Την περασμένη Δευτέρα, ο Βρετανός στάντμαν Τζο Γουότς τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Fast & Furious 9, όταν έπεσε από μπαλκόνι ύψους 9 μέτρων στο έδαφος. Ο έμπειρος κασκαντέρ -που έχει δουλέψει σε μεγάλες παραγωγές, μεταξύ των οποίων το Game of Thrones και οι ταινίες Spider Man και Star Wars:The Last Jedi and Kingsman:The Golden Circle- τραυματίστηκε τόσο σοβαρά ώστε έγινε αεροδιακομιδή του στο νοσοκομείο και μπήκε σε τεχνητό κώμα. Τα γυρίσματα σταμάτησαν και διατάχθηκε έρευνα.
Το ατύχημα του Γουότς, ο οποίος ήταν ο στάντμαν του σταρ Βιν Ντίζελ, είναι το πιο πρόσφατο από μία σειρά ανάλογων περιστατικών που συμβαίνουν πλέον όλα πιο συχνά, καθώς οι απαιτήσεις προς τους επαγγελματίες κασκαντέρ στις ταινίες δράσης -με άλλα λόγια στα blockbuster που φέρνουν το (πολύ) χρήμα στα ταμεία- έχουν αυξηθεί κατακόρυφα.
Τα στούντιο θέλουν action movies και οι σκηνοθέτες με τη σειρά τους όλο και πιο απίθανες σκηνές που να δείχνουν αληθινές. Συνεπώς, όσο πιο περίπλοκα και επικίνδυνα είναι τα ακροβατικά «τρικ» που εκτελούνται τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος.
Μία εβδομάδα πριν στο Τορόντο, συντονιστής ειδικών εφέ για την τηλεοπτική σειρά «Titans» έχασε τη ζωή του «σε ατύχημα που συνέβη κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και δοκιμής πριν από το τελικό γύρισμα», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Warner Bros. Ο Γουόρεν Απλμπάι έχασε τη ζωή του όταν τον χτύπησε μέρος ενός αυτοκινήτου που εκσφενδονίστηκε ξαφνικά από το πουθενά την ώρα που έκανε το τεστ.
Τον Ιούλιο του 2017 ο 33χρονος -επίσης, έμπειρος- κασκαντέρ Τζον Μπέρνεκερ πέθανε εξαιτίας σοβαρών εγκεφαλικών κακώσεων στα γυρίσματα της σειράς «The Walking Dead», στη Τζόρτζια, όταν έπεσε από ύψος 8 μέτρων σε τσιμεντένιο δάπεδο. Η μητέρα του έκανε αγωγή στο δίκτυο, καθώς κατά τη διάρκεια του γυρίσματος δεν είχε τοποθετηθεί το προστατευτικό στρώμα.
Λίγους μήνες αργότερα, η κασκαντέρ Τζόι Χάρις -η πρώτη Αφροαμερικανίδα οδηγός μοτοσικλέτας που έκανε ντουμπλάζ- σκοτώθηκε όταν έχασε τον έλεγχο της μηχανής της στους δρόμους του Βανκούβερ, ενώ γύριζε μία σκηνή για το «Deadpool 2». Ήταν επαγγελματίας οδηγός, αλλά πρωτόπειρη ως κασκαντέρ και η σκηνή «απαιτούσε» να μην φοράει κράνος.
Ο Ρέι Ροντρίγκεζ, διευθυντής συμβολαίων στην SAG-AFTRA, την αμερικανική ένωση για τους ηθοποιούς του σινεμά -και τους κασκαντέρ- μιλώντας στον Guardian κάνει λόγο για συνεχή κλιμάκωση της πίεσης ως προς το τι μπορούν να κάνουν οι στάντμεν, που τελικά έχει αντίκτυπο στο επίπεδο του κινδύνου.
«Πιστεύω ότι ο αριθμός των επαγγελματιών κασκαντέρ οι οποίοι έχουν την απαιτούμενη εμπειρία και τα προσόντα είναι πλέον μικρός» είπε ο Ροντρίγκεζ εξηγώντας ότι, πρόκειται για έναν τομέα της κινηματογραφικής βιομηχανίας που πάσχει από έλλειψη επίσημων κανονιστικών ρυθμίσεων.
Ο Άλεξ Ντάνιελς, πρόεδρος της Κινηματογραφικής Ένωσης Stuntmen με έδρα το Λος Άντζελες, έχει παρόμοιες ανησυχίες: Ενώ έχουν γίνει τεράστιες βελτιώσεις σε θέματα ασφάλειας σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες, ο αριθμός των επικίνδυνων σκηνών έχει αυξηθεί δραματικά.
«Μέσα στην τελευταία δεκαετία οι κασκαντέρ στην Ατλάντα από δύο ή τρεις ντουζίνες έφτασαν περίπου τα 1.000 άτομα λόγω της τεράστιας ζήτησης. Αυτό σημαίνει περισσότεροι στάντμεν με λιγότερη εμπειρία», καταλήγει.
Από κει και πέρα, το θέμα εξελίσσεται σε ντόμινο. Τον Μάιο τα γυρίσματα του Bond 25 διακόπηκαν όταν ο Ντάνιελ Κρεγκ γλίστρησε και έπεσε ενώ γυρνούσε μία σκηνή καταδίωξης στη Τζαμάικα και υποχρεώθηκε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ προκειμένου να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στον αστράγαλο.
Τον Αύγουστο του 2017, ο Τομ Κρουζ έσπασε τον αστράγαλο του κατά τη διάρκεια ενός stunt- jumping στο Λονδίνο για την ταινία «Mission: Impossible - Fallout». Η παραγωγή σταμάτησε για εννέα εβδομάδες και η διακοπή κόστισε στο στούντιο 80 εκατομμύρια δολάρια.
Η εικόνα είναι ελαφρώς διαφορετική στη Βρετανία, λέει ο Τζιμ Ντόουνταλ, πρόεδρος του British Stunt Register (BSR), που ιδρύθηκε το 1973 και υπερηφανεύεται ότι είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο συνδικάτο κασκαντέρ στην κινηματογραφική βιομηχανία. Ο Ντόουνταλ, βετεράνος κασκαντέρ ο ίδιος, δηλώνει ότι το BSR αριθμεί περί τα 400 μέλη στη Βρετανία, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 90% των βρετανών κασκαντέρ και συντονιστών ειδικών εφέ.
Για να γίνει κάποιος μέλος στο BSR υπάρχουν προϋποθέσεις. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν περάσει έναν ελάχιστο αριθμό ημερών σε κινηματογραφικό σετ και να έχουν τυπικά προσόντα σε έξι τουλάχιστον τομείς, μεταξύ των οποίων οι πολεμικές τέχνες, η ιππασία, το τραμπολίνο και η αγωνιστική οδήγηση.
«Εάν ξεκινήσει κάποιος από μηδενική βάση, χρειάζεται συνήθως δυόμισι έως τρία χρόνια» λέει ο Ντόουνταλ. «Και αν καταφέρει να γίνει μέλος, δεν υπάρχει η παραμικρή εγγύηση ότι θα βρει δουλειά. Το γεγονός ότι κάποιος είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο του BSR είναι απλά σαν να έχει άδεια οδήγησης».
Τα υψηλά στάνταρντ σημαίνουν αυξημένη ασφάλεια για τους κασκαντέρ στη Βρετανία. Όπως λέει «το είδος του τραυματισμού που υπέστη ο Τζο Γουότς αυτή την εβδομάδα είναι εξαιρετικά σπάνιο».
Το τελευταίο σοβαρό περιστατικό τραυματισμού κασκαντέρ στη Βρετανία συνέβη πριν από μία δεκαετία, το 2009, όταν ο Ντέιβιντ Χολμς που ντουμπλάριζε τον Ντάνιελ Ράντκλιφ στις ταινίες του Χάρι Πότερ τραυμάτισε τη σπονδυλική του στήλη και έμεινε παράλυτος όταν ένα flying stunt πήγε στραβά. Σύμφωνα με τον Ντόουνταλ δεν έχει καταγραφεί στη Βρετανία θανάσιμος τραυματισμός κασκαντέρ σχεδόν μία εικοσαετία. Όσο για τα σοβαρά ατυχήματα, από το 2012, έχουν καταγραφεί και ερευνηθεί έξι περιπτώσεις.
Υπάρχουν μάλιστα, ενδείξεις ότι η αμερικανική βιομηχανία υιοθετεί μια πιο βρετανική προσέγγιση στο θέμα. Το 2018, η SAG-AFTRA εισήγαγε νέα πρότυπα και πρακτικές, όπως βασική υποχρεωτική εκπαίδευση, καθώς και μητρώο επαγγελματιών οι οποίοι έχουν να επιδείξουν αν μη τι άλλο έναν ελάχιστο αριθμό ημερών εργασίας.
