Στην αντίθεση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης σκοντάφτει η προσπάθεια της ΕΕ να θέσει τους στόχους για να απεξαρτηθεί η οικονομία της ένωσης των 28 από τις εκπομπές αερίων CO2 έως το 2050.
Στη χθεσινή σύνοδο κορυφής, ο ιστορικός, όπως αναμενόταν, συμβιβασμός για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, απέναντι στην αντίδραση των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, με προεξάρχουσα την Πολωνία, κατέληξε σε μία απλή διακήρυξη προθέσεων, την οποία συνυπέγραψε η πλειοψηφία των εταίρων.
Το σύμφωνο επέπρωτο να αποτελέσει την ευρωπαϊκή απάντηση στην πολιτική του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει αμφισβητήσει την εγκυρότητα των επιστημονικών συμπερασμάτων για την κλιματική αλλαγή και τη Συμφωνία των Παρισίων. Μολαταύτα, η οικολογική αντεπίθεση της Ευρώπης, προς το παρόν, έμεινε μετέωρη.
Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής τέθηκε στην ατζέντα από τους Πράσινους, μία πολιτική δύναμη που βγήκε ιδιαίτερα ενισχυμένη από τις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου. Όμως, παρά τις διαβουλεύσεις των προηγούμενων ημερών, στη χθεσινή σύνοδο αναδείχθηκαν οι διαφορετικές προσεγγίσεις και συμφέροντα απέναντι στο θέμα αυτό.
Η πλειονότητα των χωρών τασσόταν υπέρ της μετάβασης προς μία κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, μέσα από τη μείωση των εκπομπών αερίων του CO2 έως την πλήρη κατάργηση της χρήσης άνθρακα. Όμως, η κυβέρνηση της Βαρσοβίας αντιτάχθηκε στα σχέδια, προβάλλοντας την έλλειψη σαφούς καθορισμού όσον αφορά τη χρηματοδότηση και τις αποζημιώσεις για την αλλαγή παραδείγματος στις χώρες που όφειλαν να εγκαταλείψουν τη χρήση άνθρακα έως το 2050.
Διπλωματικές πηγές τονίζουν πως η Βαρσοβία είναι πρόθυμη να επιστρέψει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων «μόλις οι υπόλοιποι εταίροι είναι έτοιμοι να δείξουν καλή διάθεση να υπάρξει συμφωνία για τη χρηματοδότηση».
Η ανησυχία της Πολωνίας (αλλά και άλλων κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Σλοβακία και η Ουγγαρία) είναι πως η αποσύνδεση από τη χρήση άνθρακα θα θέσει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας τους. Η ανησυχία τους είναι δικαιολογημένη, καθώς μέσα στο κείμενο του συμφώνου προβλέπονται πολλές διατάξεις για τη μετάβαση προς ‘πιο καθαρές’ μορφές ενέργειας. Εν ενί λόγω, το πρόβλημα είναι «τα χρήματα». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ως στόχο να διαθέσει το 25% του προϋπολογισμού της για το διάστημα 2021-2027 σε πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος και η Γαλλία μάλιστα πρότεινε το ποσοστό αυτό να ανέλθει στο 40%, επιδιώκοντας να κάμψει τις αντιδράσεις των χωρών που διαφωνούν, όμως η Πολωνία επιδιώκει να εξασφαλίσει με κάθε βεβαιότητα πως θα υπάρξουν απτά οικονομικά κίνητρα για την ενεργειακή αυτή μετάβαση.
Μολαταύτα, το βέτο της Πολωνίας διακυβεύει τη συνολική θέση της ΕΕ στη Σύνοδο για το Κλίμα που οργανώνει ο ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, με στόχο να επικυρωθεί εκ νέου η στάση των άλλων χωρών για το κλίμα απέναντι στην πολιτική του Τραμπ. Πλέον, οι χώρες που επιθυμούν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής θέσης θα πρέπει να περιορισθούν στην κοινή διακήρυξη προθέσεων, που υπέγραψε η πλειονότητα των εταίρων. Η αναφορά στο αρχικό σύμφωνο, που προωθούσαν η Γαλλία και η Γερμανία κατά κύριο λόγο και είχαν ενταχθεί συνολικά 15 χώρες, θα προστεθεί ως υποσημείωση στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής που ολοκληρώνεται σήμερα.
(Με πληροφορίες από El Pais, El Publico, La Repubblica, AΠΕ-ΜΠΕ)