Η πρόσφατη καταδίκη του Σενέρ Λεβέντ από Τουρκικό Δικαστήριο για προσβολή του Τούρκου Προέδρου, έφερε ξανά στο προσκήνιο την ενδιαφέρουσα αυτή προσωπικότητα. Η επίδρασή του δεν έγκειται στο πόσους «ακολούθους» έχει, αλλά στο θάρρος και την επιμονή του να εκφράζει ελεύθερα την γνώμη του, μια γνώμη πάντα τεκμηριωμένη, πρωτότυπη και ριζοσπαστική. Και αποτελεί ασφαλώς στοιχείο προβληματισμού, γιατί ο συγκεκριμένος δημοσιογράφος, μιλώντας την γλώσσα της αλήθειας, χωρίς φόβο και πάθος, χαρακτηρίζεται «αιρετικός» και διώκεται από την Άγκυρα και τους εντολοδόχους της στα κατεχόμενα, ενώ παράλληλα συναντά την αδιαφορία της πλειοψηφίας της σημερινής πολιτικής ελίτ, στο ελεύθερο κομμάτι της Κύπρου.
Ξεκινώντας από τις τελευταίες εξελίξεις, σημειώνουμε τα εξής:
Τον Μάιο του 2019, ο Λεβέντ φιλοξένησε στην εφημερίδα την οποία εκδίδει στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρο («Afrika») γελοιογραφία, που είχε δημοσιευτεί σε Ελληνική εφημερίδα το 2017, κατά την επίσκεψη του Ερντογάν στην Ελλάδα. Η Afrika την παρουσίασε στις σελίδες της, με το σχόλιο: «Ιδωμένο με τα μάτια των Ελλήνων». Μετά από οδηγίες της Τουρκικής «πρεσβείας» προς τις Τουρκοκυπριακές «Αρχές», ο Λεβέντ και ένας ακόμα δημοσιογράφος κατηγορήθηκαν για «δυσφήμιση και προσβολή ξένου ηγέτη» (του Ερντογάν). Το τουρκοκυπριακό δικαστήριο στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο αθώωσε τους κατηγορούμενους θεωρώντας ότι το σκίτσο «δεν συνιστά προσβολή» ούτε «εξαιτίας του χάλασαν οι σχέσεις Τουρκίας – ψευδοκράτους». Ίδια ήταν και η απόφαση του «επαρχιακού Δικαστηρίου», ενώ η απόφαση του «Ανώτατου Δικαστηρίου» δεν έχει ακόμα εκδοθεί.
Στο μεταξύ, ο δυσαρεστημένος από τις αποφάσεις αυτές Ταγίπ Ερντογάν, κατέθεσε την ίδια αγωγή στην Άγκυρα (παρότι, όπως αναφέρει ο Λεβέντ, σε πρόσφατο άρθρο του, κανείς δεν μπορεί να δικαστεί δύο φορές για το ίδιο αδίκημα). Η απόφαση του Τουρκικού Δικαστηρίου εκδόθηκε πριν λίγες ημέρες, με την καταδίκη του Λεβέντ σε έναν χρόνο φυλάκιση, που στην συνέχεια μετατράπηκε σε εξαγοράσιμη. Η «διευκόλυνση» αυτή φαίνεται ότι συνδέεται με την βράβευση του Λεβέντ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2018, ως Ευρωπαίου πολίτη του έτους, οπότε δεν θα ήταν εύκολο για την Άγκυρα να ζητήσει την έκδοσή του ή να τον μεταφέρει δια της βίας στις τουρκικές φυλακές. Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται επαγρύπνηση και προσοχή, αφού όπως έγραψε ο ίδιος, δεν προτίθεται να πληρώσει το πρόστιμο («Δεν αναγνωρίζουμε την απόφαση εκείνου του δικαστηρίου, γι’ αυτό δεν θα πληρώσουμε, αν πληρώσουμε θα την αναγνωρίσουμε»).
Ποιος είναι όμως ο εξαιρετικός κύριος Λεβέντ;
Σύμφωνα με την Wikipedia, στο λήμμα για τον Σενέρ Λεβέντ:
«Ο Σενέρ Λεβέντ (τουρκικά: Şener Levent, γεννημένος στη Λευκωσία, το 1948) είναι Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος και πολιτικός. Ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του 2019 με το κόμμα «Γιασεμί». Σπούδασε δημοσιογραφία στην ΕΣΣΔ. Όταν επέστρεψε από τις σπουδές του στην Κύπρο, εργάστηκε για λογαριασμό αριθμού τουρκοκυπριακών εφημερίδων. Από το 2001, εκδίδει την εφημερίδα Αφρίκα, γνωστή για τις θέσεις της εναντίον της τουρκικής κατοχής του βόρειου τμήματος της Κύπρου.»
Οι πέντε αυτές γραμμές προφανώς δεν αρκούν και στην συνέχεια θα δούμε μερικούς χρονολογικούς σταθμούς στην πορεία του, με βάση σχετικά άρθρα που δημοσιεύτηκαν από τον ξένο Τύπο (politico, guardian, le figaro, le monde).
1979 έως 1990 Σύμφωνα με το βιογραφικό του στην κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης», διατέλεσε διευθυντής σύνταξης σε διάφορες τουρκοκυπριακές εφημερίδες, ενώ από το 1990 έως το 1997 ήταν διαπιστευμένος ανταποκριτής στο εξωτερικό.
1997. Εκδίδει την εφημερίδα Avrupa («Ευρώπη»). Έκτοτε, επειδή η εφημερίδα «ασχολείται με θέματα με τα οποία δεν ασχολείται καμία άλλη Τουρκοκυπριακή εφημερίδα», εκατοντάδες αγωγές έχουν υποβληθεί σε βάρος του (ενδεικτικά, όπως αναφέρει, σε μια μόνο ημέρα καταχωρήθηκαν 60 αγωγές) ενώ πολλές ήταν οι συλλήψεις και προσαγωγές του. Σημειώνεται ότι στις δίκες συνήθως εκπροσωπεί ο ίδιος τον εαυτό του, και μάλιστα με υποδειγματικό τρόπο.
2001 Μετά το κλείσιμο της εφημερίδας «Ευρώπη» από τις Τουρκοκυπριακές αρχές, στην θέση της ανοίγει νέα, με τίτλο «Αφρική» (Africa).Ο Λεβέντ διευκρίνισε ότι αρχικά υπέβαλε τον τίτλο «Νέα Ευρώπη» που δεν εγκρίθηκε και ότι ο νέος τίτλος παραπέμπει στην επικρατούσα κατάσταση.
2001. Γλυτώνει από τύχη δύο δολοφονικές απόπειρες εναντίον του. Πριν αποχωρήσει, ο δολοφόνος, εκνευρισμένος που δεν τον βρήκε, πυροβολεί στην πόρτα του γραφείου του, με τα σημάδια στον τοίχο να παραμένουν ακόμα. Τα συμβάντα αυτά δεν διερευνήθηκαν από τις Τουρκοκυπριακές «Αρχές».
2002 Μαζί με τον συνάδελφό του Memduh Ener φυλακίζεται για δύο μήνες για προσβολή του πρώην κατοχικού ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς.
2011 Με αφορμή τις μαζικές διαδηλώσεις Τουρκοκυπρίων, κατά των μέτρων λιτότητας στα κατεχόμενα (για να μειωθεί η ετήσια χορηγία της Τουρκίας προς το μη βιώσιμο Τουρκοκυπριακό «κράτος»), στις οποίες παίρνουν μέρος πάνω από 20.000 Τουρκοκύπριοι, ο Σενέρ Λεβέντ δέχεται ξανά απειλές θανάτου, ενώ το κτίριο των γραφείων της εφημερίδας του δέχεται πυροβολισμούς.
2014. Συμμετέχει στις Ευρωεκλογές, λαμβάνοντας ποσοστό περίπου 1%. Σημειώνεται, ότι στις εκλογές για την ανάδειξη της Ευρωβουλής, εκτός από τους Ελληνοκύπριους (που απείχαν σε ποσοστό πάνω από 55%), μπορούν να συμμετάσχουν και όσοι Τουρκοκύπριοι έχουν Κυπριακό διαβατήριο (πάνω από 100.000 διαβατήρια έχει χορηγήσει η Κυπριακή Δημοκρατία), ελάχιστοι όμως ανταποκρίνονται.
2015 Άρθρο της εφημερίδας δημοσιεύει φωτογραφίες που ανατρέπουν τα υποστηριζόμενα από την Τουρκική προπαγάνδα, ότι το 1974 Ελληνοκύπριοι εκτέλεσαν άμαχους (γυναίκα και τα παιδιά της) σε μια μπανιέρα. Σημειώνεται ότι έκτοτε το κτίσμα έχει μετατραπεί σε μουσείο μίσους κατά των Ελληνοκυπρίων. Πρόσφατη δε Τουρκική τηλεοπτική σειρά, με θέμα τα γεγονότα στην Κύπρο της περιόδου 1963-1974 είναι σε αντίστοιχο κλίμα, παραποιώντας το γεγονός ότι η Τουρκία επεδίωξε και οργάνωσε τις δικοινοτικές συγκρούσεις για να πετύχει τον μακροπρόθεσμο στρατηγικό της στόχο, τον έλεγχο όλου του νησιού.
2018 Με την εισβολή της Τουρκίας στο Αφρίν της Συρίας, δημοσιεύει άρθρο, με το οποίο χαρακτηριζόταν η τουρκική στρατιωτική επέμβαση ως «δεύτερη τουρκική εισβολή». Ο Ερντογάν καλεί τους Τουρκοκύπριους σε διαμαρτυρία εναντίον της «αισχρής εφημερίδας». Εκατοντάδες φανατικοί, καθοδηγούμενοι από Γκρίζους Λύκους, συγκεντρώνονται έξω από τα γραφεία της, τα οποία καταστρέφουν, ενώ στην συνέχεια αναζητούν τον ίδιο για να τον λυντσάρουν. Η «Αστυνομία» παρακολουθεί αμέτοχη, επεμβαίνοντας με μεγάλη καθυστέρηση, μετά από προσωπική εντολή του «Προέδρου» Ακιντζί. Την επόμενη ημέρα, 5.000 Τουρκοκύπριοι κατεβαίνουν σε σιωπηλή διαμαρτυρία κατά της Τουρκικής κατοχής.
2018 Κατόπιν πρότασης Κύπριων Ευρωβουλευτών, βραβεύεται από το Ευρωκοινοβούλιο ως Ευρωπαίος πολίτης της χρονιάς. Την πρόταση κατέθεσαν τρεις από τους συνολικά 6 Κύπριους Ευρωβουλευτές: οι άλλοι τρεις, προσκείμενοι στο «αριστερό» ΑΚΕΛ και το «δεξιό» ΔΗΣΥ, πρότειναν για το βραβείο αυτό την «Δικοινοτική Πρωτοβουλία Αμμοχώστου», που συν-βραβεύτηκε από το Ευρωκοινοβούλιο.
2019 Κατεβαίνει εκ νέου υποψήφιος στις Ευρωεκλογές, με το κόμμα «Γιασεμί», λαμβάνοντας ποσοστό 1,70%. Το αξιοσημείωτο των εκλογών αυτών ήταν ότι εκλέχτηκε άλλος Τουρκοκύπριος (Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, Καθηγητής σε Πανεπιστήμιο της Κύπρου, υποψήφιος με το «αριστερό» ΑΚΕΛ), λαμβάνοντας 25.000 σταυρούς (πολύ περισσότερους δηλαδή από τους περίπου 5.500 Τουρκοκύπριους που ψήφισαν συνολικά). Ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ αποτελεί μια ενδιαφέρουσα, αν και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα: λίγο μετά την εκλογή του στην Ευρωβουλή, ζήτησε τα Τουρκικά να γίνουν επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και άλλοι Κύπριοι το είχαν εξετάσει αυτό στο παρελθόν, ως «κίνηση καλής θέλησης»), ήρθε σε κόντρα με το Πανεπιστήμιο ζητώντας την μη εφαρμογή των νομοθετικών προβλέψεων περί αναστολής της θέσης του όσο καιρό είναι Ευρωβουλευτής, ενώ σε πρόσφατο άρθρο του, υποστηρίζει ότι η Τουρκοκυπριακή αριστερά έχει απομακρυνθεί από τις παραδοσιακές της αξίες, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα να μην αντιτάσσεται στον διαχωρισμό της Κύπρου.
Εκτός από την δημοσιογραφική και εκδοτική του δραστηριότητα (σύμφωνα με παλαιότερα δεδομένα, η εφημερίδα Afrika είναι τρίτη σε κυκλοφορία μεταξύ των 20 που κυκλοφορούν στα κατεχόμενα, με περίπου 1.500 φύλλα ημερησίως), ο Λεβέντ αρθρογραφεί επίσης, σε εβδομαδιαία βάση, στην κυπριακή εφημερίδα «Πολίτης». Η αρθρογραφία του αποτελεί μια ουσιαστική, συνεπή και θετική ματιά στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Κύπρου.
Επίσης, κατά καιρούς, άρθρα και συνεντεύξεις του δημοσιεύονται και σε άλλες εφημερίδες ή και ιστοσελίδες (ενδεικτικά, αναφέρουμε τις ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις στην εφημερίδα Φιλελεύθερος και άρθρα στην ιστοσελίδα Hellas Journal).
Τα άρθρα του έχουν ως άξονα (συχνά με έναν αέρα ίσως νοσταλγικό, αλλά πάντα ρεαλιστικό), την προοπτική επανένωσης της Κύπρου, όπου Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι θα ζουν μαζί, χωρίς τον έλεγχο της Τουρκίας.
Το όραμα αυτό είναι μακριά από τα βήματα μιας δήθεν προσέγγισης (στην πραγματικότητα διαχωρισμού), που έχουν γίνει κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, τις τελευταίες δεκαετίες. Η αποτυχία αυτής της προσέγγισης, μεταξύ άλλων, βασίζεται στην απεριόριστη εμπιστοσύνη προς τον ΟΗΕ (θα προτείναμε στον αναγνώστη την μαρτυρία του Γιαννάκη Ομήρου, στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», για το πώς χειρίστηκε ο τότε Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, την προτελική και τελική διαμόρφωση του σχεδίου που φέρει το όνομά του) και ενδεχομένως στην μη επαρκή συνεννόηση Ελλάδας – Κύπρου, απέναντι στην κοινή απειλή.
Δεν θέλω να κλείσω το παρόν άρθρο με μια αρνητική πρόβλεψη, γιατί αυτό δεν θα ταίριαζε στο πρόσωπο του Σενέρ Λεβέντ. Ήδη, με αφορμή την καταδίκη του από τα Τουρκικά δικαστήρια, πολλές δηλώσεις συμπαράστασης είδαν το φως στον κυπριακό Τύπο, υψώνοντας ένα τείχος προστασίας γύρω του. Και είναι αναμφισβήτητα θετικό, ότι μεταξύ αυτών ήταν και οι ανακοινώσεις της Κυπριακής κυβέρνησης, της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, και πολιτικών κομμάτων, περιλαμβανομένων του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ.
Σήμερα, που γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι η λογική των υποχωρήσεων σε καμιά περίπτωση δεν οδηγεί στο τέλος της τουρκικής κατοχής, θέσεις όπως αυτές που εκφράζει ο Σενέρ Λεβέντ θα μπορούσαν να συμβάλουν στην διαμόρφωση μιας εναλλακτικής πρότασης. Μια τέτοια πρόταση είναι αναγκαία τόσο βραχυπρόθεσμα (για την απόκρουση της περαιτέρω υποβάθμισης της θέσης της Ελληνοκυπριακής πλευράς), όσο και μακροπρόθεσμα (ώστε να σταματήσει η Τουρκία να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και τον χρόνο σύμμαχό της).