«Ούτε μου πέρασε από το μυαλό, ούτε σκόπευα να προκαλέσω το κοινό αίσθημα», ανέφερε σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε σήμερα, Πέμπτη, στην Εθνική Πινακοθήκη η διευθύντριά της, Συραγώ Τσιάρα μετά την εισβολή του βουλευτή της «Νίκης», Νίκου Παπαδόπουλου και την βίαιη αποκαθήλωση έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη που φιλοξενούνται στην έκθεση «Η σαγήνη του αλλόκτου» που προκάλεσε θρυαλλίδα εξελίξεων.
«Ενορχηστρωμένη επίθεση»
«Ως επιμελήτρια και διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης έκανα μια επιλογή και από τη σειρά των έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη που ονομάζονται ”Εικονίσματα”», ανέφερε στην επικοινωνία που είχε με τους δημοσιογράφους μετά την ξενάγησή τους από την ίδια στην επίμαχη έκθεση. «Προφανώς και σκέφτηκα που μπαίνουν αυτά τα έργα στο πλαίσιο ποιας έκθεσης και σε ποιο χώρο. Το ξέρω δεν ότι είναι είμαι πια διευθύντρια του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης, κι ότι είμαι της Εθνικής Πινακοθήκης, το ξέρω πάρα πολύ καλά. Συνειδητά και με κάθε ειλικρίνεια, ούτε μου πέρασε από το μυαλό, ούτε σκόπευα να προκαλέσω το κοινό αίσθημα. Κι αν δεν γινόταν αυτή η ενορχηστρωμένη επίθεση νομίζω ότι οι όποιες αντιδράσεις θα ήταν στο πλαίσιο του λογικώς αναμενόμενου και θα μπορούσε να συμβεί και σε άλλες εκθέσεις. Αύριο - μεθαύριο μπορεί και σήμερα (να συμβεί κάτι): Υπάρχουν γυμνά (έργα τέχνης). Θα αρχίσουμε να φοβόμαστε για τα αυτονόητα σ′ αυτή τη κοινωνία;»
«Δεν θεωρώ σωστό να λειτουργούμε σε καμία περίπτωση υπό το κράτος του φόβου»
Ακόμα η Συραγώ Τσιάρα τόνισε ότι «σε καμία περίπτωση δεν ήθελα να προσβάλλω τις θρησκευτικές πεποιθήσεις κανενός, ούτε να θίξω τις ευαισθησίες κανενός. Άλλωστε εγώ προσωπικά μελετώ την ορθόδοξη εικονογραφία», είπε και πρόσθεσε: «Η έρευνα που έχει κάνει ο καλλιτέχνης είναι υποκειμενική. Δεν ζωγραφίζει την Παναγία. Δεν κάνει λατρευτικές εικόνες. Οικειοποιείται τις θρησκευτικές εικόνες για να υπογράψει αιχμηρά πορτρέτα».
Η ίδια εμφανίστηκε επίσης αποφασισμένη να μην υποκύψει σε πιέσεις και απειλές: «Από θέση αρχής σας λέω ότι δεν θεωρώ σωστό να λειτουργούμε σε καμία περίπτωση υπό το κράτος του φόβου, του φανατισμού, του φόβου απέναντι στους φανατικούς ανθρώπους».
Οπως συμπλήρωσε ακόμα: «Καταθέσαμε αγωγή εναντίον του ανθρώπου που βανδάλισε τα έργα τέχνης». Η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης είπε επίσης ότι «από την πρώτη στιγμή κάναμε τις προβλεπόμενες θεσμικές ενέργειες και το ίδιο βράδυ καταθέσαμε αγωγή στη ΓΑΔΑ. Για το γεγονός ότι ο βουλευτής παρέμεινε στην Πινακοθήκη επί ώρες, θέλω να σας πω ότι οι συνεννοήσεις έγιναν με τις αρμόδιες αρχές». Αυτό ως απάντηση σε όσους κατηγορούν την Εθνική Πινακοθήκη ότι είχε «υπό κράτηση» τον βουλευτή στις εγκαταστάσεις της και δεν τον άφηναν να φύγει.
Ακόμα, η Συραγώ Τσιάρα δήλωσε ότι δεν ήταν η πρώτη φορά εκείνη την ημέρα που ο βουλευτής εισήλθε στο χώρο. «Με τις κάμερες διαπιστώσαμε ότι είχε προσπαθήσει και νωρίτερα να κατέβει όταν υπήρχε κόσμος στην έκθεση και το προσωπικό ήταν προειδεασμένο».
Η κ. Τσιάρα διέψευσε επίσης τον ισχυρισμό του βουλευτή της «Νίκης» ότι δεν απάντησε ποτέ στις ενστάσεις του, δηλώνοντας: «Αμέσως μετά την ερώτησή του στη Βουλή, απέστειλα 16σελιδη αναφορά στην οποία εξηγούσα αναλυτικά τη λογική της έκθεσης. Στην τελευταία σελίδα σημειώνω με κεφαλαία γράμματα την λέξη ΨΕΜΑ, αφού η φωτογραφία που συνοδεύει την ερώτηση του βουλευτή απεικόνιζε έργο που δεν εκτέθηκε ποτέ στην Πινακοθήκη»!
Ακόμα η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης ανέφερε σε σχέση με το ζήτημα:
Για την αντίδραση της Ιεράς Συνόδου
«Το διάβασα στον Τύπο όπως το διαβάσαμε όλοι μας», ανέφερε σε σχέση με την αντίδραση της Ιεράς Συνόδου.
Για το γεγονός ότι τα έργα παραμένουν στο πάτωμα του χώρου της Εθνικής Πινακοθήκης
«Αυτό γίνεται για να καταγραφεί ως γεγονός ο βανδαλισμός και να καταδικασθεί», είπε. Κι αφού προβλήθηκε το σοκαριστικό βίντεο του βανδαλισμού των έργων από τον βουλευτή της Νίκης, η κυρία Τσιάρα υπογράμμισε ότι «είχε παρατηρηθεί μια επαναληπτικότητα στις κινήσεις και τη συμπεριφορά του βουλευτή στο χώρο» και πρόσθεσε ότι δεν γνωρίζει ποιος είναι ο δεύτερος άνθρωπος που φαίνεται να συνοδεύει τον βουλευτή στην αποτρόπαια πράξη του», ενώ, όπως ανέφερε, δεν είχε καμία συνάντηση με τον βουλευτή την ημέρα που σημειώθηκαν οι βανδαλισμοί.
Για τους ανήλικους επισκέπτες
Απαντώντας σε όσα είπε ο Νίκος Παπαδόπουλος ότι έκανε αυτή την πράξη για να προστατεύσει τα παιδιά που ενδεχομένως να έβλεπαν αυτά τα έργα, η κυρία Τσιάρα ανέφερε ότι λόγω του περιορισμένου χώρου που παρουσιάζεται η συγκεκριμένη έκθεση δεν πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα, ούτε είχαν σχεδιασθεί τέτοια προγράμματα εξαρχής για αυτή την έκθεση. «Για χωροταξικούς λόγους δεν απευθυνθήκαμε ποτέ σε σχολεία», είπε. «Εχουμε χιλιάδες τετραγωνικά κι ανεκτίμητης σημασίας συλλογή στην οποία κάνουμε τμηματικές ξεναγήσεις», κατέληξε.
Για τα μέτρα ασφαλείας
Η κυρία Τσιάρα αναφέρθηκε επίσης στα μέτρα ασφαλείας τα οποία εντάθηκαν μετά την ερώτηση του βουλευτή στη Βουλή που είχε προηγηθεί του βανδαλισμού. «Έχουμε ενισχύσει τα μέτρα ασφαλείας μετά τις πρώτες απειλές που δεχθήκαμε. Τα έργα καρφώθηκαν στον τοίχο και οι κάμερες γύρισαν προς τα έργα. Το προσωπικό μας είναι άξιο και ικανό και έχουμε ενισχύσει τη φύλαξη κάτι που φαίνεται και στο επίμαχο βίντεο. Αν πρέπει να πάρουμε επιπλέον μέτρα είναι κάτι που μένει να το δούμε. Αλλά δεν θα το κάνουμε υπό το κράτος του φόβου», σημείωσε.
Για τη στήριξη που δέχεται η Εθνική Πινακοθήκη κι οι άνθρωποί της
«Είναι συγκινητική η αυτονόητη - που τίποτα δεν είναι αυτονόητο - στήριξη που δεχόμαστε καθημερινά και σε προσωπικό και σε θεσμικό επίπεδο από κοινωνικούς φορείς από καλλιτέχνες, από συναδέλφους αλλά το πιο συγκινητικό για μένα ως διευθύντρια είναι ότι όλοι στην Εθνική Πινακοθήκη είμαστε μαζί σ′ αυτό», ανέφερε. «Νιώθουμε ότι δέχτηκε επίθεση η Εθνική Πινακοθήκη. Κάθε άνθρωπος μπορεί να έχει τη δική του άποψη, μπορεί ένας συνάδελφός μου ή και περισσότεροι να μη συμφωνεί με την επιλογή μου. Δεν έχει σημασία. Αντιμετωπίζουμε το ζήτημα ως Εθνική Πινακοθήκη όλοι μαζί».
Για τη στάση και τη συνεργασία της ΕΠΜΑΣ με το Υπουργείο Πολιτισμού
«Από την πρώτη στιγμή όπως πάντοτε στην πορεία μου στην Εθνική Πινακοθήκη και προφανώς σε ζητήματα κρίσης είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με την ηγεσία του ΥΠΠΟ. Είναι αγαστή, αποτελεσματική και συντονισμένη η συνεργασία μας», σημείωσε. «Θα ήθελα να θυμίσω τη λιτή, κατηγορηματική κι απόλυτα ξεκάθαρη τοποθέτηση της υπουργού Πολιτισμού στην ερώτηση που δέχτηκε στη Βουλή στο ανώτατο θεσμικό επίπεδο. Μπορεί να το γνωρίζετε αλλά τα ίδια συμβαίνουν κι εκεί - οι κατάρες στα τηλέφωνα υπουργού και υφυπουργού Πολιτισμού. Είναι η ρητορική του πολεμικού λόγου που υπάρχει στη δημόσια σφαίρα».
Για το αν η λογοκρισία είναι ελληνικό ή διεθνές φαινόμενο
«Η λογοκρισία στην τέχνη προφανώς δεν είναι ελληνικό φαινόμενο αλλά διεθνές. Προφανώς δεν είναι κάτι που θα τελειώσει σήμερα. Γνωρίζω ότι η περίπτωση αυτή θα προστεθεί στις υπό μελέτη περιπτώσεων στο μέλλον», ανέφερε. «Αυτό που με ενδιαφέρει ως Διευθύντρια της ΕΠΜΑΣ είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλά - κι αν θέλετε κι εκπαιδευτικά τελικά για το δημόσιο διάλογο - να ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση. Κάνω πολύ μεγάλη προσπάθεια να μην διακοπεί καμία από τις εκδηλώσεις μας. Να λειτουργούμε ομαλά, συντεταγμένα κι ήρεμα. Πάντοτε προσπαθώ μέσα από τη δουλειά μας να δίνουμε τις απαντήσεις».
Ανακοίνωση του Σωματείου Εργαζομένων στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης
Ανακοίνωση για τον βανδαλισμό των έργω τέχνης εξέδωσε και το Σωματείο Εργαζομένων στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην οποία αναφέρεται: «Καταγγέλλουμε τη βίαιη επίθεση και τον βανδαλισμό έργων τέχνης στην έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου», που πραγματοποιείται στην Εθνική Πινακοθήκη. Το Σωματείο Εργαζομένων στο ΕΜΣΤ στέκεται στο πλευρό των δημιουργών και των καλλιτεχνών ενάντια σε κάθε ενέργεια που υποθάλπει τη λογοκρισία και τον βανδαλισμό έργων τέχνης. Η τέχνη είναι διαχρονικά ένα πεδίο διαπραγμάτευσης ιδεών και ελευθερίας.
Σε μια εποχή όπου παρατηρείται άνοδος του αυταρχισμού και εντεινόμενες προσπάθειες φίμωσης της ελεύθερης σκέψης, των συνδικαλιστικών, κοινωνικών και πολιτικών ελευθερίων είναι κρίσιμο να προστατεύσουμε τις τέχνες, αλλά και οποιαδήποτε μορφή έκφρασης από τις απόπειρες εκφοβισμού και καταστολής».