Mε το Πάσχα να απέχει ένα μήνα, αρκετοί έχουμε ξεκινήσει ήδη ή ετοιμαζόμαστε να νηστέψουμε. Ορισμένοι επιλέγουμε την ολική, δηλαδή αποχή από το ψάρι και το κρέας, αλλά και τα γαλακτοκομικά και το αυγό, ενώ άλλοι τη μερική νηστεία, δηλαδή αποχή μόνο από το κρέας και το ψάρι. Άλλοι πάλι μπορεί να μην νηστεύουμε καθόλου.
Για όσους νηστεύουμε, ο χαλβάς - που την περίοδο της σαρακοστής έχει την τιμητική του - είναι έως και απαραίτητος. Για τους υπόλοιπους, είναι απλώς απολαυστικός. Είναι όμως το συγκεκριμένο γλύκισμα ευεργετικό για την υγεία μας; Και αν ναι, ποιος από τα τρία είδη - μακεδονικός, σιμιγδαλένιος, Φαρσάλων είναι η καλύτερη επιλογή;
Η διατροφολόγος Έλενα Σερδάρη, με ειδίκευση στην κλινική διατροφή και τα νοσήματα του εντέρου απαντά στην HuffPost όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για το παραδοσιακό έδεσμα.
Χαλβάς σημαίνει γλυκό στα αραβικά και πρακτικά, έτσι ονομάζεται κάθε κέρασμα που φτιάχνεται με τρία βασικά συστατικά: μία πηγή λίπους, όπως το βούτυρο, το λάδι ή το ταχίνι, μία πηγή αμύλου, όπως το σιμιγδάλι και μια γλυκαντική ουσία, όπως η ζάχαρη ή η γλυκόζη.
Στην Ελλάδα, συνήθως αγοράζουμε τον σησαμένιο χαλβά κατά την περίοδο της νηστείας. Τρώμε σαν κέρασμα τον σιμιγδαλένιο σε κάποια ταβέρνα ή τον φτιάχνουμε σπίτι και τιμάμε τον περίφημο χαλβά Φαρσάλων, συνήθως σε κάποια εκδήλωση ή πανηγύρι, κατά την Καλοκαιρινή περίοδο.
Ποιες είναι όμως οι διαφορές μεταξύ τους;
1. Ο σουσαμένιος χαλβάς - ή αλλιώς ο μακεδονικός -
Αποτελείται κατά 60% από ταχίνι, που φτιάχνεται από πολτοποιημένο σουσάμι και έχει την τιμητική του κατά τη διάρκεια της νηστείας, κυρίως για όσους νηστεύουμε ακόμη και το λάδι.
Μελέτες αποδεικνύουν την ευεργετική επίδραση του μακεδονικού χαλβά στην υγεία μας αφού:
- Έχει αντιγηραντική και αντιυπερτασική δράση
- Συμβάλλει στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος
- Συμβάλλει στην πρόληψη του καταρράκτη
Και το καλύτερο είναι ότι μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε διάφορους γευστικούς συνδυασμούς, όπως τον χαλβά με γεύση βανίλια, με κακάο ή ανάμεικτο, με αμύγδαλα, με μέλι, με φουντούκια ή σταφίδες και τόσα άλλα.
2. Ο χαλβάς Φαρσάλων, γνωστός και ως χαλβάς σαπουνέ
Ο συγκεκριμένος χαλβάς είναι ο πιο μαλακός με την πιο λιπαρή γεύση. Παρασκευάζεται κυρίως από κορν φλάουρ, βούτυρο, νερό και ζάχαρη. Αν και στην κλασική συνταγή οι αναλογίες των υλικών είναι ίδιες με του σιμιγδαλένιου, ο τρόπος παρασκευής του είναι λίγο διαφορετικός.
Αποτελεί παραδοσιακό γλυκό των Φαρσάλων. Για αυτό και ονομάζεται φαρσαλινός και συνήθως, πωλείται μέσα σε ταβάδες στα πανηγύρια, εξού και η ονομασία πανηγυριώτικος. Από τα υλικά του προκύπτει ότι δεν έχει τόσο μεγάλη διατροφική αξία όση ο Μακεδονικός.
3. Ο σιμιγδαλένιος χαλβάς
Είναι ο παραδοσιακός σπιτικός χαλβάς, ο οποίος παρασκευάζεται με βασικά υλικά το σιμιγδάλι, το βούτυρο (ή λάδι) και σιρόπι από ζάχαρη (ή πετιμέζι) και νερό. Είναι ο πιο γρήγορος και εύκολος στην παραγωγή του.
Συμπέρασμα;
Παρόλο που και οι τρεις έχουν το ίδιο όνομα, o «καλύτερος» χαλβάς είναι ο σιμιγδαλένιος, λόγω του ότι ανάλογα με τον τρόπο μαγειρέματος, μπορεί να βγει πιο ήπιος θερμιδικά.
Δεύτερος έρχεται ο χαλβάς από ταχίνι, διότι υπερέχει από άποψη θρεπτικής αξίας σε σύγκριση με των χαλβά Φαρσάλων.
Επομένως, όταν έρθει η ώρα του γλυκού, καλύτερα να εστιάσουμε τόσο στη γεύση, όσο και τη θρέψη, επιλέγοντας χαλβά από ταχίνι ή σιμιγδάλι. Ο Φαρσάλων καλύτερα να καταναλώνεται κατ′ εξαίρεσιν.
Χαλβάς και θερμίδες
Σιμιγδαλένιος χαλβάς (80γρ): 300 θερμίδες
Η προσθήκη ζάχαρης, δυστυχώς αποδίδει στον σιμιγδαλένιο χαλβά αρκετές κενές θερμίδες, χωρίς όμως να έχει ιδιαίτερη θρεπτική αξία.
Επίσης, όταν χρησιμοποιούμε βούτυρο, το οποίο περιέχει κορεσμένα λιπαρά οξέα, αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στη καρδιαγγειακή μας υγεία. Ως εκ τούτου, συνιστάται όταν φτιάχνουμε χαλβά στο σπίτι, να επιλέγουμε ελαιόλαδο, που περιέχει ακόρεστα λιπαρά οξέα.
Σησαμένιος ή μακεδονικός χαλβάς (80γρ): 350-400 θερμίδες
Ο μακεδονικός χαλβάς έχει ως κύρια συστατικά του το ταχίνι, το μέλι και τους ξηρούς καρπούς. Έτσι, είναι λογικό να περιέχει πολλές θερμίδες. Όμως εδώ, δεν μιλάμε για κενές θερμίδες, αφού το συγκεκριμένο γλύκισμα, είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, που οφείλονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό στο ταχίνι.
Συν τοις άλλοις, διαθέτει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ασβέστιο, μαγνήσιο και φώσφορο, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Όλα αυτά τα θρεπτικά συστατικά προάγουν την υγεία του οργανισμού.
Χαλβάς Φαρσάλων (80γρ): 300 θερμίδες
Παρασκευάζεται κυρίως από νισεστέ, ένα είδος αλευριού που χρησιμοποιείται στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Για την παρασκευή του, τα κύρια συστατικά που χρησιμοποιούνται εκτός από το νισεστέ, είναι ζάχαρη, νερό, σπορέλαιο ή βούτυρο και ξηροί καρποί.
Πόσο χαλβά επιτρέπεται να φάμε την ημέρα
Όπως αντιλαμβανόμαστε και από τα νούμερα, ο χαλβάς αποτελεί ένα «θερμιδικά πυκνό» τρόφιμο, καθώς ακόμα και σε μικρή ποσότητα περιέχει αρκετές θερμίδες. Ως εκ τούτου, μία ισορροπημένη ποσότητα είναι αυτή των 30γρ, όσο δηλαδή το μέγεθος ενός σπιρτόκουτου, μια δυο φορές την ημέρα ανάλογα με τις ημερήσιες ανάγκες μας.
Πολύτιμη συμβουλή: Αν δυσκολευόμαστε να αντισταθούμε και να καταναλώσουμε μικρή ποσότητα, αποφεύγουμε να αγοράσουμε τη μεγάλη συσκευασία. Πλέον, υπάρχουν συσκευασίες των 30γραμμαρίων, που θα μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε τον έλεγχο των μερίδων μας.
Συνταγή για υγιεινό σιμιγδαλένιο χαλβά
Η πιο γνωστή μέθοδος για την παρασκευή σιμιγδαλένιου χαλβά ονομάζεται «ένα, δύο, τρία, τέσσερα», δηλαδή:
1 ποτήρι ελαιόλαδο ή 1 συσκευασία μαργαρίνης. Από άποψη διατροφικής αξίας, εννοείται προτιμάμε το ελαιόλαδο.
2 ποτήρια σιμιγδάλι (1 ψιλό και 1 χοντρό)
2 ποτήρια ζάχαρη -κατά προτίμηση καστανή- (η κλασική συνταγή περιέχει 3 ποτήρια ζάχαρη για το σιρόπι, αλλά εμείς θέλουμε να φτιάξουμε μια πιο ελαφριά εκδοχή)
4 ποτήρια νερό
Ας μαγειρέψουμε
Σε μία κατσαρόλα βάζουμε το λάδι με το σιμιγδάλι και ανακατεύουμε καλά
Σε μία άλλη κατσαρόλα φτιάχνουμε το σιρόπι
Αρωματίζουμε με κανέλα, γαρύφαλλα και ξύσμα πορτοκαλιού
Μόλις η υγρασία απορροφηθεί εντελώς, ο χαλβάς μας είναι έτοιμος
Προσθέτουμε σταφίδες ή ωμά αποφλοιωμένα αμύγδαλα.
Σερβίρουμε το γλυκό μας
- Είτε ζεστό, μόλις πήξει το μείγμα σε μπολάκια με κουτάλι
- Είτε τοποθετούμε το μείγμα στην κλασική κυκλική φόρμα, αφήνουμε να κρυώσει για μια ώρα, ξεφορμάρουμε και σερβίρουμε σε κομμάτια των 30 γραμμαρίων
Και δύο extra tips για τον τέλειο σιμιγδαλένιο χαλβά
Είναι πολύ σημαντικό ο χαλβάς μας να είναι μεικτός, να παρασkευάζεται δηλαδή και από ψιλό και από χοντρό σιμιγδάλι. Αν είναι μόνο ψιλό το σιμιγδάλι, το αποτέλεσμα θα είναι τελείως κρεμώδες, ενώ αν είναι μόνο χοντρό, αυτό θα δώσει στο γλυκό μας μια δυσάρεστη υφή, σαν τσιμέντο.
Τέλος, χρειάζεται προσοχή στο καβούρδισμα: Αν καβουρδίσουμε ελάχιστα, ο χαλβάς μας θα γίνει και πάλι σαν κρέμα, ενώ αν καβουρδίσουμε υπερβολικά, ο χαλβάς μας θα πάρει έντονο χρώμα και θα γίνει πιο στεγνός.