της Τουρκίας και του ΝΑΤΟ, στο περιθώριο της συνόδου της Συμμαχίας στη Μαδρίτη.
Αφού προσγειώθηκε στη Μαδρίτη την Τρίτη, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν είχε συνομιλία που κράτησε πάνω από δύο ώρες με τον Φινλανδό πρόεδρο Σαούλι Νιινίστο, την πρωθυπουργό της Σουηδίας Μαγκνταλένα Άντερσον και τον γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, σχετικά με τα αιτήματα των δύο χωρών για ένταξη στη Συμμαχία και τις αντιρρήσεις της Άγκυρας στο θέμα.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, που επίσης κατέφθασε στη Μαδρίτη πριν ένα γεύμα με άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ, δεν σχολίασε απευθείας το ζήτημα στα δημόσια σχόλιά του με τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεζ και τον βασιλιά Φελίπε της Ισπανίας, ωστόσο τόνισε την ανάγκη για ενότητα στη Συμμαχία.
Ο Τούρκος πρόεδρος θα έχει συνάντηση με τον Τζο Μπάιντεν την Τετάρτη. Σημειώνεται πως συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Σουηδίας είχε προγραμματιστεί να λάβουν χώρα και την Τετάρτη, στην Άγκυρα.
Η κύρια απαίτηση που παρουσίαζε η Άγκυρα ήταν οι δύο χώρες να σταματήσουν να υποστηρίζουν κουρδικές οργανώσεις που έχουν παρουσία στις επικράτειές τους, και να προβούν σε άρση των εμπάργκο σε κάποιες πωλήσεις όπλων στην Τουρκία.
Από πλευράς του ο Ερντογάν, πριν φύγει για τη Μαδρίτη, δήλωνε ότι η Τουρκία ήθελε πράξεις και όχι λόγια, προσθέτοντας επίσης πως θα πίεζε και τον Μπάιντεν για την αγορά μαχητικών F-16. «Θέλουμε αποτελέσματα. Βαρεθήκαμε να κάνουμε πάσες με τη μπάλα στο κέντρο του γηπέδου. Ως τώρα, παράγουν λέξεις» είπε ο Τούρκος πρόεδρος, προσθέτοντας πως θα εξηγούσε τις θέσεις της Τουρκίας σε συμμάχους στη σύνοδο και σε διμερείς συναντήσεις. Όπως συμπλήρωσε, θα συζητούσε με τον Μπάιντεν το θέμα της αγοράς ρωσικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία, που οδήγησε σε αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος της, και το αίτημα για αγορά 40 νέων F-16 και κιτ εκσυγχρονισμού για 80, καθώς και άλλα διμερή ζητήματα.
Έτοιμη για όλα τα ενδεχόμενα η Ελλάδα
Στο μεταξύ, η Αθήνα έχει παρακολουθήσει το νέο τουρκικό κρεσέντο επιθετικότητας και προκλητικών τοποθετήσεων, με τον φιλοκυβερνητικό Τύπο στην Τουρκία να αναφέρει σε δημοσιεύματα του ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα θέσει στη Μαδρίτη θέμα αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο. Παράλληλα Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν εξαπολύσει σχετικές απειλές, με τον αντιπρόεδρο της Τουρκίας, Φουάτ Οκτάι, να λέει πως «τα νησιά θα αποστρατιωτικοποιηθούν, σε διαφορετική περίπτωση θα ξεκινήσει η αμφισβήτηση της κυριαρχίας τους».
Ελληνικές κυβερνητικές πηγές σημείωναν πως η ατζέντα της Συνόδου περιλαμβάνει τη συζήτηση για την ένταξη στην Συμμαχία της Σουηδίας και της Φινλανδίας και σε καμία περίπτωση τα ελληνοτουρκικά, Όμως η προετοιμασία της ελληνικής πλευράς είναι για όλα τα ενδεχόμενα και κυρίως για να δοθούν οι κατάλληλες απαντήσεις στην Άγκυρα, αν θέσει κάποιο θέμα ο Ταγίπ Ερντογάν.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννη Οικονόμου, δήλωσε τη Δευτέρα πως «δεν πηγαίνουμε με το ζωνάρι λυμένο για καυγά αλλά δεν θα αφήσουμε αναπάντητη καμία πρόκληση». Όπως εξήγησε, μέχρι τώρα η ελληνική πλευρά αποδομεί τους παράλογους και ανιστόρητους τουρκικούς ισχυρισμούς προβάλλοντας με ψυχραιμία και κυρίως με αποδεικτικά στοιχεία το δίκαιο των θέσεων της και αυτό θα συνεχίσει να κάνει. «Η Ελλάδα δεν πρόκειται να παίξει το παιχνίδι της ρητορικής έντασης, η οποία συχνά στοχεύει στο εσωτερικό ακροατήριο. Θα συνεχίσει ωστόσο να προβάλλει σε όλα τα φόρα τις θέσεις της και να υπερασπίζεται με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα την εθνική της κυριαρχία και τα κυριαρχικά της δικαιώματα», υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Σημειώνεται πως την Τρίτη ο Τούρκος πρόεδρος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην Ελλάδα, επαναλαμβάνοντας πως οι ΗΠΑ έχουν εννιά στρατιωτικές βάσεις στη χώρα μας και προσθέτοντας πως θα έχει διμερείς επαφές με ηγέτες του ΝΑΤΟ, μα όχι με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ισχυριζόμενος ότι «κλείσαμε αυτή την πόρτα. Μετά, όταν συνέλθουν. Θα κάνουμε τον δικό μας οδικό χάρτη αν συνέλθουν».
Με πληροφορίες από Reuters, Anadolu, Daily Sabah