Τόσο ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ρομάνο Πρόντι, όσο και η νυν πρόεδρος, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσαν την πιθανότητα εμπορικού πολέμου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο λόγος είναι ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ στις Ηνωμένες Πολιτείες την 1η Ιανουαρίου 2023. Αυτός ο νόμος προσφέρει τεράστιες επιδοτήσεις σε εταιρείες που εκτελούν έργα καθαρής ενέργειας και τεχνολογίας, εφόσον έχουν την έδρα τους στις ΗΠΑ.
Πρόκειται για περίπου 370 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις που θα χρησιμεύσουν ως πρόσθετο κίνητρο για τους ευρωπαϊκούς βιομηχανικούς κολοσσούς να μετεγκατασταθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανησυχεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τροφοδοτήσουν το μεγαλύτερο μέρος της προμήθειας μετάλλων σπάνιων γαιών, που απαιτούνται για την παραγωγή ηλιακών και αιολικών πάνελ, καθώς και μπαταριών και κινητήρων για ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με την πολλαπλή διαφορά, εις βάρος της Ευρώπης, στο κόστος των ενεργειακών πόρων, θα συμβάλουν στην απορρόφηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Και οι δύο παράμετροι μεταβάλλουν κρίσιμα την ισορροπία ανταγωνιστικότητας μεταξύ των εταιρειών της ΕΕ και των ΗΠΑ, αφήνοντας τα ευρωπαϊκά εργοστάσια με μια απλή επιλογή: να μετεγκατασταθούν ή να πεθάνουν.
Ο γίγαντας της αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen, δεν διέψευσε τις φήμες ότι έκλεινε εργοστάσια παραγωγής στη Γερμανία, την Τσεχία και τη Σλοβακία λόγω ελλείψεων φυσικού αερίου. Η εταιρεία δεν λέει τίποτα για την ακριβή τοποθεσία των εγκαταστάσεων παραγωγής που θα κλείσουν, αλλά δεν είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς. Μόλις αποκαλυφθεί το μυστικό, η διαδικασία θα αρχίσει να επεκτείνεται εκθετικά: κατασκευαστές αυτοκινήτων, χημικά εργοστάσια, φαρμακευτικές εταιρείες και πολλές άλλες θα ακολουθήσουν, απολύοντας εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους.
Μόλις ένα μήνα πριν τεθεί σε ισχύ ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού, οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν να μιλήσουν για τη σύγκρουση που είχε ξεσπάσει στο στρατόπεδο της Δύσης. Μέχρι το τέλος ήλπιζαν να διαπραγματευτούν έναν συμβιβασμό. Ο Μπάιντεν υπέγραψε τον νόμο τον Αύγουστο 2022, στη μέση του πολέμου της Ουκρανίας, ο οποίος θα έπρεπε να είχε ενώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις δυτικές χώρες για να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία. Αλλά η δολιοφθορά του Nord Stream άφησε την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου της. Και ένα υπεράκτιο εμπάργκο πετρελαίου και ανώτατο όριο τιμών θα μπορούσαν να αφήσουν την Ευρώπη χωρίς ρωσικό πετρέλαιο. Αποδεικνύεται ότι αυτό που είναι καλό για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι καλό για την Ευρώπη, η οποία έχει γίνει εξαρτημένη από τους αμερικανικούς ενεργειακούς πόρους.
Παλαιότερα, η Ευρώπη θρηνούσε την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια και τώρα το ίδιο κάνει για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αρκετοί Ευρωπαίοι βιομήχανοι «πείστηκαν» από τον νόμο του Μπάιντεν, ο οποίος είναι ένα από τα κύρια εργαλεία για τη στήριξη της προεδρικής θητείας και την ανανέωση της στις εκλογές του 2024. Οι νέες βιομηχανίες και θέσεις εργασίας έχουν σχεδιαστεί για να αμβλύνουν την κρίση της οικονομίας των ΗΠΑ μεσοπρόθεσμα, ιδανικά πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2024.
Το 2008 η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε τη λεγόμενη Πρωτοβουλία Πρώτων Υλών (COM 2008/699), η οποία αποτέλεσε τη βάση της πολιτικής των Βρυξελλών για την εξασφάλιση της πρόσβασης σε πρώτες ύλες από τον Τρίτο Κόσμο. Αυτή η πολιτική εφαρμόστηκε με διάφορους τρόπους. Σε γενικές γραμμές, κατέληγε στη διασφάλιση της δωρεάν εξαγωγής πρώτων υλών από τρίτες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση με όλα τα διαθέσιμα μέσα. Η συμφωνία για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε επίσης στόχο να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη (και, ει δυνατόν, αδασμολόγητη) εξαγωγή ουκρανικής ξυλείας, χάλυβα, σιδηρομεταλλεύματος και μετάλλων σπάνιων γαιών στην Ευρώπη. Τώρα είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες που προσφέρουν στην παλιά Ευρώπη τη δική τους εκδοχή της «σύνδεσης» για δικό τους όφελος.
Οι προσπάθειες αντίστασης των Ευρωπαίων μέχρι στιγμής φαίνονται αστείες. Απείλησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες με προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θέλει να δημιουργήσει ένα ταμείο για να επιδοτεί την οικονομία, ως απάντηση στα οφέλη των ΗΠΑ. Οι οικονομικές δυνατότητες της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών είναι μη συγκρίσιμες, και σίγουρα δεν υπάρχουν επιπλέον χρήματα, δεδομένης της κρίσης στην Ευρώπη και του αυξανόμενου κόστους της βοήθειας προς την Ουκρανία.
Τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την απόκτηση εναλλακτικών πόρων ενέργειας, φαίνονται ακόμη λιγότερο ελπιδοφόρα, από ό,τι πριν από τον Φεβρουάριο του 2022. Για παράδειγμα, η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το υδρογόνο προέβλεπε την οργάνωση της παραγωγής έως και του ενός τρίτου του όγκου υδρογόνου στην Ουκρανία και στις χώρες της Βόρειας Αφρικής, από όπου θα εισαχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με δεδομένο τον πόλεμο, κανένας δεν θα κατασκεύαζε τώρα ακριβούς ηλεκτρολύτες στην Ουκρανία. Το υδρογόνο επρόκειτο να μεταφερθεί μέσω ουκρανικών αγωγών, οι οποίοι θα μπορούσαν να κλείσουν ανά πάσα στιγμή σε μια χώρα σε πόλεμο. Οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως η Αλγερία και το Μαρόκο, βλέπουν τώρα την Ευρωπαϊκή Ένωση ως έναν εξασθενημένο πελάτη, που χάνει γρήγορα την επιρροή και τη φερεγγυότητα του.
Ούτε η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα λειτουργήσει. Η αποδυνάμωση του ευρώ και η επίτευξη ισοτιμίας με το δολάριο συνέβαλαν στη φτωχοποίηση των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά αποδείχθηκε ανεπαρκές κίνητρο για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, που πιέζεται από την ενεργειακή κρίση και τα κοινωνικά προβλήματα. Η περαιτέρω αποδυνάμωση του ευρώ ως μέσου διατήρησης μιας ανταγωνιστικής οικονομίας, θα τροφοδοτήσει μόνο κινήματα διαμαρτυρίας στην ήπειρο. Επιπλέον, μια τέτοια πολιτική δεν μπορεί να λειτουργήσει, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να στρέψουν τη νομισματική τους πολιτική προς την αντίθετη κατεύθυνση (και αργά ή γρήγορα θα το κάνουν), μειώνοντας ξανά τα επιτόκια και αποδυναμώνοντας το δολάριο, για να τονώνουν τις εξαγωγές τους. Αλλά αυτό δεν θα συμβεί μέχρι να εξαντληθεί η Ευρώπη, παρά τις χλιαρές διαμαρτυρίες των γραφειοκρατών των Βρυξελλών.
Ο Μακρόν και η Μελόνι μπορεί κάλλιστα να ακολουθήσουν την επίσκεψη Σολτς στο Πεκίνο με μια επίσκεψη στη Μόσχα, αλλά δεν χρειάζεται να τρομάξουν τις Ηνωμένες Πολιτείες με μια στροφή προς την Κίνα, κάτι που θα απαιτούσε στρατηγική επανεξέταση της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμφιλίωση με τη Ρωσία και στρατηγική συμμαχία με την Κίνα.
Αυτό θα σήμαινε μια ρήξη με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά η Ευρώπη δεν έχει τις δυνατότητες και σε μεγάλο βαθμό και την βούληση, για μια τέτοια ρήξη. Η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία, παραμένει μια ιδέα του Εμανουέλ Μακρόν, η οποία δεν βρίσκει πρόθυμους συνοδοιπόρους. Πολύ περισσότερο, μια στρατηγική «αποσύνδεσης» από τις ΗΠΑ.