«Αυτή είναι η βιτρίνα της Ευρώπης;» Το ερώτημα ήταν ρητορικό. Ο φίλος που ήθελε να έρθει από την Αμβέρσα στις Βρυξέλλες ακύρωσε το ταξίδι του έπειτα από την είδηση για τους πυροβολισμούς με καλάσνικοφ κοντά στο Brussels-Midi, τον κεντρικό σταθμό των Βρυξελλών όπου τρένα έρχονται και φεύγουν προς όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
«Η Ομόνοια είναι όαση» εάν συγκρίνεις τα δύο μέρη μου είπε. Πράγματι λίγες ημέρες πριν βρέθηκα οικογενειακώς στον σταθμό και κρατούσαμε σφικτά τα χέρια μας για να απαλύνουμε την ανασφάλεια. Η μυρωδιά από τις σωματικές εκκρίσεις, το κολλώδες πάτωμα, oi διαλυμένοι άνθρωποι να κοιμούνται στη σειρά σε χαρτόκουτες. Πρόσωπα και βλέμματα διαμορφωμένα από τις λάθος επιλογές και τα πιο σκληρά χαστούκια της ζωής.
«Δεν ξέρουμε με ποιον έχουμε να κάνουμε»
Μέσα σε 24 ώρες, από το πέρασμα μου στην περιοχή, σημειώθηκαν τρία περιστατικά με πυροβολισμούς, τα οποία συνδέονται, σύμφωνα με τις αρχές, με τη διακίνηση ναρκωτικών και τον έλεγχο των περιοχών ενδιαφέροντος από μαφίες που συνδέονται με κοινότητες Αλγερινών ή άλλων εθνοτικών ομάδων. Σε ένα από αυτά τα περιστατικά η σφαίρα σφηνώθηκε μέσα σ΄ένα παιδικό δωμάτιο προκαλώντας σοκ στην κοινή γνώμη.
«Δεν ξέρουμε με ποιον έχουμε να κάνουμε» δήλωσε ο νέος γενικός εισαγγελέας της περιφέρειας των Βρυξελλων Julien Moinil ο οποίος κατήγγειλε την έλλειψη δράσης για την καταπολέμηση της βίας που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και κάλεσε τους πολιτικούς να περάσουν από τα λόγια στις πράξεις.
Οι πυροβολισμοί τα ξημερώματα της Πέμπτης 6 Φεβρουαρίου 2025, στην περιοχή ’Αντερλεχτ των Βρυξελλών, κοντά στον σταθμό του μετρό είναι το πιο πρόσφατο περιστατικό. Ένα άτομο τραυματίστηκε στο πόδι, σύμφωνα με τον εισαγγελέα Βρυξελλών, οι δύο ύποπτοι, οι οποίοι τράπηκαν σε φυγή και καταζητούνται, ενώ μία από τις σφαίρες κατέληξε μέσα σε σπίτι και συγκεκριμένα σε παιδική κρεβατοκάμαρα.
Επρόκειτο για το τρίτο κατά σειρά επεισόδιο, μέσα σε ένα 24ωρο.
Μια ημέρα νωρίτερα δύο επεισόδια με πυροβολισμούς σημειώθηκαν στο ’Αντερλεχτ και ένα στο Σεν Ζος.
Συγκεκριμένα την Τετάρτη, γύρω στις 6 το πρωί, ξέσπασαν πυροβολισμοί στον σταθμό του μετρό «Κλεμανσό», στον δήμο Άντερλεχτ προκαλώντας χάος στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Οι δράστες των πυροβολισμών διέφυγαν και δεν έχουν ακόμα συλληφθεί.
Και εάν είναι τρομοκρατία;
Όσον αφορά το περιστατικό με το Καλάσνικοφ μπορεί επίσημα να υπάρχουν διαβεβαιώσεις ότι δεν συνδέεται με τρομοκρατία, ωστόσο υπάρχει η αίσθηση σε διάφορους κύκλους στις Βρυξέλλες ότι μπορεί να μην είναι έτσι ακριβώς. Όλα τα ενδεχόμενα διερευνώνται και μέχρι να συλληφθούν οι δράστες κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα. Πάντως και χωρίς συστάσεις η εγρήγορση είναι επιβεβλημένη.
Αύξηση της βίας
Οι κατοίκοι της περιοχής που συνέβησαν τα περιστατικά και όχι μόνο, κάλεσαν εκ νέου τις αρχές να λάβουν επείγοντα μέτρα κατά της διακίνησης ναρκωτικών και της αντιμετώπισης της βίας.
Όμως η κατάσταση φαίνεται ότι έχει ξεφύγει από τον έλεγχο. Αξιοσημείωτα είναι τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν από το τέλος του έτους η Ομοσπονδιακή Αστυνομία. Σύμφωνα με αυτά στις Βρυξέλλες σημειώθηκε σημαντική αύξηση των περιστατικών πυροβολισμών το 2024.
Συγκεκριμένα καταγράφηκαν 89 πυροβολισμοί στην περιφέρεια των Βρυξελλών. Πρόκειται για αύξηση 43,5% σε σύγκριση με το 2023 και σχεδόν 59% αύξηση σε σύγκριση με το 2022, όταν είχαν σημειωθεί 56 περιστατικά.
Ο αυξημένος αριθμός πυροβολισμών είχε επίσης ως αποτέλεσμα υψηλότερο αριθμό θυμάτων. Τα περιστατικά με πυροβόλα όπλα το 2024 είχαν ως αποτέλεσμα 48 άνθρωποι να τραυματιστούν, ενώ ο αριθμός εκείνων που έχασαν τη ζωή τους τριπλασιάστηκε σε σύγκριση με τους τρεις θανάτους το 2022. Το 2024, εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε πυροβολισμούς στις Βρυξέλλες, ενώ το 2023 τα θύματα ήταν τέσσερα. Τα περισσότερα περιστατικά συνδέονται με τη διακίνηση ναρκωτικών και τον έλεγχο συγκεκριμένων περιοχών.
Σύμφωνα με αξιωματούχους ο κεντρικός σιδηροδρομικός σταθμός του Βελγίου απέχει περίπου μιάμιση ώρα από το λιμάνι της Αμβέρσας ένα από τα κύρια σημεία εισόδου ναρκωτικών ουσιών στην Ευρώπη. Αυτό κάνει τη διακίνηση πιο εύκολη και συμβάλλει στην αύξηση της βίας, ιδίως σε περιοχές όπου οι πληθυσμιακές ομάδες που ζουν εκεί ή δεν είναι ενσωματωμένες ή μαστίζονται από την ανεργία και τη φτώχεια.
Οι προσπάθειες των αρχών και της προηγούμενης κυβέρνησης, για την αντιμετώπιση του φαινομένου φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετές και κατηγορούνται για ανοχή υπό την πίεση οργανώσεων, κομμάτων και φορέων, που προειδοποιούν για τον κίνδυνο στιγματισμού κοινοτήτων με συγκεκριμένο φυλετικό προφίλ.
Σύμφωνα με διάφορους φορείς το εμπόριο των ναρκωτικών και η επακόλουθη βία στις Βρυξέλλες είναι αποτέλεσμα της επισφάλειας που νιώθουν οι άνθρωποι οι οποίοι ζουν σε αυτές τις περιοχές. Υπάρχουν χιλιάδες άστεγοι και πολλοί αιτούντες άσυλο. Ανθρωποι χωρίς προοπτική.
Απαγορευμένες ζώνες
Όμως αυτό δεν καθησυχάζει τους πολίτες. Υπάρχουν γειτονιές στις Βρυξέλλες, στο κέντρο της Ευρώπης, που μόνο Ευρώπη δεν θυμίζουν. Η πολιτική της ανοχής φαίνεται ότι λειτούργησε ενθαρρυντικά για τις ομάδες εκείνες που θέλουν να κινηθούν εκτός κοινωνικού και νομοθετικού πλαισίου.
Η έξαρση της βίας και της εγκληματικότητας επισημάνθηκε πριν από ένα χρόνο και από χιλιάδες υπαλλήλους των ευρωπαϊκών θεσμών και της Επιτροπής (Βέλγοι και άλλοι Ευρωπαίοι) οι οποίοι μέσω του συνδικάτου τους και με εσωτερικό έγγραφο που διακινήθηκε εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ανησυχητικό κύμα εγκληματικότητας που πλησιάζει όλο και περισσότερο τις «ασφαλείς» περιοχές όπου βρίσκονται τα ευρωπαϊκά όργανα, δηλαδή οι χώροι εργασίας τους.
Στην επιστολή τους έκαναν λόγο για απαγορευμένες ζώνες στην πρωτεύουσα, αδιαμφισβήτητο γεγονός από την καταγραφή εγκληματικών περιστατικών που περιλαμβάνουν εκτός από τους πυροβολισμούς, μαχαιρώματα, ανθρωποκτονίες, ρίψη χειροβομβίδων κτλ.
Νέα κυβέρνηση και χωρίς ταμπού;
Τα τελευταία περιστατικά με τη δράση ενόπλων σημειώθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με την ανάληψη της νέας κυβέρνησης του Βελγίου της οποίας ηγείται, ο ηγέτης της συντηρητικής και εθνικιστικής Νέας Φλαμανδικής Συμμαχίας (N-VA), Μπαρτ ντε Βέβερ.
Ο ντε Βέβερ ο οποίος ορκίστηκε νέος πρωθυπουργός του Βελγίου, διεμήνυσε μόλις χθες στη Βουλή τα εξής:
″Όταν βλέπουμε τη μαφία των ναρκωτικών να κατακλύζει τις μεγάλες πόλεις και τα λιμάνια μας…. Όταν βλέπουμε ότι οι φυλακές μας είναι γεμάτες, το συμπέρασμα δεν μπορεί ποτέ να είναι ότι η περικοπή της ασφάλειας είναι επιτρεπτή”. Όσον αφορά τη μεταναστευτική πολιτική υπογράμμισε πως το βάρος της τρέχουσας πολιτικής είναι πολύ μεγάλο και ξεπερνά αυτό που μπορεί να απορροφήσει μια κοινωνία. Ως εκ τούτου υποσχέθηκε μια πιο αυστηρή πολιτική με τους νεοεισερχόμενους να πρέπει να περιμένουν πέντε χρόνια για να δικαιούνται επιδόματα και τα οποία θα είναι συνδεδεμένα με τις προϋποθέσεις ένταξης. Προανήγγειλε δε κλειστά κέντρα κράτησης λέγοντας «θέλουμε να αποτρέψουμε την εξαφάνιση των ανθρώπων στην παρανομία».
Στο ίδιο πνεύμα και οι δηλώσεις του νέου υπουργό Εσωτερικών του Βελγίου Bernard Quintin ο οποίος τρεις μέρες μετά την ορκωμοσία του βρέθηκε αντιμέτωπος με τα περιστατικά των πυροβολισμών.
«Οι πυροβολισμοί είναι ένα νέο κάλεσμα αφύπνισης» είπε και υποσχέθηκε «μηδενική ανοχή» στη βία λέγοντας πως «δεν υπάρχει χώρος για βία στις Βρυξέλλες και στις μεγάλες πόλεις μας. Αυτό έχει κρατήσει πολύ».
Ο γενικός εισαγγελέας της περιφέρειας των Βρυξελλών σε συνέχεια των δηλώσεών του ζήτησε πολιτική υποστήριξη, διότι, όπως είπε το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης είναι αδύναμο και πρέπει να ενισχυθεί και κάλεσε, δήλωσε τη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση να τηρήσει τις υποσχέσεις της.
Το αίτημα για ασφάλεια επανέρχεται ως αίτημα σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και όσοι από τους κυβερνώντες δεν το άκουσαν τα προηγούμενα χρόνια διαπίστωσαν και διαπιστώνουν την απόσυρση της στήριξης από το εκλογικό σώμα. Η συνειδητοποίηση ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και η λήψη ουσιαστικών μέτρων για την αντιμετώπισή του μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για την ασφάλεια στις ευρωπαϊκές πόλεις αλλά και στην αποτροπή της ανόδου της ακροδεξιάς και άλλων λαϊκίστικων φωνών...εάν βέβαια δεν είναι πολύ αργά.