Η καλλιέργεια της ευγενούς άμιλλας που για αιώνες χαρακτήριζε το Ολυμπιακό ιδεώδες, θεωρείται στις σύγχρονες κοινωνίες, ιδανικός τρόπος κοινωνικοποίησης και εξωτερίκευσης των νέων.
Τόσο ο οργανωμένος, επαγγελματικός όσο και ο μαζικός αθλητισμός, προσφέρουν στους θεατές και τους αθλητές ποικίλα συναισθήματα, όπως χαρά, αγωνία, ενθουσιασμό, αίσθηση συμμετοχής και ένταξης σε μία ομάδα.
Δυστυχώς όμως οι οπαδικές συγκρούσεις αποτελούν μια σκληρή πραγματικότητα. Εμφανίστηκαν μετά το δεύτερο μισό του προηγούμενου αιώνα στον ευρωπαϊκό χώρο και μέχρι σήμερα δεν έχουν πάψει να προβληματίζουν την κοινωνία, την πολιτεία και βέβαια τον ίδιο τον χώρο του αθλητισμού. Τα επεισόδια πολλαπλασιάζονται και τα κίνητρα των ατόμων που τα προκαλούν δεν αφορούν συχνά την εξέλιξη των αγώνων. Βίαιες αντιδράσεις εκδηλώνονται πλέον και εκτός αγωνιστικών χώρων, πριν και μετά την αναμέτρηση, ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Η απρόκλητη και θανατηφόρα επίθεση στον 19χρονο Άλκη, που συντάραξε την ελληνική κοινωνία, δεν σχετίζεται με κάποιο αγωνιστικό αποτέλεσμα, ούτε έγινε μέσα στο γήπεδο. Η βία εκδηλώθηκε μακριά από το στάδιο και σύμφωνα με τις αρχές, ήταν οργανωμένη και προμελετημένη.
Στην χώρα μας, η προσπάθεια αντιμετώπισης του φαινομένου, χρονολογείται αρκετές δεκαετίες, με σημαντική αναφορά και στάση στο Ψήφισμα του Συμβουλίου των Υπουργών της ΕΕ του 1996, που οδήγησε στον Ν. 2725/1999, όπου αποφασίστηκε η εμπλοκή των αθλητικών σωματείων, καθιστώντας τα υπεύθυνα, τόσο για τη λειτουργία των οπαδικών συνδέσμων τους, όσο και για τον έλεγχο και την παράδοση των εισιτηρίων σε αυτούς.
Με τον Ν.2725/1999 και την τροποποίησή του όσον αφορά τους οργανωμένους οπαδούς και στο άρθρο 3 του Νόμου 3057/2002, ορίστηκε επακριβώς η νομική φύση και υπόσταση των «Συνδέσμων Φιλάθλων», με αυστηρές προϋποθέσεις για τη σύσταση, λειτουργία και εποπτεία τους, ενώ ο νόμος 3708/2008 κατήργησε τους συνδέσμους φιλάθλων και θεσμοθέτησε την ίδρυση «λεσχών φιλάθλων», με κύριο στόχο να περιορίσει την οργάνωση των φανατικών οπαδών και να στηρίξει τους ονομαζόμενους «φίλους» των ομάδων.
Στο νόμο Ν. 2725/1999 εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα ο θεσμός της «ηλεκτρονικής εποπτείας» των αγωνιστικών χώρων, δηλαδή παρακολούθηση με κάμερες ασφαλείας του γηπέδου και των περιβαλλόντων χώρων. Με την ανάληψη των Ολυμπιακών αγώνων και τη προσπάθεια της πολιτείας για την ασφαλή τους διεξαγωγή, η πολιτεία, στο άρθρο 3 του Ν.3262/2004, προχώρησε στην υποχρεωτική έκδοση αριθμημένων και ονομαστικών εισιτηρίων και την εγκατάσταση ηλεκτρονικών συστημάτων εποπτείας των οπαδών στους αγώνες.
Η πολιτεία αποφάσισε την αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των λεσχών φιλάθλων καθώς και του ρόλου και των ευθυνών των Αθλητικών Σωματείων. Η Κυβέρνησή μας έφερε στη Βουλή άμεσα σχέδιο νόμου, το οποίο και υπερψηφίστηκε Ν. 4908/2022 εφαρμόζοντας την αναστολή όλων των λεσχών φιλάθλων και των παραρτημάτων τους, με σκοπό την αδειοδότηση και πιστοποίησή τους.
Την ίδια ώρα όλες και όλοι μας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τις προσωπικές μας ευθύνες ως πολίτες. Οφείλουμε με τη συμπεριφορά μας να προωθούμε την αθλητική παιδεία και να κινούμαστε μακριά από κάθε παραβατικό συγχρωτισμό και φανατισμό.
Σημαντικό ρόλο έχουν οι εκπαιδευτικοί και αθλητικοί Οργανισμοί που προάγουν τις αρχές και αξίες του αθλητισμού και του Ολυμπισμού απέναντι σε κάθε μορφή βίας. Η προώθηση των Ολυμπιακών Αξιών, Ειρήνη, Φιλία και κατανόηση, μπορεί να συμβάλει στην παύση των εχθροπραξιών, όχι μόνο στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και πέραν αυτών, με γνώμονα τη δημιουργία και την προώθηση της κουλτούρας που βασίζεται στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
***
*Η Ντόρα Πάλλη είναι Γενική Γραμματέας της Εθνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας της Ελλάδας και Τομεάρχης Αθλητισμού της ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ