Οικονομικά αρχεία σε αταξία. Καθυστερημένες πληρωμές και ειδοποιήσεις διακοπής υπηρεσιών. Πολλαπλές καθημερινές τραπεζικές αναλήψεις. Αγορές που δεν ταιριάζουν στο προφίλ μας.
Οταν ένα μέλος της οικογένειάς μας που (μας έχει συνηθίσει να) είναι αρκετά υπεύθυνο για τα χρήματα όλη του τη ζωή γίνεται απρόσεκτο με τα οικονομικά του, αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι άνοιας που δεν έχει ακόμη διαγνωσθεί.
Ερευνητές της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης, οι οποίοι ανέλυσαν πιστωτικές αναφορές, διαπίστωσαν ότι τα πέντε χρόνια πριν από τη διάγνωση της άνοιας, ο μέσος όρος της πιστωτικής συμπεριφοράς ενός ατόμου - όπως πόσο πιθανό είναι να επιστρέψουμε ένα δάνειο εγκαίρως - .μπορεί να αρχίσει να εξασθενεί και οι καθυστερήσεις πληρωμών του να αυξηθούν.
Τα ευρήματά τους απηχούν τα αποτελέσματα μιας μελέτης του 2020 από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Johns Hopkins Bloomberg.
Εξωφρενικά μεθοδικοί άνθρωποι παραπαίουν
Η Μάρσι Τίντγουελ, που ζει στο Μπλούμινγκτον της Ιντιάνα, είπε ότι αυτά τα ευρήματα «δεν είναι σοκαριστικά». Η μητέρα της διαγνώστηκε με μια μορφή άνοιας το 2020 και από τότε ζει με την κόρη της.
Η ίδια ανέφερε είπε ότι για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, η μητέρα της ήταν ένας «εξωφρενικά μεθοδικός άνθρωπος» που κρατούσε τους λογαριασμούς πληρωμένους και τα οικογενειακά αρχεία οργανωμένα σε πολλές μετακινήσεις καθώς ο σύζυγός της ακολουθούσε μια καριέρα στρατιωτικού.
Μετά από ενασχόλησή της με τα αρχεία της μητέρας της, η Τίντγουελ υποθέτει τώρα ότι η μνήμη της μητέρας της άρχισε να παραπαίει γύρω στο 2015, επειδή από εκείνο το σημείο και μετά η τήρηση αρχείων έγινε «λιγότερο από άψογη»...
... και να μην το πιστεύουν ότι τους συμβαίνει
Η Κάρεν Λίμεϊ, η οποία ζει στην Οττάβα του Καναδά, ήξερε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με τον πατέρα της το 2022 όταν είδε στο γραφείο του σωρούς από ειδοποιήσεις καθυστερημένης πληρωμής και προειδοποιήσεις τελικής ειδοποίησης από παρόχους υπηρεσιών και ασφαλιστές.
Ο πατέρας της ήταν πρώην οικονομικό στέλεχος που «ήταν πολύ συντηρητικός με τα χρήματά του, πολύ έξυπνος με αυτά και ποτέ απερίσκεπτος», αναφέρει. Και είχε αφήσει έντονο αποτύπωμα στην κόρη του όσον αφορά στη σημασία της τακτοποίησης των λογαριασμών της πιστωτικής της κάρτας κάθε μήνα για να αποφεύγει τους τόκους.
Ωστόσο, η ίδια ανακάλυψε ότι χρωστούσε 50.000 δολάρια σε μια κάρτα Visa. Χρηματοδότησε επίσης την αγορά ενός νέου αυτοκινήτου που δεν χρειαζόταν, λίγους μήνες πριν η αστυνομία του αφαιρέσει την άδεια οδήγησης. Κανονικά, αγόραζε μόνο μεταχειρισμένα αυτοκίνητα υψηλής ποιότητας με μετρητά, είπε.
Επιπλέον, όπως σημείωσε η κόρη του, δεν πλήρωσε τους φόρους του 2021. Έτσι, κατέληξε να χρωστάει στην κυβέρνηση ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό.
«Του μίλησα για μερικά από τα υπόλοιπα των λογαριασμών του και αρνήθηκε να πιστέψει ότι δεν τα είχε πληρώσει», κατέληξε η ίδια.
Δύο γονείς με άνοια, οι προσπάθειες μιας κόρης να μειώσει την οικονομική ανησυχία
Η Τζέιν η οποία ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο, γνωρίζει τον πόνο και το άγχος της αντιμετώπισης των οικονομικών συμπεριφορών που μπορεί να σηματοδοτούν την άνοια. Ο πατέρας και η μητέρα της διαγνώστηκαν με διαφορετικές μορφές της.
Ο πατέρας της μετακόμισε σε οίκο ευγηρίας πριν από χρόνια, αλλά η, αποθανούσα πλέον, μητέρα της παρέμεινε στο σπίτι της, αν και με τη φροντίδα που ζούσε.
«Το πιο δύσκολο πράγμα που αντιμετωπίσαμε ήταν η διαχείριση των καθημερινών χρημάτων της μαμάς καθώς προχωρούσε η κατάστασή της. Θα ξόδευε υπερβολικά χρήματα σε πράγματα που δεν χρειαζόταν ή δεν ήθελε. Τυχαία είδη, εξοπλισμός καθαρισμού, πολυτελή τρόφιμα. Έπεσε επίσης θύμα απάτης μέσω τηλεφώνου», λέει η ίδια.
Η μητέρα της επίσης έβγαζε χρήματα από το ΑΤΜ δύο με τρεις φορές την ημέρα και τα έδινε σε όποιον τη ζητούσε.
Έχοντας πλήρη επίγνωση του πόσο υψηλό ήταν το κόστος μακροχρόνιας περίθαλψης και δεδομένης της κατάστασης του πατέρα της, η Σίμπλεϊ είπε ότι ανησυχούσε ότι η μητέρα της θα ξόδευε τα χρήματα που χρειαζόταν για τη δική της φροντίδα.
Ενώ η κατάσταση της μητέρας της την έκανε ευάλωτη με τα χρήματα, στα αρχικά στάδια της διάγνωσης ήταν ακόμα σε θέση να περπατά, να ψωνίζει και να πηγαίνει στη γιόγκα μόνη της. Ηταν ικανή δηλαδή να διατηρήσει μεγάλο μέρος της αυτονομίας και των κοινωνικών της δεσμών.
Για να προσπαθήσουν να ανακόψουν την εκροή χρημάτων, η Σίμπλεϊ κι ο αδερφός της προσπάθησαν να δίνουν μόνο τα χρήματα μιας εβδομάδας στη μητέρα τους «αλλά τα ξόδευε όλα με μια κίνηση», ανέφερε. Το ίδιο όταν προσπάθησαν να μοιράσουν τα μετρητά σε καθημερινούς φακέλους.
Τελικά, της αφαίρεσαν την κάρτα μετρητών. Όμως, αμέσως μετά, η κατάστασή της επιδεινώθηκε, είπε η Σίμπλεϊ. «Δεν ήταν σε θέση να διατηρήσει τις γνωστές της ρουτίνες και τις κοινωνικές της σχέσεις. Τότε συνειδητοποιήσαμε ότι πρέπει να υπάρχει καλύτερος τρόπος».
Με τον σύζυγό της, ίδρυσε τη Sibstar, η οποία προσφέρει μια χρεωστική κάρτα στο Ηνωμένο Βασίλειο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από ένα άτομο με άνοια για να διατηρήσει κάποια αίσθηση οικονομικής αυτονομίας και κοινωνικής δέσμευσης. Όταν χρειάζεται, ο φροντιστής της οικογένειας μπορεί να παρακολουθεί τις χρεωστικές συναλλαγές του ατόμου μέσω μιας εφαρμογής. Καθώς η κατάσταση της ασθένειας επιδεινώνεται, ο φροντιστής μπορεί να θέσει όρια για το πόσα χρήματα μπορούν να δαπανηθούν κάθε μέρα ή εβδομάδα και πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κάρτα (π.χ. σε ταμειακές μηχανές, στο διαδίκτυο ή στο παντοπωλείο).
Ο έγκαιρος προγραμματισμός μειώνει κάποιο άγχος
Ενώ υπάρχουν λίγα χρηματοοικονομικά εργαλεία ειδικά για την άνοια για να μειώσουν τις πιθανότητες κάποιος να σπαταλήσει τα δικά του χρήματα που κέρδισε με κόπο, υπάρχουν βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να διευκολύνουμε τον έλεγχο των οικονομικών ενός άλλου ατόμου όταν αυτό δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει.
Το 2008, ένα χρόνο αφότου ο πατέρας της πέθανε χωρίς διαθήκη και δώδεκα χρόνια πριν η μητέρα της διαγνωστεί με άνοια, η Τίντγουελ είπε ότι αυτή και τα αδέρφια της πήγαν τη μητέρα τους σε δικηγόρο για να βεβαιωθούν ότι είχε διαθήκη, να ονοματίσει τον πληρεξούσιό της και να κατονομάσει το πρόσωπο στο οποίο θα έδινε την εξουσιοδότηση να χειριστεί τις οικονομικές της υποθέσεις αν παραστεί ανάγκη.
Αυτό διευκόλυνε, μεταξύ άλλων, την Τίντγουελ να αποκτήσει διαδικτυακή πρόσβαση το 2018 στον τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας της για να βεβαιωθεί ότι τίποτα δεν πήγαινε καλά. Μέχρι το 2020, είχε αυτοματοποιήσει τη διαδικτυακή πληρωμή του λογαριασμού της μητέρας της.
«Ο χρόνος για να κάνουμε σχέδια είναι πριν τα χρειαστούμε. Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί τι δώρο ήταν αυτό το ταξίδι στον δικηγόρο το 2008 για να το μέλλον, λέει η Τίντγουελ η οποία διαχειρίζεται πλήρως τα οικονομικά της μητέρας της τώρα που η κατάστασή της έχει επιδεινωθεί σημαντικά.
Δεδομένου ότι η άνοια μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου και επειδή κάποιος στα αρχικά στάδια μπορεί να μην αναγνωρίζει ότι είναι πιο ευάλωτος σε οικονομικά λάθη και απάτες, το Εθνικό Ινστιτούτο Γήρανσης των ΗΠΑ συνιστά σε μια οικογένεια να λάβει μέτρα νωρίς για να αμβλύνει αυτές τις ανησυχίες, όπως η δημιουργία αυτοματοποιημένων πληρωμών λογαριασμών για το άτομο με άνοια.
Φυσικά, κανένας οικονομικός προγραμματισμός, όσο κι αν έχει γίνει νωρίτερα, δεν μπορεί να ανακουφίσει τη στεναχώρια που προκαλεί το να είμαστε κοντά σε ένα αγαπημένο πρόσωπο με άνοια. «Ετοιμάστηκα όσο καλύτερα μπορούσα, αλλά εξακολουθεί ακόμα να είναι δύσκολο», λέει η Τίντγουελ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συμβουλεύει οποιονδήποτε αντιμετωπίζει μια παρόμοια κατάσταση, σύμφωνα με τα λόγια της, «να κάνει το εύκολο κομμάτι».
ΠΗΓΗ: Cnn.gr