Σε «γόρδιο δεσμό» εξελίσσεται το ακανθώδες μεταναστευτικό ζήτημα για τους 27 της Ε.Ε., οι οποίοι εμφανίστηκαν διχασμένοι μετά το πέρας της διήμερης άτυπης Συνόδου Κορυφής στην Γρανάδα της Ισπανίας, που ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Παρασκευής (6/10).
Το μεταναστευτικό τέθηκε στην ατζέντα της συνόδου με αφορμή την πρόσφατη άφιξη χιλιάδων μεταναστών στη Λαμπεντούζα, με την Ιταλία να υπενθυμίζει ότι επείγει να υπάρξει μια κοινή, ευρωπαϊκή απάντηση στο πρόβλημα. Τις τελευταίες ημέρες, εξάλλου, καταγράφεται αύξηση των αφίξεων και στα ισπανικά Κανάρια Νησιά.
Αλλά μετά από δύο ολόκληρα 24ωρα συζητήσεων και διαβουλεύσεων, κι ενώ υπήρξε κατ’αρχήν συμφωνία των πρεσβευτών των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη συνάντησή τους που είχε προηγηθεί την Τετάρτη (4/10), οι Ευρωπαίποι ηγέτες απέτυχαν για πολλοστή φορά να καταλήξουν σε μια αποδεκτή από όλους λύση ως προς την διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης.
Για ακόμη μια φορά Ουγγαρία και της Πολωνία προέβαλαν έντονες εντάσεις. Ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, δήλωσε ότι η Βαρσοβία απέρριψε ένα κοινό ανακοινωθέν για τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ.
Διπλωμάτες τόνισαν επίσης στο Γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων (dpa) ότι Πολωνία και Ουγγαρία εμπόδισαν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος για τη μεταναστευτική πολιτική.
Μετά την εξέλιξη η ανακοίνωση δεν είχε ούτε μια γραμμή για το μεταναταστευτικό, παρά μόνο αναφορές στο αντικείμενο των υπόλοιπων συνομιλιών της συνόδου.
«Ως ένας υπεύθυνος πολιτικός, απορρίπτω ολόκληρη την παράγραφο των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής σχετικά με τη μετανάστευση», έγραψε ο Μοραβιέτσκι στο Twitter.
«Δεν φοβόμαστε τις διαταγές που προέρχονται από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο», είπε ο Μοραβιέτσκι. Επανέλαβε επίσης ότι αρνείται να επιβληθεί στη χώρα του ένα σύστημα «εγκατάστασης παράνομων μεταναστών», δέκα ημέρες πριν από τις βουλευτικές εκλογές στην Πολωνία.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός, Βίκτορ Oρμπαν, κατηγόρησε την ΕΕ ότι «βιάζει» την Ουγγαρία και την Πολωνία με ποσοστώσεις μεταναστών. «Πώς γίνεται να σας βιάσουν νόμιμα, να αναγκαστείτε να δεχτείτε κάτι που δεν σας αρέσει, πώς είναι δυνατόν να έχουμε συμβιβασμό, συμφωνία; Είναι αδύνατον», τόνισε.
Οι δύο χώρες εκδήλωσαν τη διαφωνία τους εμποδίζοντας την υιοθέτηση μιας κοινής διακήρυξης για το μεταναστευτικό στην άτυπη σύνοδο. Η κίνηση αυτή ήταν κυρίως συμβολική, αλλά αφήνει να αναδίδεται ένα άρωμα διχόνοιας.
Eνας Ευρωπαίος αξιωματούχος τόνισε ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ θα εκδώσει ξεχωριστή ανακοίνωση για το μεταναστευτικό.
Νωρίτερα,ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι αντιρρήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για τη μεταναστευτική πολιτική δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι θα μπλοκαριστεί μια οποιαδήποτε τελική συμφωνία για το θέμα. Με τη λήξη της συνόδου , ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εξέφρασε την ικανοποίησή του επειδή «το θέμα αυτό προχωρά όπως πρέπει, με ειδική πλειοψηφία».
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, τόνισε: «Είμαι σίγουρα ευχαριστημένη από όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Είκοσι επτά χώρες συμφωνούν στο ότι η προτεραιότητα είναι να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση, αρχίζοντας από την προστασία των εξωτερικών συνόρων». Και πρόσθεσε: «Όσο μιλάμε για το πώς πρέπει να ανακατανεμηθούν οι άνθρωποι αυτοί στο εσωτερικό της ΕΕ προκαλούμε αύξηση των ροών. Κυρίως όμως εμείς πιστεύουμε ότι κανείς δεν μπορεί να θεωρεί ότι θα λύσει το πρόβλημα που έχει σπίτι του, φορτώνοντάς το σε κάποιον άλλον. Η αρνητική στάση της Πολωνίας και της Ουγγαρίας ως προς το Σύμφωνο, θεωρώ ότι οφείλεται στη διαφορετική γεωγραφική θέση των χωρών αυτών, όχι στην ιταλική στρατηγική. Και οι χώρες αυτές συμφωνούν στο ότι πρέπει να σταματήσουμε την παράνομη μετανάστευση. Κατανοώ τη θέση τους και δεν πιστεύω ότι ζημιώνει τη δουλειά που κάνουμε».
Μητσοτάκης: «Χρειάζονται περισσότεροι πόροι»
Σε ερώτηση για το μεταναστευτικό ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε πως η πρόοδος που επιτεύχθηκε στο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι σίγουρα στη θετική κατεύθυνση.
«Έχουμε μια συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου, θα μπούμε τώρα στη διαδικασία του τριλόγου αλλά σίγουρα είναι ένα πρόσθετο εργαλείο το οποίο θα έχουμε στη διάθεσή μας για να αντιμετωπίσουμε περιπτώσεις εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού, όπως αυτές που είδαμε στο παρελθόν με μία χαλάρωση των σχετικών διαδικασιών για τις χώρες πρώτης υποδοχής. Αλλά από μόνο του το σύμφωνο αυτό δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα της μετανάστευσης. Χρειάζεται μια πολύ πιο συνολική προσέγγιση και μία μεγαλύτερη ενεργοποίηση όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των θεσμών αλλά και των κρατών μελών, και να υποστηρίξουν τις χώρες που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης», συνέχισε ο πρωθυπουργός ο οποίος είπε για παράδειγμα ότι η συμφωνία η οποία έχει επιτευχθεί με την Τυνησία είναι μία προσπάθεια στη σωστή κατεύθυνση και το ίδιο πρέπει να γίνει με την Λιβύη και την Αίγυπτο η οποία φιλοξενεί μεγάλο αριθμό μεταναστών και «θα ήταν πραγματικά μια καταστροφή αν αυτοί κατευθυνόντουσαν προς την Ευρώπη».
«Και το ίδιο, σε έναν βαθμό, γίνεται και με την Τουρκία αυτή τη στιγμή, μέσα από μία συζήτηση η οποία γίνεται στα πλαίσια της βελτίωσης των σχέσεων Ελλάδος-Τουρκίας. Άρα προφανώς αυτό το θέμα έχει μία σημαντική ευρωπαϊκή διάσταση. Γι′ αυτό και η Ελλάδα θα επιχειρηματολογεί υπέρ της αύξησης του προϋπολογισμού στην αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε περισσότερους πόρους στη διάθεσή μας για να μπορούμε να στηρίζουμε εκείνες τις χώρες, υπό την προϋπόθεση ότι αυτές -το τονίζω- συνεργάζονται με την ΕΕ για την ανάσχεση του μεταναστευτικών ροών», προσέθεσε.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν αποφασισμένοι να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και να περιορίσουν την εξάρτηση από τρίτες χώρες
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν αποφασισμένοι να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να τεθούν στην πρώτη γραμμή των νέων, πράσινων και ψηφιακών τεχνολογιών και να περιορίσουν την εξάρτησή τους από τρίτες χώρες, ιδίως την Κίνα.
Στη διακήρυξή τους, μετά τη λήξη της άτυπης συνόδου στη Γρανάδα της Ισπανίας, οι ηγέτες αναφέρουν ότι η πανδημία της Covid-19 και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 έθεσαν σε δοκιμασία την ανθεκτικότητα της Ένωσης και τώρα χρειάζεται να δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητά της. Οι «27» συμφώνησαν ότι είναι αναγκαίο να περιορίσουν την εξωτερική εξάρτησή τους σε ό,τι αφορά τις ψηφιακές και πράσινες τεχνολογίες, τις πρώτες ύλες και τα φάρμακα και να ενισχύουν στις επενδύσεις στην έρευνα και τις δεξιότητες.
«Θα ενισχύσουμε τη θέση μας ως βιομηχανική, τεχνολογική και εμπορική δύναμη, δίνοντας έμφαση ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπου έχουμε ήδη το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ή μπορούμε να γίνουμε πρωτοπόροι» αναφέρεται σε αυτό το ανακοινωθέν.
Στο κείμενο αυτό αναμένεται ότι θα βασιστούν τους επόμενους μήνες οι συζητήσεις γύρω από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον αυστηρότερο έλεγχο των εξαγωγών τεχνολογίας, ιδίως των τεχνολογιών εκείνων που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς.
Η Κομισιόν σκοπεύει να συνεργαστεί με τις 27 χώρες μέλη για να αξιολογήσει, μέχρι τα τέλη του έτους, αν υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την οικονομική ασφάλεια της Ένωσης που να συνδέεται με τους προηγμένους ημιαγωγούς, την τεχνητή νοημοσύνη, την κβαντική τεχνολογία και τη βιοτεχνολογία. Η αξιολόγηση αυτή αποτελεί μέρος της Στρατηγικής για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομικής ασφάλειας που παρουσίασε η Επιτροπή τον Ιούνιο και αφορά την ενίσχυση της έρευνας και της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, τη σύναψη συμμαχιών με αξιόπιστους εταίρους και τη χρήση των υφιστάμενων εργαλείων εμπορικής άμυνας. Τα εργαλεία αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην έρευνα για το αν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα από την Κίνα επωφελούνται αθέμιτα από τις επιδοτήσεις εκεί. Είναι πιθανόν να ακολουθήσουν έρευνες και για άλλες κινεζικές εξαγωγές, όπως των ανεμογεννητριών, είπε μια πηγή της ΕΕ.
Μέρος της συζήτησης θα επικεντρωθεί στο κατά πόσο οι χώρες είναι πρόθυμες να εναρμονίσουν την πολιτική τους για την εθνική ασφάλεια και να μεταφέρουν ορισμένες εξουσίες στις Βρυξέλλες.
Μια άλλη πτυχή είναι ο βαθμός στον οποίο οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα πρέπει να παραμείνουν ανοιχτές σε ξένες εταιρίες. Χώρες όπως η Σουηδία και η Ολλανδία θέλουν πιο ανοιχτές αγορές ενώ άλλες, όπως η Γαλλία, εστιάζουν στην προστασία των ντόπιων παραγωγών.
Ανάγκη για διεύρυνση χωρίς όμως «παρακαμπτήριες οδούς»
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες τάχθηκαν υπέρ της προσθήκης νέων μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όμως δεν έθεσαν κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα αλλά προειδοποίησαν τις υποψήφιες χώρες, όπως είναι η Ουκρανία, ότι δεν θα υπάρξουν «παρακαμπτήριες οδοί».
Στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Γρανάδας, οι ηγέτες των «27» διακήρυξαν ότι η διεύρυνση της ΕΕ είναι μια «επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία». Ταυτόχρονα όμως είπαν ότι τόσο η ΕΕ όσο και τα επίδοξα μέλη –Ουκρανία, Μολδαβία και χώρες των Δυτικών Βαλκανίων– θα χρειαστεί να κάνουν μεγάλες αλλαγές ώστε να προετοιμαστούν για μια διευρυμένη Ένωση.
«Τα επίδοξα μέλη πρέπει να εντείνουν τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειές τους, ιδίως σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου» αναφέρεται στο ανακοινωθέν.
Οι χώρες θα πρέπει να πληρούν ορισμένα νομικά, οικονομικά και δημοκρατικά κριτήρια ώστε να ενταχθούν στην ΕΕ και η διαδικασία μπορεί να κρατήσει χρόνια. Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να αναθεωρήσει τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και τους δημοσιονομικούς κανόνες ώστε να υποδεχθεί νέα μέλη.
Ο Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είχε προτείνει η Ένωση να είναι έτοιμη για διεύρυνση μέχρι το 2030, εκτιμώντας ότι ο καθορισμός αυτού του χρονοδιαγράμματος θα ενθαρρύνει τόσο την ΕΕ όσο και τις υποψήφιες χώρες να εντείνουν τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειές τους. «Το σημαντικό είναι να σταματήσουμε να χρονοτριβούμε», είπε σήμερα, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τη λήξη της συνόδου.
Άλλοι ηγέτες όμως δεν αντιμετωπίζουν με ενθουσιασμό αυτήν την ιδέα, επιμένοντας ότι οι υποψήφιες χώρες θα πρέπει να πληρούν τα κριτήρια που θέτει η ΕΕ.
«Η διαδικασία είναι αξιοκρατική», σχολίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Υπάρχουν σαφείς κανόνες, ορόσημα που πρέπει να επιτευχθούν», πρόσθεσε.
Και η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, ζήτησε την επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ίδια, σε συνάντηση που είχε η με ομολόγους της από τη Σερβία, το Κόσοβο, τη Βόρεια Μακεδονία, το Μαυροβούνιο, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Αλβανία τόνισε ότι πρέπει να εγκαταλειφθεί η «λογική του όλα ή του τίποτα» στη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ. Αυτές οι χώρες θα πρέπει να ενσωματωθούν οικονομικά στη Δύση ακόμη και πριν γίνουν μέλη της ΕΕ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, από την πλευρά του, τόνισε ότι η «η Ελλάδα θα εξακολουθεί να αγωνίζεται υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων ωστόσο έστειλε σαφές μήνυμα ότι «δεν νοούνται εκπτώσεις από τους βασικούς κανόνες του Κράτους Δικαίου», «φωτογραφίζοντας» την Αλβανία λόγω της στάσης της στο θέμα του Φρέντι Μπελέρη, χωρίς πάντως να την κατονομάσει.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να παρουσιάσει αυτό το φθινόπωρο τις συστάσεις της για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, οι οποίες έλαβαν καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας τον Ιούνιο του 2022. Το ίδιο καθεστώς ισχύει και για πέντε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ δήλωσε στα τέλη Αυγούστου ότι η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμη να υποδεχτεί νέα μέλη «μέχρι το 2030».
(με πληροφορίες από ΑΠΕ, ΕΡΤ, Reuters)