Πριν από μερικά 24ωρα, η μεγαλύτερη (και κρατική) βουλγαρική εταιρεία διανομής φυσικού αερίου Bulgargaz επιβεβαίωσε ότι υπόκειται σε έρευνες από ελεγκτικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένης της Κρατικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας της Βουλγαρίας (SANS), καθώς και της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης.
«Ως δημόσιος προμηθευτής στρατηγικής σημασίας για τη βουλγαρική αγορά φυσικού αερίου, η Bulgargaz υπόκειται τακτικά σε ελέγχους και άλλες επιθεωρήσεις από τα αρμόδια όργανα», ανέφερε το επίσημο δελτίο τύπου.
«Η διοίκηση της Bulgargaz παρέχει πλήρη βοήθεια στους εκπροσώπους των οργάνων επιθεώρησης και αποδέχεται τις επιθεωρήσεις ως μια καλή ευκαιρία για να διαπιστωθεί η αλήθεια σε μια σειρά ζητημάτων που σχετίζονται με τις τιμές και τις προμήθειες φυσικού αερίου. Τα αποτελέσματα του ελέγχου αναμένεται να ανακοινωθούν μετά την ολοκλήρωσή του.»
Στην πραγματικότητα, όμως, η ανακοίνωση αυτή ήταν μία προσπάθεια να διασκεδαστούν οι εντυπώσεις, καθώς κορυφαία κυβερνητικά στελέχη απευθύνουν επί της ουσίας - και δημοσίως - βαριές κατηγορίες για τις πρακτικές και την εμπορική πολιτική της Bulgargaz.
Η αύξηση που «πάγωσε» τους Βούλγαρους
Στο κατώφλι του 2022, η Βουλγαρία «πάγωσε» όταν ανακοινώθηκε η νέα τιμή πώλησης λιανικής του φυσικού αερίου. Από τη μία ημέρα στην άλλη, η τιμή αυξήθηκε κατά 30% στην εγχώρια αγορά. Το σοκ ήταν τεράστιο, έστω και αν η τιμή του αερίου για τη Βουλγαρία είναι σημαντικά χαμηλότερη από αυτή στην Δυτική Ευρώπη λόγω των μακροπρόθεσμων συμβολαίων που έχει συνάψει η Bulgargaz για την εισαγωγή ρωσικού και αζερικού αερίου (σε αντίθεση με την ΕΕ).
Πρόσφατα, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης των κοινοβουλευτικών επιτροπών για την ενέργεια και τα οικονομικά, ο υπουργός Οικονομικών Αζέν Βασίλεφ είπε ότι διεξάγεται έρευνα για να διαπιστωθεί το γιατί η Bulgargaz προμηθεύεται φυσικό αέριο από τo Αζερμπαϊτζάν σε χαμηλές τιμές και το πουλά στο εξωτερικό, αντί να το πουλάει σε χαμηλές τιμές στη Βουλγαρία και στην Toplofikacia Sofia, την εταιρεία που εξασφαλίζει την θέρμανση για την μεγάλη πλειοψηφία των βουλγαρικών νοικοκυριών. Ο υπουργός Ενέργειας Αλεξάντερ Νικόλοφ διευκρίνισε ότι η επιθεώρηση αφορούσε εξαγωγές φυσικού αερίου στη Ρουμανία.
12 χρόνια καθυστέρηση στην διασύνδεση με την Ελλάδα
Σε συνέντευξή του στην EURACTIV Bulgaria, ο βουλευτής του κυβερνώντος συνασπισμού Μάρτιν Ντιμιτρόφ (Δημοκρατική Βουλγαρία) κάλεσε τις βουλγαρικές ειδικές υπηρεσίες να διερευνήσουν γιατί η κατασκευή της διασύνδεσης φυσικού αερίου με την Ελλάδα (με επίγειο αγωγό), που είναι το κλειδί για την εθνική ασφάλεια της Βουλγαρίας, έχει καθυστερήσει επί 12 χρόνια. Ο σχεδιασμός που έχουν συμφωνήσει οι δύο χώρες, προβλέπει ότι η Βουλγαρία θα λαμβάνει το 1/3 των απαιτούμενων ποσοτήτων φυσικού αερίου σε ετήσια βάση μέσω αυτού του αγωγού, γεγονός που θα μείωνε θεαματικά την εξάρτησή της από τις ρωσικές προμήθειες.
«Ο Πρωθυπουργός Κιρίλ Πέτκοφ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συμμετάσχουν στις συνομιλίες για την ολοκλήρωση της σύνδεσης φυσικού αερίου με την Ελλάδα εντός του 2022», είπε ο Ντιμιτρόφ.
Όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε τη Βουλγαρία τον Δεκέμβριο του 2021, εξέφρασε την ελπίδα ότι η διασύνδεση φυσικού αερίου με τη Βουλγαρία θα ολοκληρωθεί μέσα σε λίγους μήνες.
«Πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια, ώστε το 2023 ο τερματικός σταθμός FSRU στην Ελλάδα να είναι έτοιμος. Αυτό θα σημαίνει ότι θα μπορούμε να αγοράσουμε αέριο και υγραέριο από το Αζερμπαϊτζάν μέσω αυτής της σύνδεσης φυσικού αερίου. Πρόκειται για μια τεράστια διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου στη Βουλγαρία και μια σοβαρή ευκαιρία να αγοράσουμε υπό ευνοϊκότερες συνθήκες», εξηγεί από την πλευρά του ο Ντιμιτρόφ.
Ο βουλευτής προτείνει να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να επισπεύσει την ολοκλήρωση του έργου, καθώς το χρηματοδοτεί εν μέρει.
Ζητείται plan B
Το έργο του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας - Βουλγαρίας (IGB) συγχρηματοδοτείται από την ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison. Σχεδιάστηκε για να επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου, κάτι που σημαίνει πως αποτελεί κλειδί για την ενεργειακή ασφάλεια της Βουλγαρίας και μέρος του εθνικού σχεδίου για τη διαφοροποίηση των πηγών αερίου. Η χωρητικότητα του έργου είναι 3 δισ. κυβικά μέτρα με δυνατότητα να φτάσει τα 5 δισ. κυβικά μέτρα. Η μισή χωρητικότητα της διασύνδεσης είναι ήδη δεσμευμένη, καθώς τέσσερις από τους αποστολείς είναι εντελώς νέοι στη βουλγαρική αγορά. Έχει υπογραφεί σύμβαση για την προμήθεια 1 δισ. κυβικών μέτρων από το πεδίο άντλησης αερίου στο κοίτασμα Shah Deniz 2 βάσει μακροχρόνιας σύμβασης με την Bulgargaz. Η ολοκληρωση του αγωγού θα σημαίνει πρακτικά φθηνότερο αέριο και μάλιστα εξασφαλισμένο για πολλά χρόνια για τους Βούλγαρους.
Ωστόσο, ο ιστότοπος Trend μεταδίδει από την πρωτεύουσα του Αζερμπατζάν, Μπακού επικαλούμενη πηγές μέσα στην Bulgargaz: «Εάν η κατασκευή της διασύνδεσης φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας (IGB) καθυστερήσει ακόμη περισσότερο, η Bulgargaz θα πρέπει να διεξαγάγει νέες διαπραγματεύσεις για μια εναλλακτική διαδρομή για το φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Επί του παρόντος, το αέριο του Αζερμπαϊτζάν παραδίδεται στη Βουλγαρία μέσω εναλλακτικής διαδρομής λόγω των καθυστερήσεων στην κατασκευή του αγωγού που θα διασυνδέσει Ελλάδα - Βουλγαρία (IGB). Η Βουλγαρία λαμβάνει περίπου 350 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από το Αζερμπαϊτζάν, αν και έχει συμφωνηθεί η προμήθεια 1 δισ. κυβικών μέτρων. Οι όροι της συμφωνίας με το Αζερμπαϊτζάν λήγουν στις 30 Ιουνίου 2022. Η Bulgargaz σημειώνει ότι διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις με τον προμηθευτή (Αζερμπαϊτζάν) για αλλαγή της διαδρομής μετά από ”μακροχρόνια σε βάθος επαγγελματική ανάλυση και αξιολόγηση” που πραγματοποιήθηκε από κοινού με τη Bulgarian Energy Holding (BEH) και το Υπουργείο Ενέργειας. Η απόφαση για αλλαγή της διαδρομής δεν ελήφθη αποκλειστικά από τη διοίκηση της εταιρείας φυσικού αερίου.»