Προσπαθώντας να αποφύγω τις πολλές περιγραφές και παραθέσεις εμπλουτισμένου λόγου για το ζήτημα της επίσκεψης Ερντογάν θα προσπαθήσω να το παρουσιάσω σαν μια αναφορά «ωμής» (raw) πληροφορίας, όσον αφορά τις θεματικές ενότητες που απασχολεί αυτό το γεγονός και πώς αυτό επηρεάζει το σημερινό status quo των δύο χωρών.
Τι γίνεται στην Τουρκία.
- Ο Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει αυξανόμενη πόλωση και κλιμάκωση αντιδράσεων λόγω συνεχών δημοσιεύσεων διεθνώς, για εμπλοκή του για μια ακόμη φορά σε υπόθεση διαφθοράς. Η συνεχής δημοσίευση στοιχείων για την εμπλοκή του με Ιρανό σε θέματα υπόγειων δοσοληψιών χρυσού, έχει προκαλέσει αρκετή οργή στο εσωτερικό της Τουρκίας.
- Η Τουρκία εδώ και καιρό έχει συνεχείς αναταράξεις λόγω της πτώσης ισοτιμίας της λίρας, καθιστώντας κάθε συναλλαγή της με τρίτες χώρες και άλλους διεθνείς οργανισμούς, σε επίπεδο ενέργειας και εξοπλισμών, πολύ πιο ακριβές από όσο είχαν υπολογιστεί αρχικά, επιβαρύνοντας έτσι ακόμα περισσότερο την οικονομία της.
- Η Τουρκία ως χώρα ποτέ δεν έπαψε να είναι σημείο ενδιαφέροντος για πολλές χώρες της υδρογείου. Η παρουσία όμως του Ερντογάν την έχει θέσει στο περιθώριο με ελάχιστη ικανότητα να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στις συμφωνίες της.
- Το Κουρδικό παραμένει πολύ μεγάλο αγκάθι για τον Ερντογάν και τα σχέδια του και έχει προστεθεί και αρκετό πλήθος ονομάτων που σχετίζονται , κατά το ΑΚΡ, με τον Γκιουλέν. Παράλληλα η απώλεια πρόσβασης και επιρροής εντός του Συριακού εδάφους με την εν μέρει, επαναφορά ισχύος του Άσαντ ως δύναμη σταθερότητας από όλες τις πλευρές (ΗΠΑ και Ρωσία) καθώς και η σαφής εκδίωξη του Τουρκικού στρατού από το Ιρακινό έδαφος , έχει οδηγήσει σε αδιέξοδα πολλαπλού προβληματισμού για την κυβέρνηση Ερντογάν.
Τι περιμένει ο Ερντογάν για την επίσκεψη του στην χώρα μας.
- Θέλει να εκπληρώσει σχέδιο που θα τον φέρει και πάλι στον ενεργειακό χάρτη για αυτό και πιέζει στο θέμα του Καστελόριζου και στα πεδία ενέργειας της Κύπρου. Η μεγάλη ανάγκη της Τουρκίας για ενέργεια πιέζει αφόρητα τον Ερντογάν που μέχρι στιγμής έχει απόλυτη εξάρτηση από την Ρωσία και μικρότερη από το Ιράν και το Ιράκ (πάνω από 20% αύξηση μέχρι το 2025 υπολογίζεται πώς θα χρειαστεί η Τουρκία). Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στο Αιγαίου είναι Α και Ω στην άσπρη βίβλο στρατηγικής της Τουρκίας εδώ και χρόνια.
- Η επιρροή στην Θράκη είναι στρατηγικής σημασίας καθώς θα φέρει την Τουρκία με δυνατότητα να έχει πάτημα διεκδίκησης προνομίων για την «μειονότητα» της. Αυτό σημαίνει μέχρι και πολιτικό κόμμα με δική του οντότητα που θα είναι άμεσα επηρεάσιμο από την Τουρκία εντός της Ελλάδος. Πόσο μάλλον αν μπορέσει και πείσει για την ύπαρξη της «μειονότητας» και στα Δωδεκάνησα. Μια περιοχή του αν. Αιγαίου όπου μπήκε στο προσκήνιο πρόσφατα με την άσκηση των Ελληνικών και Αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων. Η σημασία της επέκτασης της επιρροής της Άγκυρας εντός της Ελλάδος είναι κρίσιμος λίθος στρατηγικής για την διαμόρφωση του Ισλαμικού τόξου σε Βαλκάνια και Αιγαίο κατά τον Νταβούτογλου. Αυτό δεν άλλαξε ποτέ.
- Επιμέρους θέματα όπως οπαδοί του Γκιουλέν, παρουσία των Κούρδων στην Ελλάδα, είναι δευτερεύοντα σε σύγκριση με τα παραπάνω αλλά έχουν και αυτά την δική τους σημασία. Η παρουσία του θα φροντίσει να προβληθεί ως αυτή ενός ηγέτη περιφερειακής , ισχυρής, δύναμης που καθορίζει εν πολλοίς τα πάντα σύμφωνα με το συμφέρον της Τουρκίας και ουδείς μπορεί να σταθεί εμπόδιο σε αυτό.
Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα;
Η απάντηση εξαρτάται από την ικανότητα διαχείρισης της ειδικής κατάστασης και θέσης που έχει κερδίσει η χώρα μας σε διεθνές επίπεδο (ασφάλεια και πολιτική), καθαρά λόγω συγκυριών και της αλαζονικής συμπεριφοράς της Τουρκίας. Η ωμή ισχύς της χώρας μας αυτή την στιγμή δυστυχώς είναι ελαχιστότατη αφού τόσο η οικονομία μας όσο και η στρατιωτική ισχύς έχει μειωθεί αρκετά σε σύγκριση με το παρελθόν. Τα όπλα στην φαρέτρα μας είναι το ενεργειακό, η τετράγωνη συμμαχία με την Αίγυπτο το Ισραήλ και την Κύπρο, καθώς και η θέση ικανής μεσολάβησης μεταξύ ΕΕ - ΝΑΤΟ και Τουρκίας για να εξομαλυνθεί μια κατάσταση έντασης πάντα φυσικά με γνώμονα την ικανοποίηση δικών μας συμφερόντων. Μια έκφραση ήπιας ισχύς, δηλαδή, που υπό προϋποθέσεις μπορεί να δώσει πλεονεκτήματα.
Σε όλα αυτά , φυσικά θα υπάρξει και παρασκήνιο εντυπώσεων όπως η μεγάλη και έντονη παρουσία Τούρκων μυστικών αστυνομικών και στρατιωτικών συνοδεία του Ερντογάν που θα θυμίζει έντονα, «άγημα επίδειξης ισχύος» και θα προβάλει την ηγετική και ισχυρή οντότητα του Ερντογάν , ενώ θα θέλει και ιδιαίτερη προσοχή στους συμβολισμούς πρωτοκόλλου από μέρους μας που θα δείξουν σεβασμό αλλά όχι αδυναμία και ανοχή σε θεατρινισμούς.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Ελλάδα έχει μια πολύ σοβαρή συνάντηση τις επόμενες μέρες να διαχειριστεί που μπορεί να γίνει σημείο θετικής αναφοράς, ή «διπλωματικό Βατερλό» εφόσον η Τουρκία αποκομίσει όλα όσα θέλει και εμείς παραμείνουμε σε επίπεδο εντυπώσεων και λεκτικών υπερβολών. Αυτό δεν θα φανεί αμέσως αφού το τέλος της επίσκεψης του Τούρκου ηγέτη στην χώρα μας (που έχει και αυτή ως σημείο αναφοράς την σημασία της , μετά από δεκαετίες) στο τέλος της εβδομάδας , δεν θα δείξει άμεσα αποτελέσματα, είτε είναι αυτά αρνητικά είτε θετικά.