Από τις αρχές του περασμένου Μαϊου, όταν η μία μετά την άλλη οι χώρες ανά την υφήλιο χαλάρωναν σιγά-σιγά τα περιοριστικά μέτρα που είχαν επιβάλλει λόγω της ραγδαίας εξάπλωσης του κορονοϊού παγκοσμίως, πολλοί ηγέτες κρατών υποστήριζαν με περίσσεια αυτοπεποίθηση ότι πριν το φθινόπωρο θα είχαν στη διάθεσή τους τεστ για όλο τον πληθυσμό και ένα σύστημα εντοπισμού και ανίχνευσης των κρουσμάτων.
Τέσσερις μήνες μετά, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν πεθάνει από Covid-19 και η διασπορά της νόσου είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Από την αρχή της πανδημίας, επιστήμονες σε όλο τον κόσμο έχουν επισημάνει τη σημασία των τεστ και της ανίχνευσης. Ωστόσο, σήμερα πολλές χώρες εξακολουθούν να κάνουν περιορισμένα τεστ, επανεξετάζοντας παράλληλα την αποτυχία των εφαρμογών ανίχνευσης επαφών των κρουσμάτων και έχοντας περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό στα εργαστήριά τους.
Αλλά τι δείχνει η σύγκριση των τεστ και συστημάτων ανίχνευσης από χώρα σε χώρα; Οι δημοσιογράφοι της HuffPost από όλο τον κόσμο δίνουν την απάντηση, αξιοποιώντας μελέτες και στατιστικά στοιχεία από το πρότζεκτ Our World In Data.
Πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση σε ένα τεστ COVID-19;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οποιοσδήποτε εμφανίζει συμπτώματα πληροί τις προϋποθέσεις για να κάνει τεστ. Παρόλο που πολλά σημεία διεξαγωγής τεστ είναι σχεδόν άδεια, άνθρωποι σε ολόκληρη τη χώρα ανέφεραν ότι δεν έγιναν δεκτοί λόγω περιορισμένης δυνατότητας ανάλυσης των τεστ από τα εργαστήρια. Η μεγάλη συσσώρευση τεστ έχει αναγκάσει τα εργαστήρια να τα στέλνουν για επεξεργασία στην Ιταλία και τη Γερμανία, ενώ πολλοί άνθρωποι αναγκάζονται να διανύουν εκατοντάδες χιλιόμετρα για να κάνουν τεστ στα παιδιά τους.
Η πολιτική επιλεξιμότητας για τεστ είναι παρόμοια σε ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα. Στην Ιταλία, οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ιατρική συνταγή για να κάνουν το τεστ, εκτός εάν αποδεδειγμένα ανήκουν στους λεγόμενους απαραίτητους εργαζόμενους.
Στη Γαλλία, οποιοσδήποτε μπορεί να υποβληθεί σε τεστ, αλλά με την αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων, υπήρξαν ουρές αναμονής αρκετών ωρών στις πληγείσες πόλεις. Η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε τέσσερις κατηγορίες προτεραιότητας για τεστ την Πέμπτη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι συμπτωματικοί ή έχουν έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα. Ταυτόχρονα, αναπτύσσονται ταχεία τεστ αντιγόνων για όσους δεν έχουν προτεραιότητα.
Στη Νότια Κορέα όποιος έχει συμπτώματα ή έχει έρθει σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα ανεξάρτητα από τα συμπτώματα που εμφανίζει, μπορεί να κάνει το τεστ σε έναν από τους 599 τοπικούς σταθμούς της χώρας, ανέφερε συντάκτης της HuffPost στη Σεούλ.
Στον Καναδά και την Αυστραλία, ο καθένας μπορεί να κάνει τεστ δωρεάν - ακόμη και ασυμπτωματικά άτομα. Στην Αυστραλία, οι συντάκτες της HuffPost δήλωσαν ότι τα άτομα που έκαναν τεστ πολλές φορές σε μια εβδομάδα σε κέντρα drive-thru δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο. Μάλιστα, δεν έχουν καταγραφεί ελλείψεις σε τεστ - ο συντάκτης της HuffPost στο Σίδνεϊ ανέφερε ότι σε πολλές περιπτώσεις άνθρωποι έκαναν το τεστ αρκετές φορές μέσα σε λίγες ημέρες.
Στον Καναδά, ωστόσο, η αύξηση των κρουσμάτων τις τελευταίες εβδομάδες έχει ως αποτέλεσμα να σχηματίζονται αναμονές τεσσάρων ωρών έως έξι ωρών στο Τορόντο, την Οτάβα, το Μόντρεαλ και αλλού.
Στις ΗΠΑ, εξαρτάται από το πού κατοικεί κανείς. Στη Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας, όλοι υποχρεούνται να κάνουν τεστ τώρα, ανεξαρτήτως αν έχουν συμπτώματα ή όχι. Στην Αλαμπάμα, μόνο όσοι παρουσιάζουν συμπτώματα οφείλουν να κάνουν τεστ.
Πόσο γρήγορα βγαίνουν τα αποτελέσματα;
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της Μεγάλης Βρετανίας βγάζει τα αποτελέσματα μέχρι εντός 72 ωρών, αλλά υπάρχουν αναφορές για αναμονή ακόμη και 4 ημερών - ακόμη και για εργαζόμενους ή φιλοξενούμενους σε οίκους ευγηρίας - ενώ σε κάποιες περιπτώσεις κάποιοι χρειάστηκε να περιμένουν μια εβδομάδα.
Παρόμοιες αναφορές για άτομα που πρέπει να περιμένουν μέρες έως περισσότερο από μια εβδομάδα για τα αποτελέσματα έχουν καταγραφεί και στην Ισπανία, όπου το υπουργείο Υγείας λέει ότι οι κάτοικοι θα πρέπει κανονικά να λαμβάνουν τα αποτελέσματα εντός 48 ωρών.
Στην Ιταλία, αντίστοιχα, υπήρξαν περιπτώσεις ατόμων που αναγκάστηκαν να περιμένουν σχεδόν δύο εβδομάδες.
Στη Γαλλία και την Ελλάδα, ο στόχος είναι οι 24 ώρες. Ωστόσο, τα εργαστήρια και στις δύο χώρες έχουν υπερφορτωθεί, ιδιαίτερα σε κομβικές περιόδους, όπως κατά το άνοιγμα των σχολείων. Αναμονή 48 έως 72 ωρών ή και ακόμη περισσότερο αναφέρονται τώρα στις πλέον πληγείσες περιοχές στη Γαλλία.
Στην Αυστραλία , τα αποτελέσματα των τεστ λαμβάνονται μέσω γραπτού μηνύματος εντός 48 ωρών, αλλά ο χρόνος παράδοσης είναι συχνά πολύ ταχύτερος. Κάτι παρόμοιο ισχύει στον Καναδά , όπου η αναμονή είναι συνήθως 24 ώρες έως 48 ώρες. Στην Κορέα, η οποία υπήρξε πρότυπο για τη διεξαγωγή τεστ και ανίχνευση επαφών, χρειάζεται μόνο 12-24 ώρες για να παραδοθούν αποτελέσματα μέσω γραπτού μηνύματος και υπάρχουν εκατοντάδες εργαστήρια σε ολόκληρη τη χώρα όπου εξετάζονται τα δείγματα.
Στις ΗΠΑ, μια νέα έρευνα έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία (63%) των ατόμων που έχουν υποβληθεί σε τεστ δεν λαμβάνουν τα αποτελέσματά τους εντός μίας έως δύο ημερών από τους ειδικούς της δημόσιας υγείας. Ενα δέκατο των ερωτηθέντων δήλωσε ότι χρειάστηκαν περισσότερες από 10 ημέρες για να λάβουν τα αποτελέσματα.
Τι γίνεται με τα τεστ στα αεροδρόμια;
Οι επισκέπτες στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν υποχρεούνται να κάνουν τεστ κατά την άφιξή τους. Το Χίθροου, ένα από τα μεγαλύτερα αεροδρόμια του κόσμου, δοκίμασε να λειτουργήσει τη δική του εγκατάσταση για διεξαγωγή τεστ, η οποία θα έδινε στους ταξιδιώτες αποτέλεσμα εντός 24 ωρών από την άφιξή τους στη χώρα, αλλά η βρετανική κυβέρνηση δεν έχει δώσει ακόμη την έγκρισή της,
Ορισμένες χώρες, όπως η Ισπανία, επίσης, δεν κάνουν τεστ στο αεροδρόμιο. Αλλά σε πολλές άλλες έχει γίνει ο κανόνας. Στην Ιταλία, οι επιβάτες που φτάνουν από 17 χώρες που θεωρούνται περισσότερο «επικίνδυνες» (συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, της Κροατίας και της Ελλάδας) υποβάλλονται σε υποχρεωτικά τεστ στο αεροδρόμιο. Η Ελλάδα πραγματοποιεί τυχαίους ελέγχους στα σύνορά της, αλλά ο αριθμός των ταξιδιωτών που βρέθηκαν θετικοί στον κορονοϊό είναι ένα πολύ χαμηλό ποσοστό των ημερήσιων κρουσμάτων της χώρας.
Οι επισκέπτες που ταξιδεύουν από χώρες υψηλού κινδύνου στη Γαλλία ενθαρρύνονται να κάνουν τεστ πριν από την αναχώρησή τους - όσοι δεν το κάνουν, τίθενται σε περίοδο καραντίνας δύο εβδομάδων.
Οι αφιχθέντες στον Καναδά πρέπει να μπαίνουν σε αυστηρή καραντίνα 14 ημερών, με τους αξιωματούχους να εκτελούν τυχαίους επιτόπιους ελέγχους - αυτοπροσώπως ή και τηλεφωνικώς - σε άτομα για να δουν αν τηρούν την καραντίνα.
Η Αυστραλία, η οποία μετράει σχεδόν 27.000 κρούσματα κορονοϊού και περισσότερους από 850 θανάτους, επιτρέπει στους πολίτες μόνο να επιστρέψουν και έχει θέσει 4.000 εβδομαδιαίο όριο στον αριθμό των αφίξεων (σύντομα θα αυξηθεί σε 6.000). Οι αφιχθέντες πρέπει, επίσης, να μπουν σε μια καραντίνα δύο εβδομάδων σε ξενοδοχείο, ενώ υποβάλλονται σε τεστ την πρώτη και την εντέκατη ημέρα.
Στην Νότια Κορέα, αντίστοιχα, οποιοσδήποτε φτάνει στη χώρα υποβάλλεται σε τεστ και καραντίνα για 14 ημέρες, με λίγες εξαιρέσεις.
Στις 10 Σεπτεμβρίου, η αμερικανική κυβέρνηση τερμάτισε το πρόγραμμά της για έλεγχο διεθνών ταξιδιωτών αφού είπε ότι το σύστημα ήταν αναποτελεσματικό, καθώς πολλοί άνθρωποι που μεταδίδουν την νόσο COVID-19 δεν εμφανίζουν συμπτώματα.
Η Αυστραλία, η οποία μετράει σχεδόν 27.000 κρούσματα κορονοϊού και περισσότερους από 850 θανάτους, επιτρέπει στους πολίτες μόνο να επιστρέψουν και έχει θέσει 4.000 εβδομαδιαίο όριο στον αριθμό των αφίξεων (σύντομα θα αυξηθεί σε 6.000). Οι αφιχθέντες πρέπει επίσης να μπουν σε μια καραντίνα δύο εβδομάδων σε ξενοδοχείο, ενώ υποβάλλονται σε τεστ την πρώτη και την εντέκατη ημέρα.
Στην Νότια Κορέα, αντίστοιχα, οποιοσδήποτε φτάνει στη χώρα υποβάλλεται σε τεστ και καραντίνα για 14 ημέρες, με λίγες εξαιρέσεις.
Ποια είναι τα προβλήματα με τα τεστ;
Παρόλο που υπάρχουν περίπου 400 κέντρα διεξαγωγής τεστ σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, πολλοί άνθρωποι ανέφεραν ότι δεν μπορούσαν να κλείσουν ραντεβού λόγω ελλείψεων στα εργαστήρια. Κορυφαίοι γιατροί κουνάνε το δάχτυλό τους στην κυβέρνηση για ανάθεση μεγάλου μέρους αυτών των τεστ σε ιδιωτικές εταιρείες.
Η υπηρεσία NHS Test and Trace ξεκίνησε τον Μάιο, αλλά τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανίχνευση επαφών στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν λειτουργεί - και επιδεινώνεται. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, μόνο το 69% των «στενών επαφών» στη Βρετανία εντοπίστηκαν στην πραγματικότητα, το χαμηλότερο εβδομαδιαίο ποσοστό από την έναρξη της υπηρεσίας.
Στην Ισπανία, αν και έχει αυξήσει το ποσοστό των τεστ που πραγματοποιούνται κάθε εβδομάδα, τα στοιχεία διαφέρουν σημαντικά από περιοχή σε περιοχή, σύμφωνα με συντάκτη της HuffPost στη Μαδρίτη. Η ανίχνευση επαφών έχει επίσης επικριθεί ευρέως, με πολλούς ανθρώπους να αναφέρουν προβλήματα ως προς τη λήψη των αποτελεσμάτων τους, ενώ τα κέντρα ανίχνευσης είναι υποστελεχωμένα σε σημεία που δέχονται τεράστια πίεση όπως η Μαδρίτη, επιτρέποντας στον ιό να ξεφύγει από τον έλεγχο στην ισπανική πρωτεύουσα.
Στην Ιταλία, άλλοτε παγκόσμιο επίκεντρο της πανδημίας, η κυβέρνηση έχει εντείνει τις προσπάθειες για τεστ μετά από ένα από τα πιο αυστηρά lockdown στην Ευρώπη. Με το άνοιγμα των σχολείων, υπήρξαν αιτήματα για αύξηση του αριθμού των εξετάσεων από 100.000 σε 400.000 την ημέρα. Ωστόσο, η χαμηλή χρήση της εφαρμογής για smartphone της κυβέρνησης και η έλλειψη πόρων αποτελούν εμπόδιο στις προσπάθειες εντοπισμού των επαφών των κρουσμάτων.
Στη Γαλλία, τα εργαστήρια αντιμετώπισαν επίσης μια μαζική εισροή τεστ μετά την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία, με τα συνδικάτα που εκπροσωπούν τους εργαζόμενους στα εργαστήρια να ισχυρίζονται ότι έχουν φτάσει στα όριά τους, απευθύνοντας εκκλήσεις προς την κυβέρνηση να «αποκαταστήσει την τάξη» διατηρώντας «ουρές προτεραιότητας» για τους ασθενείς. Παρόλα αυτά, η αναμονή μεγαλώνει στα εργαστήρια, σύμφωνα με συντάκτη της HuffPost στο Παρίσι. Ομοίως, οι αρχές φαίνεται ότι δύσκολα εντοπίζουν τις επαφές των ασθενών. Παρόλο που οι αιτίες είναι δύσκολο να αποτυπωθούν, η χρήση της επίμαχης εφαρμογής για smartphone στη Γαλλία αντιμετώπισε πολλά προβλήματα.
Πέραν της πρόκληση να πειστούν οι χρήστες για να κατεβάσουν την εφαρμογή, οι συντάκτες της HuffPost στον Καναδά ανέφεραν ότι γνωρίζουν άτομα που είχαν ειδοποιηθεί ότι βρίσκονταν κοντά σε ένα θετικό κρούσμα, γεγονός που τους ώθησε να πάνε και να κάνουν το τεστ.
Στην Ελλάδα οι αρχές έχουν τηρήσει την υπόσχεσή τους για εξαντλητική παρακολούθηση των επαφών ατόμων που έχουν βρεθεί θετικά στον ιό. Ωστόσο, οι συνωστισμένοι καταυλισμοί προσφύγων της χώρας μας, όπου τα υγειονομικά πρωτόκολλα είναι δύσκολο να τηρηθούν, αποτέλεσαν πηγή αρκετών πρόσφατων εστιών μετάδοσης του ιού.
Η αυστραλιανή κυβέρνηση, από την πλευρά της, τήρησε σε μεγάλο βαθμό την υπόσχεσή της για μαζική διεξαγωγή τεστ και δεν υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις από την αρχή της πανδημίας. Η χώρα, εξάλλου, έχει καταγράψει ποσοστά μόλυνσης και θανάτων πολύ πιο χαμηλά σε σύγκριση με άλλων ανεπτυγμένων χωρών.
Παρά τους μόλις 400 θανάτους σε έναν πληθυσμό 50 εκατομμυρίων, ένας συντάκτης της HuffPost στην Κορέα αναφέρει ότι η κυβέρνηση ανησυχεί για την ταχεία αύξηση των μη εντοπισμένων κρουσμάτων. Οι τοπικοί αξιωματούχοι υγείας ανησυχούν ότι αυτή η τάση θα μπορούσε να σημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί ασυμπτωματικοί ασθενείς στην Κορέα, οι οποίοι διαδίδουν τον ιό χωρίς να το γνωρίζουν.
Το περασμένο Σάββατο, οι ΗΠΑ σημείωσαν ρεκόρ τεστ με περισσότερα από 1 εκατομμύριο μέσα σε μια ημέρα, σύμφωνα με στοιχεία του Covid Tracking Project. Αλλά η υπόσχεση του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, ότι «όποιος θέλει να κάνει τεστ, θα κάνει τεστ» απέχει πολύ από το να πραγματοποιηθεί. Σε εθνικό επίπεδο, οι ελλείψεις τεστ οδήγησαν σε καταστάσεις με άτομα που κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους όλη τη νύχτα για να περιμένουν τη σειρά τους και, στη συνέχεια, δεν λαμβάνουν αποτελέσματα για ημέρες ή εβδομάδες.
Πόσα τεστ έχουν γίνει;
Σύμφωνα με τον Our World in Data, η Ινδία και οι ΗΠΑ ηγούνται στον αριθμό των καθημερινών τεστ. Ωστόσο, όπως εξήγησε ο διευθυντής του ερευνητικού πρότζεκτ, Τζο Χάσελ, ο αριθμός των τεστ COVID-19 που πραγματοποιεί μια χώρα είναι ένας φτωχός δείκτης για το πόσο καλά αντιμετωπίζει τον ιό.
«Είναι ένα νούμερο που στην πραγματικότητα δεν βοηθάει, γιατί δεν σου λέει τίποτα», εξηγεί ο Χάσελ. «Το θέμα δεν είναι πόσα τεστ διενεργούνται, αλλά αν αυτά είναι αρκετά - και το αν είναι αρκετά σχετίζεται με την έκταση της επιδημίας στην εκάστοτε χώρα» επισημαίνει.
Αντιθέτως, αυτό που πρέπει να εξετάζουμε είναι το ποσοστό των θετικών κρουσμάτων σε κάθε χώρα - για την ακρίβεια το ποσοστό όλων των τεστ που διεξήχθησαν και βγήκαν θετικά. Αυτός ο αριθμός δείχνει και το επίπεδο των τεστ σε σχέση με το μέγεθος της επιδημίας. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα ποσοστό θετικών τεστ μικρότερο από 5% αποτελεί ένδειξη ότι η επιδημία είναι υπό έλεγχο σε μια χώρα.