Στο Λόφο του Στράνη ανηφορίσανε κατά το δείλι, μήνα Ιούλιο στις 20 και βαδίζοντας αργά στο πλακόστρωτο εμπήκανε στον τόπο που σιγάζει. Μέσα στα λιόφτα. Στο πλάτωμα αριστερά, το θεατράκι υποδεχόταν σε μια και μοναδική παράσταση τον θεατρικό μονόλογο ‘’Ο Τζόνι πήρε το όπλο του’’ του Αμερικανού συγγραφέα James Dalton Trumbo (1905 -1976). Το έργο αν και γράφτηκε το 1939, παραμονές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αναφέρεται στα εκατομμύρια νεκρούς και σακατεμένους του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Ένας Ύμνος για την Ειρήνη και τη Ζωή.
Στον ίδιο τόπο δεξιά, πίσω από τη σημαία και στην απουσία του δένδρου, ο Ποιητής αφουγκραζόταν το Μισολόγγι με
″πάντα ανοιχτά πάντ` άγρυπνα
τα μάτια της ψυχής του″.
Καθώς δεν ημπορούσε να στέκει αμέτοχος στον ιερό ετούτο αγώνα της απέναντι στεριάς και η ψυχρότης ήταν αταίριαστη στη σκέψη του, αποφασίζει πως ήρθε η στιγμή να πάρει κι εκείνος το όπλο του. Τουφέκι γίνεται η πένα του και σχεδιάζει Ύμνο προς την Ελευθερία (1823).
Το φυσικό φως γλυκά έσβησε και στη σκηνή ακούστηκε ο Τζο Μπόναμ, ο νεαρός στρατιώτης που ανταποκρίθηκε όπως και τόσοι άλλοι, στο κάλεσμα- παγίδα για τη νεότητα. Ο σκοπός της πρόσκλησης ήταν η ενθάρρυνση νέων αμερικανών για στρατολόγηση. Η ετοιμοπόλεμη Αμερική, τέλη 19ου και αρχές 20ου αιώνα έχτιζε το ‘’όνειρό’’ της. Όταν ο Τζο κατάλαβε ότι του σκάρωσαν άσχημο παιχνίδι ήταν πια ξαπλωμένος στο κρεβάτι ενός νοσοκομείου. Κάτι σαν άνθρωπος.
‘’ Το μόνο που ήξερε ήταν πως ο χρόνος είχε σταματήσει μια μέρα του Σεπτέμβρη του 1918. Ακούστηκε κάπου ένα σφύριγμα κι αυτός βούτηξε μέσα σ` ένα χαράκωμα κι` όλα έσβησαν κι έχασε το χρόνο… Απ` τη στιγμή της έκρηξης μέχρι τη στιγμή που ξύπνησε και συνειδητοποίησε πως ήτανε κουφός δεν θυμόταν τίποτα’’.
Η κραυγή του διέρρηξε το σκοτάδι. Οι θεατές σκιάχτηκαν. Στη σιγαλιά μόνο το θρόϊσμα των φύλλων ακουγόταν σε αρμονία με την εσωτερική φωνή του ζωντανού - νεκρού στρατιώτη. Τα παραγγέλματα, ο ήχος από τις χειροβομβίδες, τα πρόσωπα του οικογενειακού περιβάλλοντος ,του προκαλούσαν ερωτήματα για το πριν και το μετά όταν άρχισε να καταλαβαίνει ότι ανέπνεε ανήμπορος.
Αντικριστά, ο Διονύσιος Σολωμός, παρακολουθούσε την αγωνία- αγώνα του νεαρού στρατιώτη. Ολίγες γραμμές σχεδιασμένες από τον Ποιητή έφερναν στον αέρα τη μυρωδιά από το μπαρούτι ενός άλλου πολέμου. Την πολιορκία του Μεσολογγίου.
″Και εσυνέβηκε αυτές τες ημέρες οπού οι Τούρκοι επολιορκούσαν το Μεσολόγγι και συχνά ολημερνίς, και κάποτε ολονυχτίς, έτρεμε η Ζάκυνθο από το κανόνισμα το πολύ...″
Και τότε εμφανιζότανε μπροστά του η κόρη πικραμένη, Μεσολογγίτισσα, όμοια με την Ελευθερία και τίποτα δεν σταματούσε την αντάρα στα στήθη του. Έγραφε:
1 ″Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
που με βία μετράει τη γη’’.
Στο πλάτωμα, ο Τζο νεκροζώντανος μονολογεί τυλιγμένος με λευκό σεντόνι. Σαβανωμένος. Το λευκό της αθωότητας σεντόνι σκέπασμα εντροπής για την αθλιότητα του πολέμου. Ότι απόμεινε από το σώμα του φαντάζει θέατρο σκιών του παραλόγου. Λίγο από πόδι, λίγο από χέρι, πρόσωπο παραμορφωμένο, καμένη όραση και ανύπαρκτη ακοή. Υπολογίσιμο είδος μόνο για πειράματα. Το όνειδος της ανθρωπότητας. Ωστόσο, η ξεγραμμένη αξιοπρέπεια του στρατιώτη δείχνει να επανέρχεται όταν ο εγκέφαλος δίνει σήματα επικοινωνίας με το περιβάλλον. Τραγική φιγούρα με αυτοσυνειδησία που αφυπνίζει και πυρπολεί.. Παγιδευμένος πολυτραυματίας ,ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, αγωνίζεται να μη χάσει το μυαλό του κάνοντας ασκήσεις μνήμης…
’’ Αυτός μπορούσε να μιλήσει στο όνομα των νεκρών, γιατί ήταν ένας απ` αυτούς. Ήταν ο πρώτος στρατιώτης που `χε σκοτωθεί, αλλά του `χε μείνει μυαλό για να συλλογίζεται.’’ Θέλει να ξαναζήσει. Όλη η κραυγή του, ένα κατηγορώ στις ισχυρές και παράλογες πολιτικές αυτού του κόσμου.
Απέναντι, ο Ποιητής συγκλονισμένος από την Πολιορκία, με ολοφάνερη εσωτερική αγωνία για τη σκλαβιά και τη δυστυχία του τόπου έγραφε, καθώς η γη έτρεμε κάτω απ` τα πόδια του. Κατακαλόκαιρο, του Αη-Λιός , ο τόπος φλεγόταν για την Ειρήνη και τη Λευτεριά. Ετούτη η αντάρα δεν είχε τελειωμό στο Λόφο του Στράνη.
44 ‘’Ακούω κούφια τα τουφέκια,
ακούω σμίξιμο σπαθιών,
ακούω ξύλα, ακούω πελέκια,
ακούω τρίξιμο δοντιών.
45 Ά, τι νύκτα ήταν εκείνη
που την τρέμει ο λογισμός!
Άλλος ύπνος δεν εγίνη,
πάρεξ θάνατου πικρός.’’
Στο θέατρο του παραλόγου η ιστορία του Τζο Μπόναμ αποκάλυπτε την άγρια εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Τη σπατάλη μιας ζωής. Οι σκιές μέσα απ` το σεντόνι, ό,τι απόμεινε από τον νεαρό στρατιώτη κραύγαζαν για να βγει η ζωή στο φως. Η Ζωή εν Τάφω. Ο μονόλογος του άλαλου Τζόνι έξυνε τις πληγές του πολέμου… Γιατί; Γιατί;. Νιώθει πιο μόνος από κάθε άλλη φορά.
Στην άλλη μεριά του Λόφου, ο Διονύσιος Σολωμός θα συναντήσει και θα υμνήσει την ολόσωμη Ελευθερία που τη θωρεί ν` αντριεύει στο Μεσολόγγι.
94 ″ Ά, το φως που σε στολίζει,
σαν ηλίου φεγγοβολή
και μακρόθεν σπινθηρίζει,
δεν είναι, όχι, από τη γη! ‘’
Οι θεατές με κομμένη την ανάσα παρακολουθούν τον ανήμπορο στρατιώτη να ελέγχει τη σκέψη του ενώ κύματα οργής θεριεύουν μέσα του για τον πόλεμο που τον καταδίκασε στη σιωπή...
Αν και ″Οι Μεγάλες Χίμαιρες″ καθησυχάζανε τον κόσμο για το τέλος των πολέμων, ο πόλεμος έγινε. Οι Μεγάλες Δυνάμεις θα ρίξουν εκατομμύρια στρατιώτες στις μάχες. Για τα καλά και συμφέροντα του Ιμπεριαλισμού. Ο Τζο Μπόναμ θα ενηλικιωθεί με το πέρασμα από την ″επάργυρη εποχή″, όπως ονομάστηκε η Belle Epoque των ΗΠΑ, στην εποχή της φρίκης του Α Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Ποιητής συλλογισμένος και συγκλονισμένος και από τα δεινά του Αμερικανού στρατιώτη στοχάζεται
64 ‘’ Κοίτα χέρια απελπισμένα
πως θερίζουνε ζωές!
Χάμου πέφτουνε κομμένα
χέρια, πόδια, κεφαλές,
66 Προσοχή καμία δεν κάνει
κανείς, όχι, εις τη σφαγή
πάνε πάντα εμπρός. Ω, φθάνει,
φθάνει! έως πότε οι σκοτωμοί;″
Ο Τζο Μπόναμ όταν συνειδητοποιεί τον ακρωτηριασμό της ύπαρξης ουρλιάζει για την παράνοια του πολέμου. Ενός πολέμου που δελεαστικά τον καλούσε να γίνει ήρωας.
″ ’ Όταν δεν πολεμούσανε για την ελευθερία, πολεμούσανε για την ανεξαρτησία ή για τη δημοκρατία ή για την αξιοπρέπεια ή για την τιμή ή για την πατρίδα ή για κάτι άλλο που επίσης δεν σήμαινε τίποτα. Αλλά για ποιο είδος δημοκρατίας; Και για πόση δημοκρατία; Και για ποιανού τη δημοκρατία; … Τι διάβολο σου προσφέρει η πατρίδα σου άμα πεθάνεις; Ποιανού πατρίδα είναι άμα πεθάνεις; Πας και σκοτώνεσαι για την πατρίδα σου κι` έχεις αγοράσει γουρούνι στο σακί. Πληρώνεις για κάτι που δεν θα δεις ποτέ, κι` ούτε θα πάρεις ποτέ.’’
Απεναντίας ο Ποιητής ατενίζοντας τους Ελεύθερους Πολιορκημένους συναντά την Ελευθερία να περπατά ματωμένη στον κάμπο, λουσμένη στο φως.
95 ″Λάμψιν έχει όλη φλογώδη
χείλος, μέτωπο, οφθαλμός,
φως το χέρι, φως το πόδι,
κι` όλα γύρω σου είναι φως.″
Ο σταυρωμένος Τζο δεν θα παραδώσει το όπλο του αλλά θα αγωνιστεί κι` αυτός ως το τέλος, να βγει στο φως. Για την Ειρήνη και την Ελευθερία ενάντια στ` αφεντικά των ανθρώπων.
‘’Βάλτε τα όπλα στα χέρια μας και θα τα χρησιμοποιήσουμε. Δόστε μας τα συνθήματα και θα τα κάνουμε πραγματικότητα. Τραγουδήστε τα πολεμικά εμβατήρια και εμείς θα τα συνεχίσουμε από κει που θα τα σταματήσετε εσείς… Μη γελιέστε θα ζήσουμε… Σχεδιάστε τους πολέμους αφέντες των ανθρώπων, σχεδιάστε τους πολέμους και δείξτε το δρόμο κι` εμείς θα σας δείξουμε τα όπλα μας.’’
Υ.Γ Στη Ζάκυνθο (Λόφος του Στράνη ), 20 Ιουλίου 2019, η Λέσχη ‘’Γέρανος’’ και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μπόχαλης διοργάνωσαν και παρουσίασαν τον Θεατρικό μονόλογο ‘’Ο Τζόνι πήρε το όπλο του’’ του Ντάλτον Τράμπο. Θεατρική απόδοση: Σοφία Αδαμίδου, Σκηνοθεσία: Θάλεια Ματίκα. Στον ρόλο του Τζο: Τάσος Ιορδανίδης, Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης, Σκηνογραφία- Κοστούμι: Ηλένια Δουλαδήρη. Μουσική: Τάσος Σωτηράκης