Ανταπόκριση - Βρυξέλλες
Υπό τον κίνδυνο μιας ευρύτερης ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή, το μέτωπο της Ουκρανίας ενεργό και με την οικονομική ανταγωνιστικότητα της ΕΕ να αμφισβητείται τόσο από την Κίνα όσο και από τις ΗΠΑ, διεξάγεται στις 17 και 18 Απριλίου στις Βρυξέλλες η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ.
Η Σύνοδος Κορυφής αναμένεται ξεκινήσει περίπου στις 8 το βράδυ ώρα Ελλάδας, έπειτα από τη δεξίωση που θα παραχωρήσει ο Βασιλιάς του Βελγίου Φίλιππος στους 27 ηγέτες της ΕΕ. Τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και συγκεκριμένα οι επιθέσεις του Ιράν εναντίον του Ισραήλ, η Ουκρανία και οι σχέσεις Ε.Ε-Τουρκίας αναμένεται να κυριαρχήσουν την πρώτη μέρα της ειδικής συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στη Σύνοδο εξέφρασε την αγωνία του η νέα κρίση στη Μέση Ανατολή να μην επεκταθεί σε περιφερειακή κρίση.
«Όσον αφορά στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, την απερίφραστη καταδίκη της επίθεσης που δέχτηκε το Ισραήλ από το Ιράν θα συνοδεύει η παρότρυνση όλων των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας προκειμένου η κρίση αυτή να εκτονωθεί, να μην επεκταθεί και να μην αποκτήσει χαρακτηριστικά περιφερειακής σύγκρουσης».
Σε ό,τι αφορά την ανταγωνιστικότητα, η οποία θα συζητηθεί στις 18 Απριλίου, ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι «η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης δεν είναι μία αφηρημένη έννοια, αλλά είναι μία έννοια η οποία πρέπει να συνδέεται τελικά με την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου όλων των ευρωπαίων πολιτών, κάτι στο οποίο η χώρα μας αποδίδει εξαιρετικά μεγάλη σημασία».
Εν αναμονή της έκθεσης Λέττα
Η δεύτερη μέρα της Συνόδου θα είναι αφιερωμένη στη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ στον παγκόσμιο στίβο και αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον η παρουσίαση της έκθεσης 147 σελίδων του πρώην Ιταλού πρωθυπουργού Ενρίκο Λέττα, η οποία καλεί σε άμεσο μετασχηματισμό της Ενιαίας Αγοράς και ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών, ενεργειακών και τηλεπικοινωνιακών αγορών προκειμένου η Ευρώπη να αντέξει και να μην παρακμάσει. Όπως γίνεται κατανοητό πρόκειται για θέματα που αναμένεται να προκαλέσουν διαφωνίες και αντιδράσεις.
Η λογική είναι ότι για παράδειγμα ο κατακερματισμός των παρόχων τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε 27 εθνικές αγορές είναι ασύμβατος με τους όρους ανταγωνισμού όπως αυτοί ορίζονται στην παγκόσμια αγορά με αποτέλεσμα να υπάρχει ζημία τόσο στην ποιότητα των υπηρεσιών αλλά όσον αφορά στις επενδύσεις.
Επιπλέον η ανάγκη για κεφαλαιακή ενοποίηση, όπως αναφέρουν οι υποστηρικτές της, είναι επιτακτική για την αύξηση των επενδύσεων σε όλα τα μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση μέχρι την αμυντική της πολιτική. Εκτός αυτού η μειωμένη ανταγωνιστικότητα στην ΕΕ έχει σαν αποτέλεσμα την φυγή κεφαλαίων και επιχειρήσεων από την ευρωπαϊκή επικράτεια.
«Είναι θέμα επιβίωσης»
Ο Ενρίκο Λέτα, ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο οποίος πρόκειται να υποβάλει στους ηγέτες της ΕΕ την έκθεσή του για τη μεταρρύθμιση της ενιαίας αγοράς, δήλωσε σήμερα σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Σαρλς Μισέλ ότι η ενοποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών θα μπορούσε να αποτελέσει πραγματική ”αλλαγή παιχνιδιού” για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
«Έχουμε φτάσει στο σημείο όπου δεν μπορούμε να περιμένουμε. Έχουμε την τελευταία ευκαιρία, το τελευταίο παράθυρο που είναι ανοιχτό για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας, δήλωσε για το χάσμα των οικονομικών επιδόσεων της ΕΕ με τις ΗΠΑ και άλλους. Αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να το κάνουμε» είπε και πρόσθεσε ότι ο μεγαλύτερος στόχος του είναι να αποφύγει να καταλήξει η έκθεσή του για την ενιαία αγορά ”σε ένα συρτάρι”, είπε.
Παρόμοιες τοποθετήσεις είχε κάνει και σε συνέντευξή του προ ημερών στους Financial Times υποστηρίζοντας ότι η περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι θέμα επιβίωσης στην παγκόσμια οικονομία.
«Η ΕΕ πρέπει να ενσωματώσει τις χρηματοπιστωτικές, ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές αγορές της, αλλιώς θα χάσει την ”οικονομική της ασφάλεια” και θα μείνει περισσότερο πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα», προειδοποιεί ο Λέττα και προσθέτει:
«Το πρόβλημα είναι ότι σε αυτόν τον νέο κόσμο είμαστε πολύ μικροί. Και αν δεν ενσωματωθούμε, θα παρακμάσουμε...Αδράνεια στην ενιαία αγορά σημαίνει παρακμή».
Ο Λέττα προειδοποιεί ότι μια πιθανή δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ θα απαιτήσει από την ΕΕ να είναι πιο τολμηρή στη χρήση της δύναμης της εσωτερικής αγοράς της. «Οι ΗΠΑ εκμεταλλεύονται την ενιαία αγορά της. Και εμείς όχι».
Επίσης στην έκθεσή του υποστηρίζει ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα επόμενα πέντε χρόνια για να επιδιώξουν την ολοκλήρωση των εθνικών αγορών για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, την ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες. Θα ζητήσει επίσης να αλλάξουν οι κανόνες της ΕΕ για τις συγχωνεύσεις ώστε να επιτραπεί μεγαλύτερη ενοποίηση της αγοράς.
Για τον Λέττα η ενιαία αγορά όπως τη γνωρίζουμε τις τελευταίες δεκαετίες δεν είναι πραγματικότητα από τη στιγμή που, όπως λέει, δεν μπορείς να την ενοποιήσεις για την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και τα χρηματοοικονομικά, δεν έχεις καμία ασφάλεια.
Σημερινή ανάρτηση στο Χ του Σαρλ Μισέλ μετά τη κοινή συνέντευξη Τύπου που είχε με τον Ε. Λέττα: «Με τον Enrico Letta @DelorsInstitute , συνεχίζοντας να χτίζουμε πάνω στην κληρονομιά του Jacques Delors. Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ παραμένει ψηλά στην ατζέντα μας #EUCO καθώς αντιμετωπίζουμε τις σημερινές προκλήσεις - τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις επιδοτήσεις εντός και από τρίτες χώρες, & τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Προσβλέπουμε στις φιλόδοξες συστάσεις της έκθεσής σας για την #ΕνιαίαΑγορά @EnricoLetta»
«Νέα συμφωνία για την ανταγωνιστικότητα»
Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ επισημαίνει ότι πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως όλες οι δυνατότητές της ενιαίας αγοράς, «να εξαλειφθεί κάθε κατακερματισμός» και να ακολουθηθούν οι συστάσεις που θα παρουσιάσει ο Ενρίκο Λέτα.
«Μια νέα συμφωνία για την ανταγωνιστικότητα και μια νέα προοπτική έχουν καθυστερήσει εδώ και καιρό. Αυτή η ισχυρή και επείγουσα απάντηση είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση της ευημερίας και της παγκόσμιας ηγεσίας μας. Στην ουσία, πρέπει να γεφυρώσουμε συλλογικά το χάσμα ανάπτυξης και καινοτομίας σε σχέση με τους παγκόσμιους ομολόγους μας και να διασφαλίσουμε την οικονομική, βιομηχανική και τεχνολογική μας βάση» τονίζεται στη πρόσκληση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ προς τους ηγέτες των 27.
Ο ίδιος προσθέτει ότι: «Οι επιχειρήσεις της ΕΕ προσκρούουν σε ένα αξιοσημείωτο εμπόδιο χρηματοδότησης στην ΕΕ, αντιμετωπίζοντας σημαντικά εμπόδια στην πρόσβαση σε άμεσα διαθέσιμα κεφάλαια για την αναβάθμιση της κλίμακας και την καινοτομία. Ως εκ τούτου, η Ένωση Κεφαλαιαγορών απαιτεί την ιδιαίτερη προσοχή μας και τη σταθερή καθοδήγησή μας. Είναι επιτακτική ανάγκη να κάνουμε σημαντικά βήματα στον τομέα αυτό, όπου η πρόοδος έχει καθυστερήσει για πολύ καιρό».
Πρώτη μέρα της Συνόδου: Μέση Ανατολή, Ιράν, Λίβανος, Ουκρανία, Τουρκία
Ιράν
Μετά τις εξελίξεις και την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να καταδικάσει αλλά και να στείλει μήνυμα ενότητας «προτρέποντας όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση, να σεβαστούν το διεθνές δίκαιο και να αποφύγουν ενέργειες που μπορεί να αυξήσουν τις εντάσεις.
Επιπλέον στο προσχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής που έχει στη διάθεσή της η HuffPost Greece, τονίζεται ότι «Η ΕΕ είναι έτοιμη να λάβει περαιτέρω περιοριστικά μέτρα κατά του Ιράν, ιδίως όσον αφορά τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) και τους πυραύλους».
Σημειώνεται ότι η ΕΕ έχει ήδη επιβάλει περιοριστικά μέτρα στο Ιράν κυρίως όσον αφορά τα drones που προμηθεύει η Τεχεράνη τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων θα συζητηθεί στη σύνοδο και θα αποφασιστεί την ερχόμενη Δευτέρα στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.
Παλαιστίνη
Για την κατάσταση στη Γάζα το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να υπενθυμίσει τα συμπεράσματά του Μαρτίου 2024 και να επαναλάβει τη δέσμευσή του να συνεργαστεί με τους εταίρους για τον άμεσο τερματισμό της κρίσης στη Γάζα και την εφαρμογή της απόφασης 2728 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ άλλων μέσω της επίτευξης άμεσης κατάπαυσης του πυρός και της άνευ όρων απελευθέρωσης όλων των ομήρων, καθώς και της παροχής πλήρους, ταχείας, ασφαλούς και απρόσκοπτης ανθρωπιστικής βοήθειας σε κλίμακα για τους Παλαιστίνιους που έχουν ανάγκη.
«Η ΕΕ παραμένει σταθερά προσηλωμένη σε μια διαρκή και βιώσιμη ειρήνη με βάση τη λύση των δύο κρατών» καταλήγει το κείμενο των συμπερασμάτων που αναμένεται να υιοθετηθεί από τους 27.
Ουκρανία και αεράμυνα
Η Δύση αντιμετωπίζει την καταγγελία του Ζελένσκι περί διπλών προτύπων αναφερόμενος στην επιτυχή αεράμυνα του Ισραήλ κατά τη διάρκεια τις ιρανικής επίθεσης. Αυτό το «γιατί» η Δύση μπορεί να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο του Ισραήλ, αλλά όχι της Ουκρανίας καλούνται να απαντήσουν σήμερα οι ηγέτες των 27.
Ηδη στην επιστολή του ο Σαρλ Μισέλ αναφέρει ότι «όσον αφορά την Ουκρανία σε συνέχεια των εκτενών συμπερασμάτων μας του Μαρτίου, θα ασχοληθούμε με τις συνεχείς επιθέσεις της Ρωσίας κατά ουκρανικών πολιτών και κρίσιμων υποδομών, μεταξύ άλλων στον τομέα της ενέργειας. Αυτά υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της εντατικοποίησης της παροχής στρατιωτικής βοήθειας, ιδίως των δυνατοτήτων αεράμυνας».
Ανησυχία για τον Λίβανο και φόβοι για το μεταναστευτικό
Στη σύνοδο ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην κατάσταση που επικρατεί στο Λίβανο λόγω της κρίσης στη Μέση Ανατολή και στο κείμενο συμπερασμάτων επισημαίνεται η ανάγκη αντιμετώπισης της κατάστασης και της παροχής ισχυρής υποστήριξης.
«Τα τελευταία γεγονότα επιδείνωσαν την ήδη «εξαιρετικά ασταθή κατάσταση στην περιοχή» τονίζει ο Σαρλ Μισέλ.
Στο δε κείμενο συμπερασμάτων υπογραμμίζεται ότι:
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλα τα μέρη να δεσμευθούν για την εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη στη σταθερότητα του Λιβάνου, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και της ενίσχυσης της υποστήριξής της προς τις λιβανικές ένοπλες δυνάμεις.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της ΕΕ να στηρίξει τους πιο ευάλωτους ανθρώπους στο Λίβανο, συμπεριλαμβανομένων των προσφύγων, των εσωτερικά εκτοπισμένων και των κοινοτήτων υποδοχής που έχουν ανάγκη, καθώς και να παράσχει στήριξη για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου».
Τουρκία
Σχετικά με την Τουρκία. Το αίτημα να τεθεί το ζήτημα της Τουρκίας στην ατζέντα της Συνόδου είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής τον Μάρτιο με πρωτεργάτη τη Γερμανία η οποία έπειτα από την έκθεση της Κομισιόν και του Ύπατου Εκπροσώπου για την Τουρκία επιθυμούσε κάτι περισσότερο από ευχολόγιο και ζητούσε θετική γλώσσα και μηνύματα προς την Αγκυρα.
Τότε δεν τα κατάφερε ωστόσο είναι βέβαιο ότι σε αυτή τη Σύνοδο το θέμα θα συζητηθεί αν και το κείμενο συμπερασμάτων μέχρι αργά το βράδυ χθες δεν είχε οριστικοποιηθεί.
Ωστόσο όπως και να έχει στη συζήτηση για την Τουρκία, στη βάση του Κοινού Ανακοινωθέντος Μπορέλ και Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση των ευρωτουρκικών σχέσεων, η ελληνική θέση είναι σταθερή και υπέρ μιας αμοιβαία επωφελούς σχέσης.
Η Ελλάδα, ανέφεραν πριν από τη Σύνοδο κυβερνητικές πηγές, τάσσεται υπέρ θετικών βημάτων στις ευρωτουρκικές σχέσεις, εφόσον και η τουρκική πλευρά δείχνει διάθεση συνεργασίας. Η βάση άλλωστε συζήτησης είναι οι σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που υπογραμμίζουν ότι τα όποια βήματα θα είναι σταδιακά, αναλογικά και αναστρέψιμα.
Ικανοποιημένο δήλωσε και ο πρωθυπουργός προσερχόμενος στη Σύνοδο λέγοντας χαρακτηριστικά: «Προς το παρόν είμαι ικανοποιημένος από τα συμπεράσματα στα οποία έχουμε καταλήξει, τα οποία αναγνωρίζουν το γεγονός ότι μπορεί οι σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας να προοδεύσουν, αλλά πάντα στα πλαίσια των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου οι οποίες έχουν ληφθεί τα τελευταία χρόνια».
Αναφερόμενος στο Κυπριακό είπε ότι «σε απόλυτη συνεννόηση με την Κυπριακή Δημοκρατία, εκφράζω την ικανοποίησή μου για το γεγονός ότι υπάρχει ρητή αναφορά η οποία συνδέει την πρόοδο των ευρωτουρκικών σχέσεων και με την πρόοδο η οποία μπορεί να γίνει στο ζήτημα του Κυπριακού. Με ρητές αναφορές στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, που καθορίζουν το μόνο πλαίσιο βάσει του οποίου μπορεί να επιλυθεί το Κυπριακό ζήτημα. Και βέβαια εκφράζοντας και εμείς την προσδοκία μας η νέα αυτή προσπάθεια η οποία γίνεται, υπό τη νέα απεσταλμένη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να μπορέσει να αποδώσει επιτέλους καρπούς».
Σημειώνετα ότι στο προσχέδιο του κειμένου που έχει στη διάθεσή της η HuffPost πράγματι έχει προστεθεί η παράγραφος εκείνη που επιθυμούσε η ελληνική πλευρά και δεσμεύει την Τουρκία στις υποχρεώσεις της.
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διεξήγαγε στρατηγική συζήτηση για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, λαμβάνοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση του Υπατου Εκπροσώπου και της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία.
Η εποικοδομητική δέσμευση της ίδιας της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας που προσδιορίζονται στην κοινή ανακοίνωση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναθέτει στην Ευρωπαϊκή Μόνιμη Αντιπροσωπεία να προωθήσει ενεργά τις εργασίες σχετικά με τις συστάσεις της κοινής ανακοίνωσης σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο, με την επιφύλαξη πρόσθετων κατευθύνσεων από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
Όσον αφορά στην ειδική αναφορά στο Κυπριακό επισημαίνεται ότι η επίλυση του συνδέεται με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αλλά και με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Στο κείμενο συμπερασμάτων υπογραμμίζεται ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη όλων των σταδίων της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών, με όλα τα κατάλληλα μέσα που διαθέτει».