Ένα σπάνιο σκαλιστό αρχαίο κόσμημα μύτης των Μάγια εντόπισε η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αρχαιολογική Ζώνη της Παλένκε, στην περιφέρεια Τσιάπας στο Νότιο Μεξικό. Το υλικό από το οποίο φτιάχτηκε αυτό το στολίδι για τη μύτη ήταν από ανθρώπινο οστό.
Το κυρτό τεχνούργημα, που έχει μήκος λίγο πάνω από 6 εκατοστά και πλάτος 5 εκατοστά, πιστεύεται ότι προοριζόταν για ιερείς και ηγεμόνες που το φορούσαν κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών για να ενσαρκώσουν τον K’awiil, τον θεό των Μάγια του καλαμποκιού και της γονιμότητας.
Δημιουργήθηκε από το πρόσθιο τμήμα άπω κνήμης, όπου το πόδι και ο αστράγαλος σχηματίζουν άρθρωση.
Πρόκειται για ένα παράδειγμα καλλιτεχνικής ευαισθησίας των Μάγια, δήλωσε ο Arnoldo González Cruz, διευθυντής του Εθνικού Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας (INAH), που διεξήγαγε τις ανασκαφές.
Το κόσμημα είναι σκαλισμένο με εξαιρετική λεπτομέρεια και ακρίβεια. Στην αριστερή πλευρά, το σκάλισμα απεικονίζει το προφίλ ενός άνδρα που φοράει βραχιόλια, κολιέ από σφαιρικές χάντρες και ενώτια με κρεμαστό κόσμημα. Το αριστερό χέρι του άνδρα φέρει το γλυφικό σύμβολο των Μάγια για το «σκοτάδι» ή τη «νύχτα». Το δεξί του χέρι εκτείνεται και συνεχίζει στη δεξιά πλευρά του στολιδιού της μύτης, όπου κρατά κάθετα μια μακριά, λεπτή ράβδο. Στο κάτω μέρος της ράβδου υπάρχει η αναπαράσταση ενός κρανίου τοποθετημένου πάνω σε μια στοίβα από υφάσματα, αναφέρει το Theartnewspaper.
Το αντικείμενο ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης στο συγκρότημα του παλατιού στην καρδιά της αρχαίας πόλης των Μάγια. Είχε θαφτεί σε ένα λάκκο κάτω από ένα δάπεδο με στόκο ως μέρος της τελετουργίας που έγινε για να σηματοδοτήσει την ολοκλήρωση ενός κτιρίου κατά την Ύστερη Κλασική περίοδο (600-850 μ.Χ.). Ήταν θαμμένο σε χώμα μαζί με σπόρους, οστά ψαριών, χελωνών και μικρών θηλαστικών, λεπίδες οψιδιανού και μεγάλα κομμάτια ξυλάνθρακα.
Η κορυφογραμμή του οστού με το οποίο κατασκευάστηκε το ρινικό κόσμημα τείνει να θεωρείται ως το αθέατο σύνορο μιας πύλης που διασχίζει ο κάτοχος του κοσμήματος για να επικοινωνήσει με τους θεούς και τους προγόνους, μια συνηθισμένη σκηνή στην τέχνη των Μάγια από την κλασική περίοδο (250-900 μ.Χ.).
O διευθυντής του αρχαιολογικού προγράμματος Palenque (PAP), Arnoldo González Cruz, εξήγησε ότι τα κοσμήματα μύτης αποτελούσαν μέρος της ενδυμασίας της ελίτ της πόλης, διότι εμφανίζεται σε αρκετές γλυπτικές παραστάσεις, όπως στη σαρκοφάγο του Ναού των Επιγραφών, στην οβάλ πινακίδα του Οίκου Ε και στον θρόνο του Ναού XXI, να μεταφέρεται από τους ajaws Yohl Ik’nal, Sak K’uk’, Pakal I και Pakal II.