Ανταπόκριση - Βρυξέλλες
Σε εξέλιξη βρίσκεται η πρώτη επίσημη Σύνοδος Κορυφής μετά τις Ευρωεκλογές και η τελευταία του καλοκαιριού στις Βρυξέλλες όπου οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ καλούνται να αποφασίσουν και επίσημα πλέον, στα πρόσωπα που θα αναλάβουν τα κορυφαία αξιώματα στην ΕΕ αλλά και στην Στρατηγική Ατζέντα, τον οδικό χάρτη δηλαδή για το θεσμικό κύκλο της επόμενης πενταετίας.
Στη σημερινή Σύνοδο συμμετείχε και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι καθώς το ζήτημα της Ουκρανίας βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα. Άλλα θέματα που θα απασχολήσουν στη διήμερη Σύνοδο θα είναι η Μέση Ανατολή, η ανταγωνιστικότητα της Ένωσης, όπως η Άμυνα και η Ασφάλεια της ΕΕ. Ωστόσο σε αγκάθι φαίνεται να εξελίσσεται ο τρόπος χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής Άμυνας.
Μητσοτάκης και Τουσκ καλοπιάνουν τη Μελόνι
Αν και θεωρείται βέβαιο ότι η ηγέτες της ΕΕ θα επισημοποιήσουν τη νέα ηγετική ομάδα των Βρυξελλών, προβληματίζει η θυμωμένη Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, καθώς θεωρεί ότι αποκλείστηκε από τις συνομιλίες για την επιλογή των προσώπων και εκτιμάται ότι θα ταράξει την κεντρώα συναίνεση.
Ίσως γι΄αυτό και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε προσερχόμενος στη Σύνοδο ότι η απόφαση στο Συμβούλιο ελήφθη με αυτόν τον τρόπο μόνο και μόνο για να μην υπάρξουν καθυστερήσεις διαβεβαιώνοντας παράλληλα ότι δεν υπήρχε καμία πρόθεση να αφήσουν την Ιταλία και την Μελόνι εκτός. «Η απόφαση εξακολουθεί να λαμβάνεται από όλα τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου» είπε και πρόσθεσε: «Ένα πράγμα πρέπει να είναι σαφές, κανείς δεν σέβεται την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και την Ιταλία περισσότερο από εμένα».
Ακολούθησαν οι δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε πως είναι προς το συμφέρον της Ευρώπης να υπάρξει συμφωνία σήμερα, εκφράζοντας το σεβασμό του στη Μελόνι και υπογραμμίζοντας πως δεν υπήρχε καμμία πρόθεση να αποκλείσουν την Ιταλία.
Υπενθυμίζεται ότι το πρωί της Τρίτης σε τηλεδιάσκεψη οι έξι διαπραγματευτές της ΕΕ, κατέληξαν σε συμφωνία για τα ονόματα που θα στελεχώσουν τις κορυφαίες θέσεις εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, και Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ)
Συγκεκριμένα ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ (για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα), ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεζ και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς (για τους σοσιαλιστές S&D) και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε (για τους φιλελεύθερους - Renew) πέτυχαν συναίνεση για κοινή πρόταση στήριξης
της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την Προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
του πρώην πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα για την θέση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και
της πρωθυπουργού της Εσθονίας Κάγια Κάλας για την θέση της Ύπατης εκπροσώπου της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική.
Η συμφωνία σέβεται τα άτυπα κριτήρια που αφορούν τις γεωγραφικές και πολιτικές ισορροπίες. Έτσι το ΕΛΚ ως πιο ισχυρή δύναμη διατηρεί τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ η πρόεδρος της προέρχεται από τη βόρεια Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο περνάει στους Σοσιαλιστές και στον νότιο ευρωπαίο Κόστα και οι Φιλελεύθεροι αναλαμβάνουν τη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου με την Κάλας από την ανατολική Ευρώπη.
Επιπλέον, αναμένεται ότι η Ρομπέρτα Μέτσολα, η απερχόμενη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της Μάλτας από το ΕΛΚ, θα μπορούσε να παραμείνει στη θέση της για άλλα 2,5 χρόνια. Ακολουθώντας την παράδοση, η δεύτερη θητεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα είναι για έναν σοσιαλιστή.
Επίσης, η συμφωνία εξασφαλίζει την απαιτούμενη πλειοψηφία, καθώς η απόφαση για τις κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία που σημαίνει το 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Ήδη οι έξι διαπραγματευτές των τριών κεντρώων πολιτικών κομμάτων αντιστοιχούν σε ποσοστό της τάξεως του 80%.
Ο χρόνος πιέζει
Οι ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής θέλουν να στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα που δεν θα δέχεται καμία αμφισβήτηση.Το μεγάλο ζητούμενο είναι να μην χαθεί χρόνος και υπάρξουν ανατροπές γι΄αυτό και οι ηγέτες που υποστηρίζουν την υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν θέλουν να εκλεγεί στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου της 18ης Ιουλίου, γιατί εάν κάτι πάει στραβά τότε όλα τα σενάρια επανεξετάζονται από την αρχή και ο Σεπτέμβριος φαντάζει επικίνδυνα μακρυά για νέες αποφάσεις, πρόσωπα και ψηφοφορίες.
Αρκεί να αναλογισθεί κανείς ότι την 1η Ιουλίου η Ουγγαρία του φιλορώσου Ορμπάν, αναλαμβάνει την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ. Ακόμη πιο σημαντικό είναι οι εκλογές στη Γαλλία και η απειλή η ακροδεξιά να καταστεί κυρίαρχος στο πολιτικό παιχνίδι, που σημαίνει ότι το τοπίο στην ΕΕ μπορεί να αλλάξει άρδην. Γι΄αυτό και ο Σολτς, ο οποίος ηττήθηκε από το ακροδεξιό AfD, υπερτονίζει την ανάγκη να καταλήξει το Συμβούλιο σε συμφωνία χωρίς να υπάρξουν καθυστερήσεις και ανατροπές όπως συνέβη στην άτυπη σύνοδο στις 17 Ιουλίου 2024.
Τότε η συμφωνία για τα ίδια ονόματα που αποφασίζονται και σήμερα δεν επετεύχθη καθώς το ΕΛΚ, όπως είχε γίνει γνωστό επέμενε η θητεία του Αντόνιο Κόστα να διαρκέσει 2,5 χρόνια προκαλώντας δυσφορία στους Σοσιαλιστές.
Ωστόσο σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στη HuffPost, επρόκειτο για μια πρόταση συγκεκριμένων μελών του ΕΛΚ και όχι των βασικών διαπραγματευτών του, δηλαδή του κ. Μητσοτάκη και του Τουσκ. Ετσι η συμφωνία τελικά επιτεύχθηκε αφού υπήρξαν διευκρινίσεις ότι στα 2,5 χρόνια δεν υπάρχει απαίτηση για αντικατάσταση του Κόστα.
Ποιοι αντιδρούν
Ωστόσο σκιά στην επιθυμητή συναίνεση που θέλουν να πετύχουν στη σημερινή σύνοδο ρίχνουν οι πιθανές αντιδράσεις της Ιταλίας, της Ουγγαρίας και πιθανά και της Σλοβακίας.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν αντιδρά στη συμφωνία, τουλάχιστον για την υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν και ο στενότερος σύμμαχός του, η Σλοβακία, θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμά του.
Ο Όρμπαν χαρακτήρισε το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε μεταξύ του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) και του φιλελεύθερου Renew Europe ως ”φιλοπόλεμο συνασπισμό” που δεν είναι καλός για την Ουγγαρία.
Σήμερα πριν την έναρξη της Συνόδου με ανάρτησή του στο Χ κάνει λόγο για μια «επαίσχυντη συμφωνία» μεταξύ Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλιστών και Renew (Φιλελευθέρων)
«Οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι εξαπατήθηκαν. Το ΕΛΚ σχημάτισε συνασπισμό ψεμάτων με την αριστερά και τους φιλελεύθερους. Δεν υποστηρίζουμε αυτήν την επαίσχυντη συμφωνία» σημείωσε.
Ωστόσο, η κυβέρνηση Όρμπαν συμμετέχει σε προκαταρκτικές συζητήσεις σχετικά με τη στρατηγική ατζέντα, η οποία πρέπει να εγκριθεί με ομοφωνία, προκαλώντας αισιοδοξία στους διπλωμάτες της ΕΕ για μια γρήγορη συμφωνία.
Υπάρχει ένα ερωτηματικό σχετικά με τις ψήφους της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Ιταλίας, οι οποίες πιθανότατα θα εξαρτηθούν από διμερείς συμφωνίες με την Επιτροπή σχετικά με τα χαρτοφυλάκια που προσφέρονται στις χώρες αυτές.
Από την πλευρά της, η Μελόνι είναι πολύ θυμωμένη και το δείχνει με κάθε ευκαιρία καθώς θεωρεί ότι αποκλείστηκε από τις συνομιλίες για την επιλογή των προσώπων που θα στελεχώσουν τις κορυφαίες θέσεις στης ΕΕ δεδομένου ότι η πολιτική ομάδα στην οποία ανήκει «οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές» (ECR) έγιναν η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» ρίχνοντας τους Φιλελεύθερους Renew στην τέταρτη θέση.
Η ίδια την Τετάρτη 26 Ιουλίου 2024 δήλωσε στο ιταλικό κοινοβούλιο ότι είναι ”σουρεαλιστικό” το γεγονός ότι οι απόψεις των ψηφοφόρων δεν ελήφθησαν υπόψη στις συζητήσεις για την κορυφαία θέση και προειδοποίησε για δυσκολίες στην εκλογή της φον ντερ Λάιεν.
Είναι αλήθεια ότι η πρόεδρος της Κομισιόν είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τη Μελόνι και δεν είχε αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας μαζί της προκειμένου να διασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους (361 ψήφους) στο Ευρωκοινοβούλιο για την εκλογή της καθώς δεν είναι βέβαιο ότι κατά την μυστική ψηφοφορία θα καταφέρει να συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό για μια δεύτερη θητεία. Μπορεί πλέον η φον ντερ Λάιεν να έχει επιτύχει συμφωνία με τους Πράσινους για να εξισορροπήσει τις ψήφους που της λείπουν, όμως κανείς δεν αποκλείει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ένα σκληρό παιχνίδι πόκερ με μπλόφες και απειλές για τη διεκδίκηση σημαντικών χαρτοφυλακίων.
Το σίγουρο είναι ότι η Ιταλία δεν είναι αμελητέα δύναμη και το ECR έχει καταστεί τρίτη δύναμη στο Ευρωκοινοβούλιο, ενώ κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κατά περίσταση συμμαχίες με τις άλλες ακροδεξιές δυνάμεις δυσχεραίνοντας τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων για το μέλλον της Ένωσης.
Άλλα θέματα της Συνόδου: Ουκρανία και το αγκάθι της χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Άμυνας
Εκτός της συμφωνίας για τις κορυφαίες θέσεις στην ΕΕ οι ηγέτες των 27 αναμένεται να συζητήσουν στο Συμβούλιο και μια σειρά από άλλα θέματα όπως η στρατιωτική και οικονομική ενίσχυση της Ουκρανίας, με τον φόβο πάντα της Ουγγαρίας η οποία μπλοκάρει τις κρίσιμες αποφάσεις για το Κίεβο.
Σήμερα παρουσία του Ζελένσκι υπεγράφει η συμφωνία ασφαλείας μεταξύ της ΕΕ και του Κιέβου, η οποία περικλείει τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η ΕΕ έναντι της Ουκρανίας, όσον αφορά την ασφάλεια και την άμυνα, αλλά και σε ότι αφορά τη διαδικασία ένταξής της στην ΕΕ, την οικονομική υποστήριξη και την ανασυγκρότησή της.
«Σήμερα μαζί με τον Ζελένσκι η ΕΕ υπογράφει δεσμεύσεις ασφαλείας με την Ουκρανία. Οι δεσμεύσεις αυτές θα βοηθήσουν την Ουκρανία να αμυνθεί, να αντισταθεί στην αποσταθεροποίηση και να αποτρέψει μελλοντικές επιθετικές ενέργειες.
Μια ακόμη απόδειξη της ακλόνητης αποφασιστικότητας της ΕΕ να στηρίξει την Ουκρανία για μεγάλο χρονικό διάστημα». Ανέφερε με ανάρτησή του στην πλατφφόρμα Χ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Αλλά θέματα στην ημερήσια διάταξη της Συνόδου περιλαμβάνουν την ευρωπαϊκή άμυνα, τη κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τη Γεωργία και τις ρωσικές υβριδικές απειλές.
Σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή άμυνα και την ευρωπαϊκή αμυντική στρατηγική και βιομηχανία, υπενθυμίζεται ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε καταθέσει από κοινού με τον Ντόναλντ Τουσκ πρόταση στην Πρόεδρο της Κομισιόν για την ανάγκη δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού αμυντικού πρότζεκτ που θα χρηματοδοτηθεί με ευρωπαϊκούς πόρους, μια ευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας. Επίσης ο κ. Μητσοτάκης έχει επιμείνει στην έκδοση αμυντικών ευρωομολόγων για την αμυντική θωράκιση της Ευρώπης, πρόταση που μέχρι στιγμής βρίσκει αντίθετους τους φειδωλούς της ΕΕ μεταξύ των οποίων είναι η Γερμανία και η Ολλανδία.
Το ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας, το οποίο θα αποτελέσει κορυφαία προτεραιότητα κατά την επόμενη νομοθετική περίοδο, παραμένει ένα δύσκολο ζήτημα, όπως αναφέρουν διπλωμάτες. Υπενθυμίζεται ότι στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου οι ηγέτες της ΕΕ ανέθεσαν στην Επιτροπή να διερευνήσει όλες τις επιλογές για τη χρηματοδότηση του συγκεκριμένου τομέα και να υποβάλει έκθεση τον Ιούνιο. Ωστόσο, δεν έχει υποβληθεί καμία πρόταση μέχρι σήμερα. Αντ′ αυτού, αναμένεται ότι η φον ντερ Λάιεν θα παρουσιάσει τις προτάσεις προφορικά κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής.
Οι νομικές υπηρεσίες του Συμβουλίου της ΕΕ είναι πεπεισμένες ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά όπλων, αλλά ορισμένοι υποστηρίζουν ότι αυτό αντιβαίνει στις συνθήκες, ενώ μια από τις προτάσεις είναι να εμπλακεί και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.