Είναι πλέον φανερό πως η ζωή μας αλλάζει, μαζί και η καθημερινότητα μας. Ό,τι θεωρούσαμε πλέον ‘κανονικό’ μπορεί να μην ισχύει όταν βγούμε από αυτή την πρωτόγνωρη κρίση. Αντιλαμβανόμαστε πως ακόμα και αυτό – το ‘κανονικό’ – είναι πλέον μια αμφιλεγόμενη έννοια, όπως και ό,τι θεωρούσαμε δεδομένα ή αυτονόητα. Γιατί ακόμα και πριν την πανδημία, υπήρχαν πολλοί που είχαν ‘εμμονή’ με αντισηπτικά και τους ονομάζαμε ‘ψυχαναγκαστικούς με την καθαριότητα’. Τώρα αυτό έχει γίνει επιτακτική ανάγκη, όχι μόνο συνήθεια.
Ο φόβος μην τυχόν και έχουμε κολλήσει τον κορoνοϊό σε αυτή την βίαιη και ανεξέλεγκτη εξάπλωση του συναντά την αγωνία πότε θα αποκτήσουν οι πόλεις και οι αγορές πάλι το σφυγμό τους μετά από εβδομάδες ίσως και μήνες. Αυτό που μας τρομάζει πιο πολύ είναι το πόσο απρόβλεπτο είναι όλο αυτό.
Το σίγουρο είναι πως βιώνουμε αχαρτογράφητες στιγμές που θα μείνουν χαραγμένες όχι μόνο στο μυαλό μας αλλά και στην παγκόσμια ιστορία.
Ο Αλμπέρ Καμύ είχε πει πως «έχουν ξεσπάσει στον κόσμο τόσες πανούκλες όσο και πόλεμοι. Κι ωστόσο πανούκλες και πόλεμοι βρίσκουν πάντα τους ανθρώπους το ίδιο απροετοίμαστους».
Βεβαίως και φταίμε και εμείς για αυτό, που αντί να επενδύουμε σε έρευνα και σε προγράμματα υγείας, δίνουμε περισσότερη σημασία και αξία σε άτομα και πράγματα που όταν χρειαστεί – όταν έρθει μια κρίση – δε θα έχουν καμία σημασία ή χρησιμότητα.
Κυκλοφορούν πολλές θεωρίες σχετικά με τον Κορoνοïό. Για το πόσο συνωμοτούν οι ισχυροί για να καταπατήσουν περισσότερο τους αδύναμους, για τη διαμάχη Δύσης και Ανατολής, για τα οικονομικά συμφέροντα κτλ.
Όπως και να έχει, η σημερινή πανδημία αποτελεί τόσο πρόκληση όσο και ευκαιρία.
Πρόκληση για τα συστήματα υγείας που έχουν λυγίσει από την έλλειψη δυναμικού, υλικού και δομών, για την κρατική ενίσχυση σε όλους όσους πλήττονται – ιδιώτες και επιχειρήσεις, για την κοινωνική αλληλεγγύη που τώρα περισσότερο από ποτέ έχουμε ανάγκη, για την ατομική ευθύνη που μερικοί εξακολουθούν να μην κατανοούν την έννοια της, για την ψυχική μας υγεία πρωτίστως, και για όλων των ειδών σχέσεις μας.
Η απουσία της κανονικότητας μας, αυτή η απότομη διαταραχή της καθημερινότητας μας, της δεδομένης μας ρουτίνας, μας έχει συνταράξει. Και έρχεται να προστεθεί ο φόβος του οικονομικού αντίκτυπου ή μιας επικείμενης οικονομικής κρίσης, μαζί με την έλλειψη σύνδεσης με άλλους ανθρώπους. Ξαφνικά έχουμε χρόνο αλλά όχι άτομα γύρω μας. Όλα αυτά μας εντείνουν το αίσθημα πως έχουμε χάσει την ασφάλεια μας. Κι αυτό με τη σειρά του μας κάνει δυστυχισμένους, μας προκαλεί μια απροσδιόριστη θλίψη.
Μόνο αν καταφέρουμε να δούμε τα θετικά σε μια αρνητική κατάσταση θα μπορέσουμε να το παλέψουμε, για να σωθούμε τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Για κάθε νόσο χρειάζεται ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα – γερά αντισώματα – για να την καταπολεμήσουμε. Αυτό όμως ισχύει και για τις σκέψεις που αφήνουμε να κατακλύζουν το μυαλό μας. Ένα κεφάλι γεμάτο φόβο δεν έχει χώρο για όνειρα. Ας είμαστε αισιόδοξοι λοιπόν, γιατί, όπως είπε και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ «δεν φαίνεται να έχει καμία χρησιμότητα να είμαστε οτιδήποτε άλλο».
Η αλήθεια είναι πως θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες για το πόσο προνομιούχοι είμαστε που εν μέσω μιας παγκόσμιας πανδημίας μας έχουν επιτάξει να μείνουμε σπίτι – στο καταφύγιο μας – στην ασφάλεια του δικού μας χώρου, διαβάζοντας, βλέποντας τηλεόραση, δουλεύοντας, δημιουργώντας, με ένα γεμάτο ψυγείο και με λιγοστές έννοιες, περιμένοντας να τελειώσει όλο αυτό.
Παραπονιόμαστε γιατί μας έχει δοθεί η ευκαιρία να ηρεμήσουμε λίγο από μια ρουτίνα που κατηγορούσαμε πως μας κουράζει και μας απομυζεί χρόνο από το να κάνουμε πράγματα που θέλαμε. Τώρα είναι η ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε τα χόμπι μας, να μάθουμε κάτι καινούργιο, να διαβάσουμε βιβλία, να περάσουμε χρόνο με τους δικούς μας, να εξοικειωθούμε (επιτέλους) με την τεχνολογία, να βάλουμε το μυαλό μας σε τάξη, να αναθεωρήσουμε τις προτεραιότητές μας, να επενδύσουμε χρόνο στον εαυτό μας και τους γύρω μας, να αναδυθούμε δυνατότεροι, βελτιωμένοι.
Παρόλα αυτά, παραπονιόμαστε ακόμα και τώρα. Όταν σε άλλες χώρες που βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα αναγκάζονται να διαλέγουν ποιους να σώσουν γιατί τα υγειονομικά τους συστήματα δεν αντέχουν άλλο το βάρος των απανωτών κρουσμάτων. Παραπονιόμαστε γιατί μένουμε σπίτι όταν υπάρχουν άτομα που δεν έχουν ούτε αυτό. Είμαστε κολλημένοι σε μια οθόνη μια ζωή, αλλά τώρα ξαφνικά θέλουμε να βγούμε όλοι να ‘αθληθούμε’. Το απαγορευμένο πάντα είναι πιο ωραίο. Ακόμα και τώρα υπό αυτές τις συνθήκες.
Στην εποχή του Κορωνοïού όλα αλλάζουν.
Κι όταν όλα αυτά περάσουν – γιατί θα περάσει κι αυτό – τι θα μας μείνει; Πέραν από έναν πλανήτη που έχοντας πατήσει ‘παύση’ έχει καταφέρει έστω και λίγο να αναρρώσει, και αφήνοντας κατά μέρος τα δημοσιεύματα περί νέου χανταïού, τι θα αποκομίσουμε από όλα αυτά; Θα πλένουμε καλύτερα τα χέρια μας και τους κοινόχρηστους μας χώρους; Θα κρατάμε κοινωνικές αποστάσεις ασφαλείας; Θα αναλογιζόμαστε πως οι πράξεις μας έχουν αντίκτυπο σε άλλους; Θα εκτιμάμε παραπάνω τον χρόνο που έχουμε, τους ανθρώπους γύρω μας και όλα όσα θεωρούμε δεδομένα; Θα βλέπουμε τη ζωή αλλιώς;
Ο Κορoνοïός μας απέδειξε πόσο απροετοίμαστοι είμαστε γιατί θεωρούμε τόσα – ακόμα και την υγεία μας – ως δεδομένα. Είναι ένα σοκ στο παγκόσμιο σύστημα υγείας, διακυβέρνησης, ασφάλειας, αλλά κυρίως των αξιών μας. Γιατί στην τελική από εμάς εξαρτάται αν οι θυσίες όλων αυτών των ανθρώπων που χάνονται καθημερινά θα είναι μάταιες ή όχι. Δική μας ευθύνη είναι να αλλάξουμε τους εαυτούς μας για να αλλάξει ο κόσμος.
* Δημοσιογράφος με ειδικότητα σε ευρωπαϊκά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα
(mcswhispers.wordpress.com)