Για όσους θεωρούν ότι η λαϊκή τέχνη αφορά μόνο το παρελθόν, η απάντηση έρχεται από την νέα έκθεση στο Λουτρό των Αέρηδων, δυο βήματα από το Μνημείο των Αέρηδων, ή Ωρολόγιο του Κυρρήστου, ιστορικό τοπόσημο της περιοχής. Ο λόγος για το μόνο από τα δημόσια λουτρά της Αθήνας που σώζεται μέχρι σήμερα - μνημείο οθωμανικών χρόνων που περικλείει μνήμες και αισθήσεις αιώνων, σε ένα διαχρονικό σημείο συνάντησης ανθρώπων και πολιτισμών.
Στην έκθεση «Από τη μουσειακή στην εικαστική εμπειρία. Σύγχρονη ελληνική κεραμική» που οργανώνει το Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, η λαϊκή τέχνη μετουσιώνεται σε διαχρονική πηγή τεχνικών γνώσεων και έμπνευσης, ενώ η μοναδικότητά της μπορεί να αποδειχτεί όχι με αντίγραφα αλλά με σύγχρονη ταυτότητα και αισθητική σύμφωνα με την συν-επιμελήτριά της, Λουίζα Καραπιδάκη.
Το περιεχόμενο και η δομή της έκθεσης σχετίζονται άμεσα με τη νέα μόνιμη έκθεση του Μουσείου, που πρόσφατα εγκαινιάστηκε στο Μοναστηράκι, στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, στην οποία προβάλλονται πτυχές του νεότερου ελληνικού πολιτισμού με μια καινοτόμα ανθρωποκεντρική θεώρηση.
H εικαστικός Χριστίνα Μόραλη και κεραμίστριες του εργαστηρίου της επισκέφτηκαν το Μουσείο, εμπνεύστηκαν, συνεργάστηκαν με επιμελητές και φιλοτέχνησαν έργα σύμφωνα με την προσωπική τους γραφή αλλά και με απόλυτο σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά, αναδεικνύοντας μέσα από την τέχνη της σύγχρονης κεραμικής τη δυναμική της νεότερης πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η έκθεση «Από τη μουσειακή στην εικαστική εμπειρία. Σύγχρονη ελληνική κεραμική» αποτελεί έναν άτυπο συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο εκθεσιακών χώρων, του Λουτρού των Αέρηδων και του νέου Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, έναν διάλογο του παλιού με το νέο, του ανώνυμου δημιουργού με τον σύγχρονο καλλιτέχνη, του παρελθόντος με το παρόν.
Τα έργα της έκθεσης δημιουργήθηκαν το διάστημα από το 2023 έως και το 2024 με πηλούς υψηλής θερμοκρασίας, πορσελάνη και τερακότα, και με ποικίλες τεχνικές, παλαιές, όπως τον τροχό, το μακαρόνι, τα εμπίεστα, τα έκτυπα, τα εγχάρακτα, αλλά και με νεότερες ελεύθερες κατασκευές.
«Δίνουν μια βιωματική απάντηση στο κατά πόσον ο νεότερος ελληνικός πολιτισμός μπορεί να αφορά τον σύγχρονο εικαστικό δημιουργό», αναφέρει η Ελενα Μελίδη διευθύντρια του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού.
«Το Λουτρό των Αέρηδων είναι ένα μνημείο με ιδιαίτερη μεγάλη επισκεψιμότητα», συμπληρώνει με τη σειρά της στη HuffPost η κυρία Καραπιδάκη. «Πρόκειται για ένα κτήριο με ιστορία πέντε αιώνων, εξ′ ου και το στήσιμο της έκθεσης είχε ιδαιτερότητες και προκλήσεις. Κάθε έργο στήθηκε αυτόνομα, δίνοντας το δικό του αποτύπωμα στο χώρο».
«Ενα χρόνο εργαζόμαστε για να γίνει πραγματικότητα το τελικό αποτέλεσμα», συμπληρώνει η καλλιτέχνης, Γιολάντα Γραμματικάκη. «Οι συμμετέχουσες παρακολουθούμε πολλά χρόνια μαθήματα στο εργαστήριο κεραμεικής της Χριστίνας Μόραλη και θεωρώ ότι πρόκειται για γυναίκες που ξέρουν να αγαπούν αυτό που κάνουν». Η ίδια εμπνεύστηκε από ποικίλα εκθέματα του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού και δημιούργησε έργα με στάμπες από χειροποίητα μοτίβα κεντημάτων του Μουσείου, αλλά και τάματα.
Καλλιτέχνες: Χριστίνα Μόραλη, Σοφία Γιάγκα, Άννα Γκούμα, Κατερίνα Γλύκα, Γιολάντα Γραμματικάκη, Κική Σουλιώτη-Κελαϊδίτη, Μαρία Κλημεντοπούλου, Julia Golding- Kostopoulos, Κατερίνα Μάμαλη, Αμαλία Μπογδάνου, Πέγκυ Πετσιάβα, Μαριλένα Ρούσσου, Λιάνα Σιγανού, Μίτση Σκάρλη, Σόνια Συριανού, Κατιάνα Σπυρίδου.
Συντελεστές
Διοργάνωση: Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού
Γενικός Συντονισμός:
Έλενα Μελίδη, Διευθύντρια Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού
Αικατερίνη Μπίχτα, Προϊσταμένη Τμήματος Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης ΜΝΕΠ
Επιμέλεια Έκθεσης:
Νίκη Δάφνη, Δέσποινα Καρβέλη, Επιμελήτριες, Τμήμα Εκθέσεων, Επικοινωνίας και Εκπαίδευσης ΜΝΕΠ Λουίζα Καραπιδάκη, Ιστορικός τέχνης, Αρχαιολόγος, Μέλος της AICA
Info:
Τιμές εισιτηρίων:
Γενική είσοδος: 3 ευρώ (1 Απρ. ~ 31 Οκτ.), 2 ευρώ (1 Νοε. ~ 31 Μαρ.)
Μειωμένο εισιτήριο: 2 ευρώ
Κάτω των 25 ετών: δωρεάν
Κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα ελεύθερη είσοδος
Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 28 Οκτωβρίου 2024
Λίγα λόγια για το Λουτρό των Αέρηδων
Το Λουτρό των Αέρηδων χρονολογείται στην πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1430-1669) και βρίσκεται κοντά στη Ρωμαϊκή Αγορά και το Ρολόι του Κυρρήστου (κεντρική φωτό). Λειτουργούσε μέχρι το 1965. Σήμερα ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Το 1984, το Λουτρό της οδού Κυρρήστου 8 παραχωρείται στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, ενώ το 1990 ολοκληρώνεται η μελέτη αποκατάστασης του μνημείου και προσαρμογής του σε μουσείο με την ευθύνη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Νεώτερων και Σύγχρονων Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.Α. Το 1998 ολοκληρώνεται η αποκατάσταση και το Λουτρό παραδίδεται στο Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού, που έχει την ευθύνη για τη νέα του χρήση ως μνημείου, με θέμα την καθαριότητα, τη φροντίδα και τον καλλωπισμό του σώματος σε διαχρονική θεώρηση.
Ενα από τα «τρία ευχάριστα χαμάμια»...
Το Λουτρό των Αέρηδων ήταν ένα από τα «τρία ευχάριστα χαμάμια», σύμφωνα με τη μαρτυρία του Τούρκου περιηγητή Εβλιγιά Τσελεμπή, που επισκέπτεται την Αθήνα το 1667. Το χαμάμ του Αμπίντ Εφέντη, όπως ονομαζόταν τότε, είναι το μόνο που άντεξε στη λαίλαπα του χρόνου. Σήμερα το Λουτρό εκτείνεται μεταξύ των οδών Κυρρήστου και Λυσίου.
Η κάτοψή του είναι δαιδαλώδης, αποτέλεσμα των μετατροπών και προσθηκών που είναι αναγνώσιμες κατά την κατασκευαστική ανάλυση του κτηρίου. Στην πρώτη οικοδομική φάση των χρόνων της Τουρκοκρατίας, το Λουτρό της οδού Κυρρήστου είναι μονό και αποτελείται από αποδυτήρια, χλιαρό και θερμό χώρο. Λειτουργεί με βάρδιες χωριστά για άνδρες και γυναίκες.
Κατά τη δεύτερη οικοδομική φάση, που τοποθετείται χρονικά γύρω στα 1870, το Λουτρό αλλάζει χαρακτήρα. Με την προσθήκη νέων αλλά και τη μετατροπή παλαιών χώρων, μετατρέπεται σε δίδυμο, προσφέροντας για τις διακριτές πτέρυγες ανδρών και γυναικών από ένα χώρο αποδυτηρίων με πατάρι, ένα χλιαρό και ένα θερμό χώρο. Ένα βοηθητικό κτίσμα περιλάμβανε ατομικά λουτρά, τα λεγόμενα «ευρωπαϊκά».
Το κτιριακό σύνολο συμπληρώνει η υπόγεια εστία, απ’ όπου ο ζεστός αέρας της καύσιμης ύλης διοχετευόταν στα υπόκαυστα, η κτιστή δεξαμενή του νερού και οι βοηθητικοί χώροι του Λουτρού. Στην ταράτσα υπάρχει κτίσμα από το οποίο εξασφαλίζεται πρόσβαση προς τον υπαίθριο χώρο πάνω από τις θόλους και προς την εστία. Οι κύριοι λουτρικοί χώροι στεγάζονται με ημικυλινδρικές καμάρες ή θόλους που φέρουν τις «φεγγίδες», μικρές οπές με γυαλί για το φωτισμό.
(ΠΗΓΗ: mnep.gr)