Για τις σχέσεις της Κίνας με τις ΗΠΑ και τη Δύση εν γένει, τα αφηγήματα γύρω από αυτήν, τη συνεργασία με τη Ρωσία και τις πιθανές εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας μιλά στη HuffPost Greece o Dr. Τανγκ Σιαογιάνγκ, πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Τσινγκουά.
Ο Dr. Τανγκ Σιαογιάνγκ, ο οποίος θα συμμετέχει στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών που είναι προγραμματισμένο να πραγματοποιηθεί 26 με 29 Απριλίου στους Δελφούς, παρουσιάζει μια σπάνια για τα δυτικά ΜΜΕ κινεζική οπτική όσον αφορά στις σχέσεις της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας με τη Δύση και το μέλλον τους, σχολιάζοντας, μεταξύ άλλων, το ενδεχόμενο μιας στρατιωτικής σύγκρουσης με τις ΗΠΑ αλλά και την έκταση των σχέσεων με τη Ρωσία- τολμώντας παράλληλα να προβεί σε μια πρόβλεψη για το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία.
“Οι άνθρωποι τόσο στην Κίνα όσο και στις ΗΠΑ μοιράζονται παρόμοια συμφέροντα στην υλική ευημερία και την παραγωγική ευημερία (...) Απλά ανταγωνίζονται στην παγκόσμια αγορά, το οποίο στην ουσία απαιτεί συνεργασία και ανταγωνισμό ταυτόχρονα.”
HuffPost Greece: Είμαστε σε μια περίοδο υψηλών εντάσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, και είναι πολλοί αυτοί που προβλέπουν ένοπλη σύγκρουση τα επόμενα χρόνια. Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δεν έχει αποκλείσει τη χρήση βίας ως προς την Ταϊβάν, και έχει ζητήσει ταχύτερη στρατιωτική και τεχνολογική ανάπτυξη. Μπορεί επίσης να γνωρίζετε τον όρο «Παγίδα του Θουκυδίδη». Θα μπορούσατε να τα σχολιάσετε αυτά; Θα έπρεπε να θεωρούμε εν τέλει αναπόφευκτη μια σύγκρουση μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ;
Dr. Τανγκ Σιαογιάνγκ: H Κίνα και οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια παγκόσμια κοινότητα η οποία είναι πολύ διαφορετική από αυτήν στην οποία ήταν η Αθήνα και η Σπάρτη, διαφορετική ακόμα και από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Οι άνθρωποι τόσο στην Κίνα όσο και στις ΗΠΑ μοιράζονται παρόμοια συμφέροντα στην υλική ευημερία και την παραγωγική ευημερία. Ακόμα και όταν επιδιώκουν περισσότερο ισχύ/ επιρροή, έχει να κάνει με την ισχύ σε αυτή την κοινή παγκόσμια οικονομία, όχι τη στρατιωτική ισχύ. Απλά ανταγωνίζονται στην παγκόσμια αγορά, το οποίο στην ουσία απαιτεί συνεργασία και ανταγωνισμό ταυτόχρονα.
Η Ταϊβάν είναι απλά μια ιστορική κληρονομιά. Δεν θα αποτελέσει ένα πρόβλημα που δεν λύνεται, επειδή οι ΗΠΑ απλά θέλουν να χρησιμοποιούν αυτό το ευαίσθητο θέμα για να περιορίσουν και να προκαλέσουν την Κίνα, μα δεν θα θυσιάσουν και πολλά για να υπερασπιστούν την Ταϊβάν. Απλά δεν είναι βασικό συμφέρον των ΗΠΑ.
“Ο ανταγωνισμός (Κίνας-Δύσης) έχει να κάνει μάλλον με τις οικονομικές δυνατότητες και την τεχνολογική πρόοδο αντί για ιδεολογίες.”
Η Κίνα και η Ρωσία έχουν κηρύξει συνεργασία «άνευ ορίων» και η Ρωσία διεξάγει πόλεμο στην Ουκρανία. Πώς βλέπετε τον ρόλο της Κίνας ως διεθνούς παίκτη, δεδομένης της σύγκρουσης στην Ουκρανία;
Στο μεταξύ η Κίνα τονίζει την ουδετερότητά της στη σύγκρουση Ρωσίας- Ουκρανίας και συχνά απέχει από τις σχετικές ψηφοφορίες του ΟΗΕ. Ως εκ τούτου, η συνεργασία «άνευ ορίων» πρέπει να ερμηνεύεται διαφορετικά. Στην πραγματικότητα μόλις είδαμε την Κίνα να διαμεσολαβεί επιτυχώς μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν, δείχνοντας την προθυμία της Κίνας και τη δυνατότητά της να παίζει σημαντικό ρόλο στη διεθνή διπλωματία. Η Κίνα επανέλαβε πως παραμένει σε επικοινωνία με όλες τις πλευρές στην παρούσα σύγκρουση Ρωσίας- Ουκρανίας. Ως εκ τούτου, πιστεύω πως η Κίνα καταβάλλει προσπάθειες για να διευκολύνει την επίλυση και την ειρήνευση. Η Κίνα ανακοίνωσε μια ειρηνευτική πρόταση στις 22 Φεβρουαρίου 2023. Αυτό αποτελεί το πρώτο βήμα και χρειαζόμαστε υπομονή για να δούμε τι θα ακολουθήσει, καθώς πρόκειται όντως για μια δύσκολη και πολύπλοκη σύγκρουση.
Πώς θα περιγράφατε τις σχέσεις της Κίνας με τη Δύση, γενικά μιλώντας; Ανταγωνιστές, εταίροι, κάτι ανάμεσα στα δύο, ή κάτι εντελώς διαφορετικό;
Θυμίζουν διάφορους ομίλους επιχειρήσεων στην παγκόσμια αγορά, που ανταγωνίζονται μα και ταυτόχρονα συνεργάζονται. Ο ανταγωνισμός τους έχει να κάνει μάλλον με τις οικονομικές δυνατότητες και την τεχνολογική πρόοδο αντί για ιδεολογίες. Κάποιοι δυτικοί πολιτικοί και ΜΜΕ προσπαθούν να απεικονίσουν τον ανταγωνισμό ως ιδεολογική αντιπαράθεση σαν τον Ψυχρό Πόλεμο, μα αυτό προκαλείται από την άγνοια για την κατάσταση της Κίνας σήμερα.
Πώς θα περιγράφατε τις σχέσεις Κίνας- ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψιν τις κατηγορίες της Δύσης για κυβερνοκατασκοπεία, βαθιά κινεζική διείσδυση στην Ευρώπη, αύξηση της επιρροής της κλπ;
Η Κίνα έχει λιγότερο άμεσο ανταγωνισμό και αντιπαράθεση με την ΕΕ από ό,τι με τις ΗΠΑ, τουλάχιστον δεν υπάρχει άμεση αντιπαράθεση για γεωπολιτική επιρροή. Η ποικιλομορφία των ευρωπαϊκών χωρών σημαίνει πως υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για οικονομική συνεργασία. Τα ανεξάρτητα συμφέροντα της Ευρώπης επίσης απαιτούν η Ευρώπη να μην ακολουθεί πάντα τις ΗΠΑ, μα να επιδιώξει εναλλακτικές για εξισορρόπηση των ΗΠΑ. Όσον αφορά στην κυβερνοκατασκοπεία της Κίνας, είναι μάλλον υπερβολές των ΜΜΕ. Ο κ. Σνόουντεν είπε στον κόσμο πώς οι ΗΠΑ κατασκοπεύουν την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους ηγέτες. Οι Κινέζοι δεν μπορούν να λάβουν ούτε το 1/10 των πληροφοριών που έχουν οι ΗΠΑ.
“Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει «καθαρός» νικητής (μεταξύ Ρωσίας - Ουκρανίας) από άποψης στρατιωτικής νίκης. Η σύγκρουση μάλλον θα επιλυθεί μέσω διαπραγμάτευσης”
Ξανά για τον πόλεμο στην Ουκρανία: Η σύγκρουση όλο και περισσότερο φαίνεται να μετατρέπεται σε αδιέξοδο. Πώς τη βλέπετε να τελειώνει; Μπορούν να υπάρξουν «καθαροί» νικητές, υπάρχουν δυνατότητες συμβιβασμού, ή νομίζετε πως θα καταλήξουμε εν τέλει σε άλλη μια «παγωμένη σύγκρουση»;
Δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει «καθαρός» νικητής, από άποψης στρατιωτικής νίκης. Η σύγκρουση μάλλον θα επιλυθεί μέσω διαπραγμάτευσης, που θα καταπιάνεται με τους προβληματισμούς και τα συμφέρονται τόσο της Ουκρανίας όσο και της Ρωσίας- για παράδειγμα αποστρατιωτικοποίηση συγκεκριμένων περιοχών, δημιουργία διεθνούς συστήματος προστασίας για εθνοτικές συγκρούσεις και επίτευξη συμφωνίας ασφαλείας σχετικά με την επέκταση του ΝΑΤΟ.
Το αφήγημα μιας δημοκρατικής Δύσης, της οποίας ηγούνται οι ΗΠΑ, εναντίον μιας απολυταρχικής/ αυταρχικής Ανατολής, υπό την ηγεσία της Κίνας, κερδίζει έδαφος, ειδικά δεδομένης της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Θεωρείτε ότι κινούμαστε προς έναν διπολικό ή έναν πολυπολικό κόσμο;
Πίσω αυτό το αφήγημα βρίσκονται πολιτικοί και ΜΜΕ που ευνοούν την ιδεολογική αντιπαράθεση, μα βασίζεται σε στερεότυπα και παρανοήσεις. Η Κίνα μπορεί να έχει έναν διαφορετικό τύπο κυβέρνησης από τις ΗΠΑ, μα δεν προωθεί οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα. Η Κίνα υιοθετεί το δικό της πολιτικό σύστημα επειδή ταιριάζει στην κοινωνικοοικονομική της ανάπτυξη. Η Κίνα ενθαρρύνει όλες τις άλλες χώρες να διαλέγουν τα δικά τους, κατάλληλα πολιτικά συστήματα, είτε δημοκρατικά είτε απολυταρχικά, προς όφελος της ανάπτυξης. Η Κίνα ενθαρρύνει τον κόσμο να γίνει ένα σύστημα πολυμερούς συντονισμού αντί μονοπολικής κυριαρχίας, μα δεν επιδιώκει τον ανταγωνισμό μεταξύ ιδεολογιών ή πολιτικών συστημάτων.