Στις 4 Αυγούστου συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την φονική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού, που κατάστρεψε μεγάλο μέρος του κέντρου της πρωτεύουσας και άφησε πίσω της περίπου 218 νεκρούς και 300,000 άστεγους. Η έκρηξη συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη και θεωρείτε ως μια από τις χειρότερες μη πυρηνικές εκρήξεις όλων των εποχών.
Ωστόσο, έναν χρόνο μετά, οι κάτοικοι του Λιβάνου αντιμετωπίζουν ακόμη αρκετές κρίσεις. Αυτή την στιγμή η χώρα βιώνει την χειρότερη οικονομική κρίση του τελευταίου αιώνα καθώς αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη καυσίμων, με πολλές περιοχές της χώρας να έχουν στην κυριολεξία βυθιστεί στο απόλυτο σκοτάδι, χωρίς καμία πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα η καθαρή ύδρευση.
Η κρίση του Λιβάνου άρχισε να γίνεται πραγματικότητα το φθινόπωρο του 2019, όταν έντονες διαδηλώσεις ξέσπασαν σε όλη την χώρα έπειτα από την αμφιλεγόμενη πρόταση της εκάστοτε κυβέρνησης να επιβάλει φόρους στην χρήση βενζίνης, καπνού και της ηλεκτρονικής εφαρμογής WhatsApp.
Οι κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους να απαιτήσουν αλλαγή στην πολιτική διοίκηση, με αποτέλεσμα να παραιτηθεί ο τότε πρόεδρος Σαάντ Χαρίρι, βυθίζοντας την χώρα σε πολιτική κρίση.
Σε αυτό το σημείο, η οικονομία του Λιβάνου είχε ήδη αρχίσει να εμφανίζει ρωγμές, έπειτα από πολλά χρόνια χρέους, διαφθοράς και πτώχευσης που χρονολογείται από το 1990 όταν τελείωσε ο 15ετής εμφύλιος πόλεμος.
Εξαιτίας της κρίσης, η λίρα του Λιβάνου έχασε το 90% της αξίας της, και ο ετήσιος πληθωρισμός το 2020 ήταν περίπου 84,9%. Το γεγονός αυτό οδήγησε τις τράπεζες να επιβάλλουν περιορισμούς στις αναλήψεις, με τους πολίτες να μην έχουν πρόσβαση στους μισθούς και τις αποταμιεύσεις τους. Η οικονομική κρίση επιδεινώθηκε με την συγκυρία της πανδημίας και φυσικά την καταστροφική έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού το περσινό καλοκαίρι.
Η οικονομική κρίση κορυφώθηκε το φετινό καλοκαίρι, με τον Λίβανο να υποφέρει από σοβαρή έλλειψη καυσίμων, κάτι που έχει οδηγήσει σε σκηνές χάους στα βενζινάδικα και σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος.
Η κυριότερη αιτία πίσω από την μείωση στην διαθεσιμότητα καυσίμων αποτελεί η έλλειψη ξένου νομίσματος για την πληρωμή των προμηθευτών ενέργειας, με αποτέλεσμα μεγάλοι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν κλείσει εξ ολοκλήρου, τα νοσοκομεία να υπολειτουργούν και οι σταθμοί άντλησης νερού να μην είναι άλλο διαθέσιμοι.
Έτσι, οι πολίτες έχουν μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και πρόσβαση σε καθαρό νερό, καθώς και τη δυνατότητα θέρμανσης η κλιματισμού των σπιτιών τους. Και όσοι θέλουν να φύγουν από την περιοχή τους είναι κολλημένοι καθώς δεν υπάρχουν καύσιμα για να γεμίσουν τα οχήματά τους. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC News, η κρίση έχει αφήσει σχεδόν το 50% του πληθυσμού του Λιβάνου να ζει σε συνθήκες φτώχειας.
Ακόμη χειρότερα, η απόφαση της περασμένης εβδομάδας του διοικητή της κεντρικής τράπεζας Riad Salameh να σταματήσει τις κρατικές επιδοτήσεις στις εισαγωγές καυσίμων, οι οποίες έχουν εξαντλήσει τα αποθέματα ξένου νομίσματος, έχει επιδεινώσει περαιτέρω την κρίση καυσίμων της χώρας.
Η απόφαση έχει οδηγήσει στο κλείσιμο βενζινάδικων ενώ το καύσιμο ντίζελ που είναι αναγκαίο για τις γεννήτριες έχει πια μετατραπεί σε ένα σπάνιο εύρημα που βρίσκεις σε ανεξέλεγκτες μαύρες αγορές.
Ο στρατός της χώρας κατάφερε να εισβάλλει την περασμένη εβδομάδα σε μερικά κλειστά βενζινάδικα κρύβοντας μικρές ποσότητες καύσιμων και διανέμοντάς τα σε απελπισμένους κατοίκους, νοσοκομεία και φούρνους. Ένα τραγικό ατύχημα συνέβη, ωστόσο, την Κυριακή 15 Αυγούστου, όταν μια δεξαμενή καυσίμων που είχε κατασχεθεί από τον στρατό στην πόλη Tleil της βόρειας περιοχής Akkar εξερράγη. Σύμφωνα με τον Ερυθρό Σταυρό, περισσότερο από 28 άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στο τραγικό αυτό δυστύχημα και περίπου 80 ακόμη βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.
Σε δήλωση της η Najat Rochdi, συντονίστρια ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ για τον Λίβανο, επισήμανε ότι οι ελλείψεις καυσίμων απειλούν την παροχή βασικών υπηρεσιών υγείας και νερού, θέτοντας σε κίνδυνο χιλιάδες οικογένειες.
«Ανησυχώ βαθιά για τον αντίκτυπο της έλλειψης καυσίμων στην πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και παροχής νερού για εκατομμύρια ανθρώπους στον Λίβανο. Μια κακή κατάσταση επιδεινώνεται μόνο αν δεν βρεθεί άμεση λύση», ανάφερε σε δήλωση της η Rochdi.
Η έλλειψη καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας έχει αναγκάσει τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας να μειώσουν τις υπηρεσίες και ώρες λειτουργείας τους όταν το σύστημα υγείας του Λιβάνου αντιμετωπίζει ήδη σημαντικές απειλές λόγω των επιδεινωμένων κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, όπως έλλειψη φαρμάκων και απώλεια εκατοντάδων εργατικών χεριών που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό.
Μαρτυρίες αναφέρουν ουρές ανθρώπων να έχουν απλωθεί έξω από τα φαρμακεία της Τρίπολης για την αγορά φαρμάκων που είναι πλέον σπάνια, όπως παυσίπονα και φάρμακα για την αρτηριακή πίεση. Και σαν να μην έφτανε αυτό, τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της Βηρυτού έχουν χάσει περισσότερο από το 50% των εργατικών χεριών τους από τον Ιούλιο του 2020. Με το τέταρτο κύμα της πανδημίας να έχει κυριεύσει την χώρα, οι συνεχιζόμενες ελλείψεις μπορεί να επηρεάσουν την παροχή θεραπειών σε ασθενείς με COVID-19.
Με τις διαδηλώσεις να ξεσπούν η μία μετα την άλλη, είναι φανερό ότι οι πολίτες της χώρας θεωρούν την ριζική αλλαγή της πολιτικής διοίκησης ως τον μόνο τρόπο να σταματήσει η επιδείνωση της κρίσης και να αποφευχθεί περαιτέρω χάος. Η συγκρότηση νέου υπουργικού συμβουλίου και ο τερματισμός στις προσωπικές κόντρες των πολιτικών ηγετών ίσως δώσει μια πνοή ελπίδας στους ταλαιπωρημένους κάτοικους του Λιβάνου, οι οποίοι έχουν υποφέρει πολλές κρίσεις και πολλά χρόνια διαφθοράς.
Το σίγουρο είναι ότι εάν δεν βρεθεί άμεση λύση, η αστάθεια της χώρας θα οδηγήσει τους κάτοικους στην απόλυτη εξαθλίωση και σε μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις των τελευταίων χρόνων.