Η σπατάλη τροφίμων ξεπέρασε κάθε προηγούμενο το 2022, σε μια περίοδο έντονης ακρίβειας σε όλο τον κόσμο και υψηλού πληθωρισμού, που έκανε την τροφή απρόσιτη για εκατομμύρια ανθρώπους.
Παρόλα αυτά, το 19% των τροφίμων που παρήχθησαν παγκοσμίως, ή αλλιώς 1,05 δισεκατομμύρια τόνοι, κατέληξαν στα σκουπίδια σύμφωνα με νέα έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.
Η έκθεση του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ για τον δείκτη απορριμμάτων τροφίμων, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, παρακολουθεί την πρόοδο των χωρών να μειώσουν στο μισό τη σπατάλη τροφίμων έως το 2030.
Αντί αυτού όμως, ο ΟΗΕ υποστηρίζει ότι από το 2019 η σπατάλη τροφίμων αυξήθηκε σημαντικά. Τότε είχε υπολογιστεί στο 17% των τροφίμων που παρήχθησαν παγκοσμίως, η 1,03 δισεκατομμύρια τόνοι, με τους επιστήμονες να προειδοποιούν από τότε ότι η εικόνα θα γίνει χειρότερη με τα χρόνια.
Και δεν είχαν άδικο. Κάθε ένας από εμάς, σπαταλά περίπου 79 κιλά τροφής ετησίως, αρκετή για να ταίσει 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους καθημερινά σε όλο τον κόσμο.
Το μεγαλύτερο μέρος των απορριμμάτων - το 60% - προέρχεται από τα νοικοκυριά ενώ το 28% από υπηρεσίες φαγητού όπως εστιατόρια και το 12% από λιανοπωλητές.
«Πρόκειται για μια παρωδία», υποστηρίζει η συν-συγγραφέας της έκθεσης Clementine O’Connor. «Δεν έχει νόημα αυτό που συμβαίνει και είναι ένα περίπλοκο πρόβλημα, αλλά μέσω της συνεργασίας και της συστημικής δράσης, μπορεί να αντιμετωπιστεί».
Έλλειψη τροφής και τιμές στα ύψη
Η έκθεση έρχεται σε μια εποχή, που 783 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν χρόνια πείνα ενώ σε πολλά μέρη του πλανήτη η επισιτιστική κρίση όλο και βαθαίνει.
Έρχεται όμως και σε μια περίοδο που λόγο της κλιματικής κρίσης οι καλλιέργειες μειώνονται κάνοντας τα τρόφιμα πολύ ακριβά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, είναι η τεράστια αύξηση της τιμής του ελαιολάδου, της ζάχαρης, του κακάο και πολλών ακόμη, λόγω της καταστροφής των καλλιεργειών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα.
Και δεν φτάνει μόνο το ότι σε λίγα χρόνια δεν θα έχουν πρόσβαση όλοι σε καλής ποιότητας φαγητό, μολύνουμε και επιπλέον το περιβάλλον καθώς η σπατάλη τροφίμων ευθύνεται για το 8 έως 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Αν ήταν χώρα, θα κατείχε την τρίτη θέση στην λίστα των πιο ρυπογόνων του πλανήτη μετά την Κίνα και τις Η.Π.Α.
Η επισιτιστική ανασφάλεια μεγαλώνει
Ο Fadila Jumare, συνεργάτης του προγράμματος με έδρα τη Νιγηρία, ο οποίος έχει μελετήσει την πρόληψη της σπατάλης τροφίμων στην Κένυα και τη Νιγηρία, λέει ουσιαστικά το αυτονόητο.
Ότι οι άνθρωποι στις πιο φτωχές χώρες θα είναι σε ακόμη πιο μειονεκτική θέση και δεν θα μπορούν να αντέξουν οικονομικά την υγιεινή διατροφή.
«Για την ανθρωπότητα, η σπατάλη τροφίμων σημαίνει ότι λιγότερα τρόφιμα είναι διαθέσιμα στον φτωχότερο πληθυσμό», δήλωσε ο Jumare.
Ο Brian Roe, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο εκτιμά ότι « η μείωση της ποσότητας φαγητού που σπαταλάται, μπορεί να οδηγήσει σε πολλά επιθυμητά αποτελέσματα – όπως στην διατήρηση των πόρων, λιγότερες περιβαλλοντικές ζημιές, μεγαλύτερη επισιτιστική ασφάλεια και περισσότερη γη για χρήσεις εκτός από χωματερές και παραγωγή τροφίμων.»
Η έκθεση έδειξε, ότι η σπατάλη τροφίμων αυξήθηκε σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, με τις πιο πλούσιες χώρες να πρέπει να ηγηθούν μιας διεθνούς προσπάθειας για την ανάπτυξη μιας πολιτικής ώστε να μειωθεί το φαινόμενο σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πολλές κυβερνήσεις, περιφέρειες και βιομηχανικές ομάδες χρησιμοποιούν τη συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων και να συμβάλλουν στην επάρκεια τροφής και προστασίας του περιβάλλοντος.
Η αναδιανομή τροφίμων - συμπεριλαμβανομένης της δωρεάς πλεονάζοντος τροφίμων σε τράπεζες τροφίμων και φιλανθρωπικές οργανώσεις - είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να αντιμετωπιστεί η σπατάλη τροφίμων μεταξύ των λιανοπωλητών.
Μια ομάδα που το κάνει αυτό υποδειγματικά, είναι η Food Banking Kenya, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που λαμβάνει πλεονάζοντα τρόφιμα από αγροκτήματα, αγορές, σούπερ μάρκετ και συσκευαστήρια και τα αναδιανέμει σε μαθητές σχολείων και ευάλωτους πληθυσμούς.
Η σπατάλη τροφίμων είναι μια αυξανόμενη ανησυχία στην Κένυα, καθώς υπολογίζεται ότι 4,45 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων καταλήγουν στα σκουπίδια κάθε χρόνο σε μια χώρα που πολλοί άνθρωποι πεινούν.