Οι ηγέτες της ΕΕ δεν σημείωσαν καμία πρόοδο την Πέμπτη στις φιλόδοξες συνομιλίες τους για έναν κοινό προϋπολογισμό την περίοδο 2021-27, καθώς υπάρχει μια «τρύπα» ύψους 75 δισ. ευρώ μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από το μπλοκ, σε μια εποχή που η Ευρώπη αντιμετωπίζει νέες και δαπανηρές προκλήσεις από την κλιματική αλλαγή έως τη μετανάστευση.
Ο κοινός προϋπολογισμός είναι η υψηλότερη εκ των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα επόμενα επτά χρόνια - και η βούληση των κρατών μελών της να αυξήσουν τα χρήματά τους - αλλά οι διαιρέσεις ήταν εμφανείς ακόμη και πριν ξεκινήσουν οι συνομιλίες στις Βρυξέλλες.
Το 27μελές μπλοκ θέλει να δαπανήσει περισσότερα για το κλίμα, τη μετανάστευση, την ψηφιοποίηση και την ασφάλεια αλλά οι πλουσιότεροι συνεισφέροντες στον προϋπολογισμό αρνούνται να πληρώσουν περισσότερα και οι επωφελούμενοι θέλουν να διατηρήσουν τις ενισχύσεις που λαμβάνουν για τη γεωργία και την ανάπτυξη.
Η Βρετανία, η οποία αποχώρησε και επίσημα από την ΕΕ τον περασμένο μήνα, ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος καθαρός συνεισφέρων στον προϋπολογισμό μετά τη Γερμανία.
«Ελπίζω ότι θα σημειώσουμε σημαντική πρόοδο... Είναι ένα πολύπλοκο έργο και σίγουρα πρέπει να ξεπεραστούν οι μεγάλες διαφορές», ανέφερε η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ.
Το σημείο εκκίνησης για συζητήσεις σχετικά με το μέγεθος του προϋπολογισμού είναι το 1,074% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΠ) του μπλοκ ή 1,09 τρισεκατομμυρία ευρώ.
Αυτός ο στόχος εξακολουθεί να θεωρείται υπερβολικός από κάποιους και πολύ λίγους από άλλους, ενώ κάποιοι διπλωμάτες εκτιμούν ότι είναι απίθανο να κλείσει το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών μέσα σε μόλις δύο ημέρες συνομιλιών.
«Θα ήταν απαράδεκτο να έχουμε μια Ευρώπη που θα αντισταθμίζει την αποχώρηση των Βρετανών, μειώνοντας τα δικά της μέσα», δήλωσε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. «Θα αφιερώσω τον χρόνο που απαιτείται για την επίτευξη μιας φιλόδοξης συμφωνίας. Αυτό μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες, αρκετές νύχτες, αρκετές ημέρες» συμπλήρωσε.
Βέβαια, δεν υπήρξε κανένα δράμα την πρώτη ημέρα της συνόδου.
Οι ηγέτες εξέφρασαν τις γνωστές τους θέσεις μία προς μία και στη συνέχεια ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, πραγματοποίησε συναντήσεις με τον καθένα ξεχωριστά το βράδυ της Πέμπτης, ώστε να επιτευχθεί μια μια νέα αφετηρία στις διαπραγματεύσεις το πρωί της Παρασκευής.
Η μάχη για το μέγεθος και τις προτεραιότητες του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού φέρνει στην επιφάνεια τις διαμάχες εντός της ΕΕ, μεταξύ των χωρών του Βορρά και του Νότου, μεταξύ Ανατολής και Δύσης και μεταξύ πιο ανεπτυγμένων και λιγότερο προηγμένων οικονομιών.
Νέες προτεραιότητες
Ο ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, η χώρα του οποίου είναι ένας από τους τέσσερις καθαρούς συνεισφέροντες που θέλουν να περιορίσουν το συνολικό μέγεθος του προϋπολογισμού στο 1 % του ΑΕΠ, δήλωσε ότι δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει σε έναν προϋπολογισμό που κατανέμει το ένα τρίτο για τα «ταμεία συνοχής» με σκοπό να αναπτυχθούν οι φτωχότερες περιφέρειες και ένα τρίτο για την υποστήριξη των γεωργών.
Η γεωργία αντιπροσωπεύει περίπου το 1% της οικονομίας της ΕΕ.
«Δεν μπορώ να υπογράψω αυτήν την πρόταση. Απλά δεν είναι καλή», δήλωσε πριν από τις συνομιλίες.
Οσοι θέλουν να διατηρήσουν το υπάρχον κατεστημένο ήταν εξίσου ανένδοτοι.
«Νέοι τομείς δαπανών, όπως η έρευνα ή η μετανάστευση, η άμυνα ή η καινοτομία είναι σημαντικοί τομείς πολιτικής, αλλά δεν μπορούν να λειτουργήσσουν εις βάρος της συνοχής και της κοινής γεωργικής πολιτικής», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι.
Η Γαλλία, υπ ’αριθμόν δύο συνεισφέρων πλέον στον προϋπολογισμό, θέλει να διασφαλίσει τις επιδοτήσεις για τους αγρότες αλλά ανησυχεί για τις δημοσιονομικές επιπτώσεις ενός μεγαλύτερου προϋπολογισμού που επιδιώκεται από τους λεγόμενους «φίλους της συνοχής».
Διπλωμάτες δήλωσαν ότι το Βερολίνο είναι εκνευρισμέο με το ενδεχόμενο η πρώτη πρόταση του ΜΙσέλ για το προϋπολογισμό να καταλήξει να είναι αισθητά χειρότερη σε σύγκριση με την αντίστοιχη της περιόδου 2014-20, την ώρα που το Παρίσι θα μπορούσε να έχει κάποια κέρδη.
Ο προϋπολογισμός της ΕΕ λαμβάνει χρήματα από δασμούς στα εμπορεύματα που εισέρχονται στην ενιαία αγορά, από τη μείωση του φόρου επί των πωλήσεων, από την επιβολή προστίμων στις εταιρείες και από εθνικές συνεισφορές.
Αντίστοιχα ξοδεύει χρήματα στις επιδοτήσεις των αγροτών της ΕΕ, στην εξισορρόπηση του βιοτικού επιπέδου σε όλο το μπλοκ, στη διαχείριση των συνόρων, στην έρευνα, στην ασφάλεια και σε διάφορα προγράμματα εξωτερικής βοήθειας.
Η Ολλανδία, η Αυστρία, η Σουηδία και η Δανία θέλουν να περιορίσουν τον προϋπολογισμό στο 1 % του ΑΕΠ. Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος συνεισφέρων, είναι διατεθειμένη να δεχθεί λίγο περισσότερο, αλλά το 1,07% είναι υπερβολικά υψηλό για το Βερολίνο.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το εκτελεστικό όργανο του μπλοκ, θέλει 1,1% και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προωθεί 1,3%.
Για να συμβάλει στην κάλυψη της «τρύπας» που δημιούργησε το Brexit, η Επιτροπή πρότεινε ακόμη την κατάργηση των επιστροφών για τις συνεισφορές στον προϋπολογισμό που απολαμβάνουν πολλοί από τους καθαρούς συνεισφέροντες. Αλλά οι τελευταίοι αρνούνται να το αποδεχθούν αυτό.
Το μπλοκ αναζητεί, την ίδια ώρα, νέες πηγές εσόδων, αλλά οι ηγέτες χωρίζονται μεταξύ ενός προτεινόμενου φόρου για τα πλαστικά απόβλητα και του διαμοιρασμού των κερδεών από το εμπόριο εκπομπών άνθρακα.
Οι αξιωματούχοι προειδοποιούν ότι χωρίς συμφωνία μέχρι το τέλος του έτους, το μπλοκ θα πρέπει να παγώσει τα περισσότερα από τα έργα του από το 2021.
(με πληροφορίες από Reuters)