Σε ένα νέο σύγχρονο χώρο ιδιοκτησίας του ΕΛΓΟ «Δήμητρα», στην περιοχή του Αγροκηπίου θα στεγαστεί η πρώτη Μεσογειακή Τράπεζα Σπόρων που διατηρεί το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (MAIX) με στόχο την προστασία και ανάδειξη της πλούσιας φυτικής ποικιλότητας και των ιθαγενών φυτών της Κρήτης.
Ο νέος χώρος θα δημιουργηθεί μέσω προγραμματικής σύμβασης της Περιφέρειας, του Πολυτεχνείου Κρήτης και του ΜΑΙΧ .
Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ -ΜΠΕ ο διευθυντής του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Γιώργος Μπαουράκης, «οι Τράπεζες Σπόρων θεωρούνται η φθηνότερη και αποτελεσματικότερη μέθοδος, σε σχέση με άλλες μεθόδους, διατήρησης των φυτών. Ωστόσο, καθώς απαιτούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες για τη διατήρηση του γενετικού υλικού (σπόρων) δεν παύουν να απαιτούν ενεργοβόρες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ειδικά στη μεσογειακή περιοχή. Το πρόβλημα αυτό έρχεται να λύσει η Μεσογειακή Βιοκλιματική Τράπεζα Σπόρων με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αξιοποίηση της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, που στην περιοχή μας μπορούν να βρουν πρόσφορο έδαφος με πολύ θετικά αποτελέσματα».
Η υπάρχουσα σήμερα Τράπεζα Σπόρων της Μονάδας Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών του ΜΑΙΧ λειτουργεί από το 2001 και ιδρύθηκε σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα τα οποία τηρούνται στη συλλογή σπερμάτων, στην περαιτέρω επεξεργασία και μεταχείρισή τους (ξήρανση, καθαρισμός, αποθήκευση και συνολική διαχείριση των συλλογών).
Αποτελεί την πρώτη καλά οργανωμένη Τράπεζα Σπόρων ιθαγενών ειδών στην Ελλάδα και είναι μέλος του Δικτύου Μεσογειακών Τραπεζών Γενετικού Υλικού και του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τη Διατήρηση Σπόρων Αυτοφυών Ειδών. Η μακροχρόνια διατήρηση επιτυγχάνεται μέσω αποθήκευσης συλλογών σπερμάτων, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τη γενετική ποικιλότητα των φυτών, στο θάλαμο κατάψυξης (-20 °C).
Μέχρι σήμερα έχουν αποθηκευτεί περίπου 1250 συλλογές άγριων σπάνιων -απειλούμενων φυτών, που αντιστοιχούν σε περίπου 400 είδη και υποείδη της κρητικής αυτοφυούς χλωρίδας κυρίως απειλούμενα, ενδημικά και άλλα χρήσιμα φυτά όπως αρωματικά και φαρμακευτικά.
Εκτός της αποθήκευσης δημιουργούνται πρωτόκολλα φύτρωσης για κάθε είδος. Επιπλέον, στην Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ διατηρούνται σπόροι από παλιές ελληνικές ποικιλίες κηπευτικών. Μέχρι σήμερα έχουν αποθηκευτεί περίπου 400 σπορομερίδες τοπικών ποικιλιών. Η Τράπεζα Σπόρων του ΜΑΙΧ είναι μέλος του δικτύου Μεσογειακών Τραπεζών γενετικού υλικού και του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τη διατήρηση σπόρων αυτοφυών ειδών
Παράλληλα στο Βοτανικό Μουσείο του ΜΑΙΧ διατηρούνται 12.000 αποξηραμένα δείγματα φυτών. Ο Βοτανικός κήπος και το Κέντρο πληροφόρησης συμβάλλουν στην περιβαλλοντική εκπαίδευση καθώς μεγάλος αριθμός μαθητών επισκέπτεται το χώρο ετησίως και ενημερώνεται για την μοναδικότητα και αξία της κρητικής χλωρίδας.
Οι συλλογές της Μονάδας Διατήρησης Μεσογειακών Φυτών του ΜΑΙΧ έχουν νόμιμα αποκτηθεί και πραγματοποιούνται βάσει της σχετικής ελληνικής νομοθεσίας
Το ΜΑΙΧ έχει αναγνωρίσει ότι η κυριότητα επί του φυτικού γενετικού υλικού που διατηρείται στις εγκαταστάσεις του ανήκει στην Ελληνική Δημοκρατία.