Να αλλάξει τα δεδομένα στον κόσμο των διαστημικών πτήσεων και, πιο μακροπρόθεσμα, να ανοίξει τον δρόμο για επανδρωμένες αποστολές αποικισμού άλλων πλανητών, με πρώτο τον Άρη, επιδιώκει η SpaceX του Έλον Μασκ με το Starship: Το διαστημόπλοιο αυτό δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς πως αποτελεί ένα από τα πλεον φιλόδοξα εγχειρήματα της ιστορίας, καθώς προορίζεται να είναι πλήρως επαναχρησιμοποιούμενο και να μπορεί να μεταφέρει μέχρι και 100 επιβαίνοντες στον «Κόκκινο Πλανήτη».
Η δημιουργία αποικιών σε άλλους πλανήτες αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες της φιλοσοφίας της SpaceX, με τον Έλον Μασκ να έχει αναφερθεί επανειλημμένα στον κίνδυνο του να έχει η ανθρωπότητα «όλα τα αυγά της σε ένα καλάθι», λόγω απειλών όπως αστεροειδείς κ.α. «Η εναλλακτική είναι να γίνουμε ένας πολιτισμός που ταξιδεύει στο Διάστημα και ένα είδος που κατοικεί σε πολλαπλούς πλανήτες» είχε πει ο ίδιος το 2016, ενώ έχει μιλήσει πολλές φορές για το όνειρό του για δημιουργία πόλεων στον Άρη, οι οποίες θα χρειάζονταν πολλούς κατοίκους για να είναι βιώσιμες.
Ανεξαρτήτως του αν αυτό το όραμα είναι πραγματικά δυνατόν να υλοποιηθεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες (ο ίδιος ο Μασκ έχει πει ότι θα ήθελε να πεθάνει στον Άρη), πρώτο βήμα θα ήταν να υπάρξουν σκάφη που θα μπορούν να φτάσουν εκεί- και το Starship προορίζεται να γίνει ακριβώς αυτό.
Τα χαρακτηριστικά του Starship
Όπως προαναφέρθηκε, το σκάφος αυτό είναι συνδυασμός πυραύλου και διαστημοπλοίου, και προορίζεται να είναι πλήρως επαναχρησιμοποιούμενο, για περιορισμό του κόστους. Το τμήμα- πύραυλος ονομάζεται Super Heavy ενώ το τμήμα- διαστημόπλοιο ονομάζεται Starship. Συνολικά, το συνδυασμένο σύστημα θα έχει ύψος 120 μέτρα, και το όνομά του θα είναι και πάλι Starship. Η εμφάνισή του θυμίζει σκάφη παλιών ιστοριών επιστημονικής φαντασίας και το άνω τμήμα του, των 50 μέτρων, έχει ένα μεγάλο αμπάρι κοντά στην «πλώρη» όπου θα μπορει να μεταφέρει φορτία ή ανθρώπους. Στη μέση του βρίσκονται οι δεξαμενές καυσίμου, που θα διοχετεύουν υγρό μεθάνιο (CH4) και υγρό οξυγόνο (O2) στους έξι κινητήρες Raptor στο πίσω μέρος του σκάφους (ο συνδυασμός τους λέγεται methalox). Όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα του BBC, αν και η επιλογή καυσίμου είναι ασυνήθιστη, το μεθάνιο μπορεί να παράγει μεγάλη ώθηση, ενώ επίσης πρόκειται για μια καλή επιλογή για τον Άρη, καθώς ο Μασκ έχει πει ότι CH4 θα μπορούσε να συντεθεί από νερά που βρίσκονται στο υπέδαφος του πλανήτη και από διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά του, μέσω μιας χημικής διαδικασίας που είναι γνωστή ως αντίδραση Σαμπατιέ.
Η SpaceX αναπτύσσει τον κινητήρα Raptor εδώ και μια δεκαετία. Η καύση λαμβάνει χώρα σε στάδια και ο σχεδιασμός της περιορίζει τη χρήση καυσίμου.
Ο ανεφοδιασμός του Starship με καύσιμα για το ταξίδι της επιστροφής με βάση αρειανούς πόρους θα παρείχε ένα σημαντικό επίπεδο αυτάρκειας, κάνοντας τα ταξίδια ευκολότερα και οικονομικότερα.
Ο πύραυλος Super Heavy, ύψους 70 μέτρων, θα είναι γεμάτος με 3.400 τόνους κρυογενούς methalox. Θα έχει περίπου 28 κινητήρες Raptor (ο αριθμός έχει αλλάξει αρκετές φορές), που θα παρέχουν 72 Meganewtons ώθησης. Θεωρείται πως θα μπορεί να σηκώσει τουλάχιστον 100 τόνους φορτίου- ίσως και μέχρι 150- σε χαμηλή τροχιά. Αυτό θα κάνει τον Super Heavy ισχυρότερο από τον ιστορικό Saturn V των αποστολών του προγράμματος «Απόλλων».
Καθώς εκτοξεύεται, το Starship θα παίρνει την κατάλληλη πορεία για να βρεθεί στην επιθυμητή τροχιά. Όταν ο άνω όροφος χωριστεί από τον κάτω στο Διάστημα, ο Super Heavy επιστρέφει στη Γη και προσγειώνεται για να πετάξει ξανά. Οι πύραυλοι Falcon 9 της εταιρείας προσγειώνονται ή προσνηώνονται πάνω σε έξι μεταλλικά «πόδια», ωστόσο πρόσφατα ο Μασκ έγραψε πως σε αυτή την περίπτωση σχεδιάζεται να πιάνεται από βραχίονα στην πύργο εκτόξευσης (αν και είναι άγνωστο πώς θα γίνεται αυτό).
Ο άνω όροφος (Starship), ο οποίος θα έχει τεθεί σε τροχιά μετά τον αποχωρισμό, θα ανεφοδιάζεται με καύσιμο για το ταξίδι στον Άρη. Για αυτόν τον σκοπό θα συνδέεται με ένα διαστημικό «τάνκερ» (ένα άλλο Starship, ήδη σε τροχιά για αυτή τη δουλειά), που θα λειτουργεί πλήρως ως «βενζινάδικο».
Για τα μεγάλα ταξίδια στον Άρη και πάλι πίσω, που θα διαρκούν μέχρι και εννιά μήνες ανά διαδρομή, εξετάζεται η δημιουργία 40 καμπινών στον χώρο φορτίου κοντά στην «πλώρη». Ο Μασκ έχει πει ότι στην καθεμία θα μπορούσαν να χωράνε 5-6 άτομα, μα το πιο πιθανό θα είναι να είναι 2-3. Επίσης, στο ίδιο τμήμα θα υπάρχουν χώροι κοινής χρήσης, αποθήκευση, κουζίνα και προστατευμένος χώρος για να συγκεντρώνονται οι επιβάτες κατά τη διάρκεια ηλιακών καταιγίδων ώστε να είναι ασφαλείς από τα επιβλαβή σωματίδια που εκπέμπει ο Ήλιος.
Σημειώνεται πως το Starship ίσως να παίξει ρόλο στο πρόγραμμα «Άρτεμις» της NASA, για νέες αποστολές και δημιουργία βάσεων στη Σελήνη. Η έκδοση αυτή δεν θα είχε θερμική ασπίδα ή άλλα χαρακτηριστικά που θα ήταν απαραίτητα για την επιστροφή στη Γη, καθώς το Starship Human Landing System θα παρέμενε στο Διάστημα για να χρησιμοποιείται ξανά και ξανά για ταξίδια στη Σελήνη. Το Starship έχει και μια μη επανδρωμένη έκδοση για μεταφορές φορτίων/ αποστολές δορυφόρων σε τροχιά, με ένα αμπάρι που ανοίγει σαν στόμα κροκοδείλου.
Γενικότερα μιλώντας, υπάρχουν και φιλοδοξίες το Starship να αποτελέσει και μέσο για ταξίδια υψηλής ταχύτητας μεταξύ διαφορετικών προορισμών στη Γη, ενώ ο Μασκ έχει πει ότι το σκάφος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για αποστολές σε άλλους προορισμούς του Ηλιακού Συστήματος, μεταξύ των οποίων και ο μακρινός Δίας- αλλά αυτό αποτελεί πολύ μακροπρόθεσμο στόχο.
Για την επιστροφή/ προσεδάφιση του σκάφους, το Starship (δηλαδή το άνω τμήμα του συνδυασμένου σκάφους) εισέρχεται σε γωνία 60 μοιρών στην ατμόσφαιρα και μετά κατεβαίνει με την «κοιλιά», σε οριζόντια θέση, με σκοπό η ατμόσφαιρα να επιβραδύνει την κάθοδο- ωστόσο με αυτόν τον τρόπο η πτήση είναι πάρα πολύ ασταθής. Για αυτό, χρησιμοποιούνται τέσσερα ατσάλινα flaps (αερόφρενα), κοντά στην «πλώρη» και στην «πρύμνη», για τον έλεγχο της καθόδου- όπως ένας αλεξιπτωτιστής χρησιμοποιεί τα χέρια και τα πόδια του για να ελέγξει την πτώση του. «Διαφέρει από οτιδήποτε άλλο...κάνουμε ελεγχόμενη πτώση» είχε πει ο ίδιος ο Μασκ το 2019. Πλησιάζοντας στο έδαφος, το σκάφος θα έχει επιβραδυνθεί επαρκώς για να γυρίσει σε κάθετη θέση και να χρησιμοποιήσει τους κινητήρες Raptors έτσι ώστε να προσγειωθεί με ασφάλεια. Κατά τον Μασκ, η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε στο Ηλιακό Σύστημα.
Τα τελευταία χρόνια η SpaceX έχει δοκιμάσει διάφορα πρωτότυπα του άνω τμήματος του σκάφους στις εγκαταστάσεις στη Μπόκα Τσίκα του Τέξας. Η εταιρεία άρχισε με ένα δοκιμαστικό σκάφος 39 μέτρων, το Starhopper. Από τότε που το σκάφος πέταξε σε ύψος 150 μέτρων, η SpaceX αναπτύσσει όλο και πιο εξελιγμένα πρωτότυπα.
Τον Δεκέμβριο του 2020 η εταιρεία εκτόξευσε το δοκιμαστικό σκάφος SN8 (Starship number 8), που πέταξε σε ύψος 12,5 χλμ και επέστρεψε στη Γη με τον προαναφερθέντα τρόπο, παρέχοντας πολύτιμα στοιχεία. Αν και η πτήση εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο μέρος της ομαλά, το σκάφος πλησίασε την εξέδρα προσεδάφισης γρηγορότερα από ό,τι έπρεπε, με αποτέλεσμα την καταστροφή του. Η SpaceX έχει πάει στην εξέδρα ήδη το SN9 για την επόμενη δοκιμή.
Τον Οκτώβριο του 2020 ο Έλον Μασκ είπε ότι η SpaceX στοχεύει να εκτοξεύσει το Starship σε μια μη επανδρωμένη πτήση στον Άρη το 2024. Γενικότερα, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν τα χρονοδιαγράμματα που ανακοινώνει υπεραισιόδοξα- ωστόσο δεν μπορεί να παραβλέπεται το γεγονός ότι, όχι πολλά χρόνια πριν, πολλοί έλεγαν το ίδιο και για την επιστροφή πυραύλων στη Γη για να χρησιμοποιηθούν ξανά, κάτι το οποίο πλέον αποτελεί ρουτίνα για τη SpaceX.
(με πληροφορίες από BBC)