Οι πυρηνικές δυνάμεις του πλανήτη συνεχίζουν να εκσυγχρονίζουν και να αναπτύσσουν τα οπλοστάσιά τους, παρότι καταγράφεται μικρή μείωση του αριθμού των πυρηνικών κεφαλών που διαθέτουν, υποδεικνύουν δεδομένα του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI) που δόθηκαν στη δημοσιότητα τη Δευτέρα.
Ο αριθμός των πυρηνικών κεφαλών που διέθεταν στα οπλοστάσιά τους οι εννέα πυρηνικές δυνάμεις ανερχόταν σε 13.865 στις αρχές του χρόνου, ήταν δηλαδή μειωμένος κατά 600 από τις αρχές του 2018, σύμφωνα με το SIPRI Yearbook 2019.
Εξ αυτών, περίπου 2.000 πυρηνικές κεφαλές βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο ετοιμότητας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο.
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία παραμένουν πάντα οι μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις, με τα οπλοστάσιά τους να ξεπερνούν το 90% των πυρηνικών κεφαλών στον πλανήτη. Κατά τους υπολογισμούς του SIPRI, οι ΗΠΑ διαθέτουν 6.185 πυρηνικές κεφαλές, η Ρωσία 6.500.
Και οι εννέα χώρες που είναι γνωστό ότι διαθέτουν πυρηνικά οπλοστάσια αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό τους. Τα προγράμματα που εφαρμόζουν ή σχεδιάζουν αφορούν την ανάπτυξη πυραύλων και αεροσκαφών ικανών να φέρουν πυρηνικά όπλα, καθώς και την κατασκευή υποδομών για την κατασκευή πυρηνικών όπλων, διευκρινίζει το Ινστιτούτο.
«Αυτό που καταγράφουμε είναι ότι ο συνολικός αριθμός των πυρηνικών κεφαλών βρίσκεται σε πτώση, αλλά όλα τα κράτη που διαθέτουν πυρηνικά όπλα είτε εκσυγχρονίζουν ή έχουν ανακοινώσει σχέδια εκσυγχρονισμού των δυνάμεών τους», τόνισε στο Γερμανικό Πρακτορείο ο ερευνητής του SIPRI Σάνον Κάιλ.
«Είναι ξεκάθαρο ότι τα πυρηνικά όπλα παραμένουν κεντρικό στοιχείο στη στρατιωτική στρατηγική τους και στα δόγματά τους ως προς την εθνική [τους] ασφάλεια», πρόσθεσε, τονίζοντας πως τα πυρηνικά όπλα κάθε άλλο παρά «έχουν απολέσει την αξία που τους αποδίδεται όσον αφορά την εθνική ασφάλεια» των χωρών που τα διαθέτουν.
Ως πυρηνικές δυνάμεις το SIPRI ορίζει πλέον τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία, το Πακιστάν, το Ισραήλ και τη Βόρεια Κορέα.
Η έκθεση του Ινστιτούτου βασίζεται σε ανοικτές πηγές, ανάμεσά τους στοιχεία που δημοσιοποιούν οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας, που εφαρμόζουν, συγκριτικά, πολιτική διαφάνειας ως προς τα πυρηνικά τους οπλοστάσια. Ωστόσο, η έλλειψη διαφάνειας γενικότερα αποτελεί τεράστια πρόκληση, αναγνωρίζει το SIPRI.
Χρειάζεται να ασκηθεί πίεση σε διεθνές επίπεδο προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι χώρες που έχουν πυρηνικά οπλοστάσια θα δίνουν στη δημοσιότητα περισσότερα στοιχεία γι′ αυτά, έκρινε ο Κάιλ, παραδεχόμενος πάντως πως αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί καθώς τα στοιχεία για αυτού του είδους τα όπλα είναι σχεδόν ανεξαιρέτως άκρως απόρρητα. Η Ρωσία μοιράζεται στοιχεία για το οπλοστάσιό της με τις ΗΠΑ βάσει των όρων της Νέας START.
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία μείωσαν τα αποθέματά τους, όπως προέβλεπε αυτή η διμερής συνθήκη του 2010, που αφορούσε κυρίως την καταστροφή πεπαλαιωμένων πυρηνικών κεφαλών, της εποχής του ψυχρού πολέμου. Ωστόσο, ο ρυθμός της μείωσης επιβραδύνεται σε σύγκριση με 10 χρόνια νωρίτερα.
Επιπλέον, δεν γίνεται καν «συζήτηση ούτε για μια απλή παράταση» της Νέας START, η ισχύς της οποίας εκπνέει το 2021, υπογράμμισε ο Κάιλ.
Η τάση που επιμένει να υπογραμμίζει το SIPRI είναι πως η Ουάσινγκτον και η Μόσχα, όπως και οι άλλες πυρηνικές δυνάμεις, προχωρούν σε ταχείες διαδικασίες εκσυγχρονισμού των οπλοστασίων τους. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, ανακοίνωσαν το 2018 σχέδια για τη διεύρυνση του ρόλου των πυρηνικών όπλων στους στρατιωτικούς σχεδιασμούς τους.
Η Ινδία εκτιμάται ότι έχει στη διάθεσή της 130 ως 140 πυρηνικές κεφαλές και το Πακιστάν από 150 ως 160, αριθμό ελαφρώς αυξημένο σε σύγκριση με το 2018.
«Η Ινδία και το Πακιστάν συνέχισαν και οι δύο να μεγεθύνουν τα πυρηνικά τους οπλοστάσια», τόνισε ο Κάιλ, ο οποίος είναι επικεφαλής του προγράμματος του SIPRI για τον πυρηνικό αφοπλισμό, τον έλεγχο των εξοπλισμών και τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Τα δύο αντίπαλα κράτη της νότιας Ασίας επεκτείνουν εξάλλου τη δυνατότητά τους να παράγουν υλικό κατάλληλο για την κατασκευή πυρηνικών όπλων και ενδέχεται να «αυξήσουν σημαντικά το μέγεθος των πυρηνικών τους οπλοστασίων μέσα στα επόμενα 10 ως 15 χρόνια», προειδοποίησε ο ίδιος.
Η Βρετανία εκτιμάται ότι διαθέτει περίπου 200 πυρηνικές κεφαλές, η Γαλλία 300, η Κίνα 290. Το οπλοστάσιο του Ισραήλ εκτιμάται ότι περιλαμβάνει 80 ως 90 πυρηνικές κεφαλές. Η Βόρεια Κορέα υπολογίζεται πως διαθέτει 20 ως 30 πυρηνικές κεφαλές αλλά οι πληροφορίες για το οπλοστάσιό της είναι λιγοστές, επισημαίνει το SIPRI.
Το 2018, η Βόρεια Κορέα συνέχισε να «δίνει προτεραιότητα στο πρόγραμμά της για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων» μολονότι ανακοίνωσε μορατόριουμ στις δοκιμές πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων μέσου και μεγάλου βεληνεκούς, καταγράφει η έκθεση.
Σύμφωνα με τον Κάιλ, το μορατόριουμ αποτελεί «καλό σημάδι, τουλάχιστον προς το παρόν», ωστόσο ο ίδιος επισήμανε πως δεν είναι σαφές για πόσο θα συνεχίσει να εφαρμόζεται, κρίνοντας ότι είναι ανάγκη να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Βόρεια Κορέα.
(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, dpa)