Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ώθησε τη Φινλανδία και τη Σουηδία πολύ κοντά στο να υποβάλουν αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η Φινλανδία, που έχει σύνορα 1.300 χλμ με τη Ρωσία, και η Σουηδία, θα ανακοινώσουν τις αποφάσεις τους τις επόμενες ημέρες εν μέσω προειδοποιήσεων από τη Μόσχα πως θα μπορούσε να αναπτύξει πυρηνικά όπλα και πολυηχητικούς πυραύλους στον θύλακα του Καλίνινγκραντ εάν κάνουν κάτι τέτοιο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ «χωρίς καθυστέρηση» ο πρόεδρος και η πρωθυπουργός της Φινλανδίας
Συμφωνία Βρετανίας- Φινλανδίας για στρατιωτική αλληλοϋποστήριξη αν δεχτούν επίθεση
Σύμφωνα ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου με Σουηδία- Φινλανδία με «βλέμμα» προς ένταξή τους στο ΝΑΤΟ
Εάν γίνουν τέτοια αιτήματα, θα φέρουν μια τεταμένη περίοδο αναμονής που θα διαρκέσει μήνες, μέχρι να επικυρωθούν από όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, αν και η Συμμαχία και ο Λευκός Οίκος έχουν εκφράσει βεβαιότητα πως οποιοιδήποτε προβληματισμοί ασφαλείας θα μπορούσαν να διευθετηθούν στο ενδιάμεσο.
Το Reuters παρουσιάζει μια σειρά ερωταπαντήσεων σχετικά με το θέμα της ενδεχόμενης ένταξης των δύο χωρών στη Συμμαχία.
Γιατί δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ η Σουηδία και η Φινλανδία;
Και οι δύο χώρες ήταν «αδέσμευτες» από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, αν και οι ένοπλες δυνάμεις τους είναι μικρές σε σχέση με της Ρωσίας.
Η Φινλανδία απέκτησε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 και είχε δύο πολέμους εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης κατά τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου έχασε κάποια εδάφη. Η Φινλανδία υπέγραψε Σύμφωνο Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας με τη Ρωσία το 1948, με αποτέλεσμα έναν βαθμό οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης και τη στρατιωτική της απομόνωση από τη δυτική Ευρώπη. Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η κατάρρευση της ΕΣΣΔ επέτρεψαν στη Φινλανδία να εξέλθει από τη σκιά της Ρωσίας, καθώς η απειλή της Μόσχας είχε μειωθεί κατά πολύ.
Η χώρα βασίζεται στη δική της στρατιωτική αποτροπή και τις φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα για να διατηρεί την ειρήνη. Ωστόσο, μετά την εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν δεν φαντάζει καθόλου φιλικός.
Η Σουηδία, από πλευράς της, έχει να εμπλακεί σε πόλεμο 200 χρόνια και η μεταπολεμική εξωτερική της πολιτική εστίασε στην υποστήριξη της δημοκρατίας διεθνώς, στην πολυμερή διάλογο και στον πυρηνικό αφοπλισμό. Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο μείωσε τις ένοπλες δυνάμεις της, ελπίζοντας πως σε περίπτωση σύγκρουσης θα μπορούσε να καθυστερήσει μια ρωσική επίθεση μέχρι να καταφθάσει βοήθεια. Η εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία έχει κάνει πολύ πιο ελκυστικές πιθανές εγγυήσεις βοήθειας- ωστόσο μεγάλο μέρος της αριστεράς στη Σουηδία παραμένει καχύποπτο απέναντι στις επιδιώξεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.
Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία πέρασαν από την επίσημη ουδετερότητα στη στρατιωτική μη-δέσμευση το 1995, όταν εντάχθηκαν στην ΕΕ. Και οι δύο έχουν έρθει πιο κοντά στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και συμμετέχοντας σε στρατιωτικές ασκήσεις, απέναντι σε μια ολοένα και πιο επιθετική Ρωσία.
Η ένταξη στη Συμμαχία θα έφερνε τη Σουηδία και τη Φινλανδία κάτω από την «ομπρέλα» του Άρθρου 5, που εγγυάται πως μια επίθεση σε ένα μέλος είναι επίθεση εναντίον όλων.
Πόσο ευρεία είναι η στήριξη για ένταξη στο ΝΑΤΟ;
Δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η πλειονότητα των Σουηδών είναι υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ, με την στήριξη να βρίσκεται πάνω από το 60%, ενώ υπάρχει πλειοψηφία στο κοινοβούλιο υπέρ του αιτήματος ένταξης. Οι Σοσιαλδημοκράτες της Σουηδίας- το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας, στην εξουσία για το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα- τάσσονταν για πολύ καιρό κατά κάποιας στρατιωτικής «ευθυγράμμισης/ συμπόρευσης», μα επανεξετάζουν τις αντιρρήσεις τους, με την απόφασή τους να αναμένεται την Κυριακή. Αναμένεται πως μάλλον θα υποστηρίξουν την ένταξη.
Το σουηδικό Αριστερό Κόμμα- το πρώην κομμουνιστικό κόμμα- παραμένει εναντίον, όπως και το Πράσινο Κόμμα, μα αν οι Σοσιαλδημοκράτες άλλαζαν πορεία, η πλειοψηφία στο κοινοβούλιο θα ήταν συντριπτική.
Δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η στήριξη προς μια ένταξη είναι ακόμα ισχυρότερη στη Φινλανδία, καθώς πολλοί Φινλανδοί ανησυχούν για τα μακρά χερσαία σύνορα της χώρας με τη Ρωσία, ενώ και η στήριξη στο κοινοβούλιο είναι ευρεία.
Η επιτροπή άμυνας του φινλανδικού κοινοβουλίου είπε αυτή την εβδομάδα πως η ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν η καλύτερη επιλογή για να εγγυηθεί η Φινλανδία την εθνική της ασφάλεια.
Πότε θα μπορούσαν να ενταχθούν;
Η Φινλανδία έχει μια «επιλογή» ΝΑΤΟ- ένα είδος σχεδίου δράσης που επιτάσσει την υποβολή αιτήματος εάν η κατάσταση ασφαλείας επιδεινωθεί, ενώ το κοινοβούλιο της Σουηδίας θα παρουσιάσει μια έκθεση για νέα πολιτική ασφαλείας την Παρασκευή, αν και δεν αναμένεται να περιλαμβάνει ξεκάθαρη σύσταση ως προς το ΝΑΤΟ.
«Η Φινλανδία πρέπει να κάνει αίτημα για ένταξη στο ΝΑΤΟ χωρίς καθυστέρηση» είπαν ο Νιινίστο και η Μαρίν σε κοινή δήλωσή τους την Πέμπτη. «Ελπίζουμε πως τα εθνικά βήματα που απαιτούνται για να ληφθεί αυτή η απόφαση θα γίνουν ταχέως, μέσα στις επόμενες λίγες ημέρες».
Οι Σοσιαλδημοκράτες της Σουηδίας έχουν ζητήσει διαβούλευση στο κοινοβούλιο για το ΝΑΤΟ τη Δευτέρα. Αν το κόμμα υποστηρίξει, όπως αναμένεται, την ένταξη, η κυβέρνηση θα μπορούσε να καλέσει ψηφοφορία για την αποστολή αιτήματος, μα αυτό δεν απαιτείται επισήμως.
Η Φινλανδή πρωθυπουργός Σάνα Μαρίν (των Σοσιαλδημοκρατών) που ηγείται του κεντροαριστερού συνασπισμού πέντε κομμάτων, και ο πρόεδρος Σάουλι Νιινίστο επισκέπτονταν διαφορετικές χώρες -μέλη του ΝΑΤΟ τις τελευταίες εβδομάδες, εξασφαλίζοντας στήριξη για ένα πιθανό αίτημα. Η Σουηδή πρωθυπουργός, Μαγκνταλένα Άντερσον (επίσης των Σοσιαλδημοκρατών) είχε και αυτή πολλές συναντήσεις με κυβερνήσεις του ΝΑΤΟ.
Στη Σουηδία, όπως προαναφέρθηκε, το κοινοβούλιο διεξάγει αξιολόγηση της πολιτικής ασφαλείας, περιλαμβανομένων των υπέρ και των κατά της ένταξης. Επίσης, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, οι Σοσιαλδημοκράτες (το μεγαλύτερο κόμμα) θα έχουν εσωτερική διαβούλευση.
Αν η Φινλανδία υποβάλει αίτημα, η Σουηδία πιθανώς θα κάνει το ίδιο, καθώς δεν θα ήθελε να μείνει η μόνη Βόρεια χώρα που θα μείνει εκτός (η Νορβηγία, η Δανία και η Ισλανδία είναι ιδρυτικά μέλη).
Υπάρχουν προβληματικά σημεία;
Οι δύο χώρες θα ήθελαν να έχουν κάποιες εγγυήσεις ότι οι χώρες του ΝΑΤΟ θα τις υποστήριζαν κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου- όταν είναι στον δρόμο της ένταξης, μα όχι ακόμα μέλη. Διπλωμάτες του ΝΑΤΟ λένε πως η επικύρωση θα μπορούσε να χρειαστεί ένα έτος. Ο γγ του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, είπε πως οι χώρες θα μπορούσαν να μπουν γρήγορα, και πως ήταν βέβαιος ότι θα μπορούσαν να γίνουν διακανονισμοί για τη μεταβατική περίοδο.
ΗΠΑ και Βρετανία (η οποία υπέγραψε σύμφωνα ασφαλείας με τις δύο χώρες) υποσχέθηκαν στη Σουηδία αυξημένη στρατιωτική παρουσία, περισσότερες στρατιωτικές ασκήσεις και ισχυρή πολιτική στήριξη από το ΝΑΤΟ κατά τη διαδικασία, σύμφωνα με τη σουηδική Aftonbladet.
Ο Φινλανδός ΥΠΕΞ, Πέκα Χααβίστο, αναγνώρισε πως η υποβολή ενός αιτήματος από μόνη της δεν θα έφερνε τις δύο χώρες υπό την «ομπρέλα» του Άρθρου 5, «μα ταυτόχρονα χώρες- μέλη του ΝΑΤΟ έχουν συμφέρον να υπάρξουν παραβιάσεις ασφαλείας κατά την περίοδο του αιτήματος»- προσθέτοντας πως, για παράδειγμα, η Φινλανδία θα μπορούσε να κάνει αυξημένες στρατιωτικές ασκήσεις με μέλη του ΝΑΤΟ κατά την περίοδο αυτή.
Τι λέει η Ρωσία;
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για «σοβαρές συνέπειες», λέγοντας πως θα ενίσχυε τις χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές της δυνάμεις στη Βαλτική και ότι θα μπορούσε να στείλει πυρηνικά όπλα στην περιοχή. Σημειώνεται πως η Χερσόνησος Κόλα, ανατολικά από τα σύνορα με τη Φινλανδία και τη Νορβηγία, είναι ένα «στρατηγικό προπύργιο» που η Μόσχα θεωρεί απαραίτητο για την εθνική της ασφάλεια, και είναι επίσης η βάση του Βορείου Στόλου της. Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ρωσίας, η Αγία Πετρούπολη, είναι περίπου 170 χλμ από τα σύνορα με τη Φινλανδία.
Με πληροφορίες από Reuters