Σε μια περίοδο που η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση επανέρχεται στο προσκήνιο, με αφορμή την άσκηση πρακτικών της νέας κυβέρνησης οι οποίες συχνά έχουν κατασταλτικό και αυταρχικό χαρακτήρα, με φόντο το δόγμα «νόμος και τάξη», εντατικά συνέδρια και εργαστήρια συνεχίζουν να αναδεικνύουν το ρόλο του δημόσιου πανεπιστημίου ως πεδίου ιδεολογικών και επιστημολογικών «μαχών» προάγοντας ταυτόχρονα την αίσθηση της κοινότητας και της συνδημιουργίας.
Στο πλαίσιο αυτό, το τριήμερο 8 έως και 10 Νοεμβρίου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ρέθυμνο, πραγματοποιήθηκε το 25ο Πανελλήνιο Μεταπτυχιακό Σεμινάριο - Συνέδριο με θέμα «Ζητήματα Μεθοδολογίας της Έρευνας στις Κοινωνικές Επιστήμες». Πάνω από 40 άτομα αποτέλεσαν την οργανωτική και την επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου ενώ οι συμμετέχοντες-εισηγητές ξεπέρασαν τους 110.
Η διοργάνωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για μια σειρά από λόγους. Καταρχήν, επειδή διοργανώνεται εδώ και 25 έτη έχοντας πάρει διάφορες μορφές, αλλά πάντα με τον ίδιο στρατηγικό στόχο ως οδηγό: να φέρει κοντά ερευνητές που εστιάζουν σε ζητήματα κοινωνικής ανάλυσης και εφαρμοσμένης κοινωνικής έρευνας. Επιπλέον, πρόκειται για έναν θεσμό που δίνει έμφαση στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών, το οποίο συχνά βρίσκεται στο περιθώριο κυρίως έλλειψης χρηματοδότησης σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων. Τρίτον, αναδεικνύει κάθε φορά μείζονες τομείς στους οποίους παρατηρούνται έντονες διεργασίες και θεωρητικές εξελίξεις όπως το φύλο, ο τουρισμός και τα κοινά. Τέταρτον, δίνεται η δυνατότητα να συμμετέχουν ερευνητές από διάφορα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και να συζητούν εντατικά πάνω το θέμα που επιλέγουν να παρουσιάσουν, ενώ λαμβάνουν και ολοκληρωμένο σχολιασμό από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες, γεγονός που καθιστά τη δράση ένα πραγματικό εργαστήριο ζύμωσης και εξέλιξης του εκάστοτε πεδίου.
Αναλυτικότερα, οι θεματικές της φετινής διοργάνωσης ήταν οι εξής:
(α) Κοινωνική θεωρία,
(β) Μεθοδολογία κοινωνικής και εκπαιδευτικής έρευνας,
(γ) Κοινά – Κοινωνική & αλληλέγγυα οικονομία,
(δ) Κοινωνικά Κινήματα & Ηθική Οικονομία,
(ε) Το φύλο στην έρευνα,
(στ) Κριτικές προσεγγίσεις του τουρισμού και
(ζ) Αναπαραστάσεις, εθνικισμός και ταυτότητες.
Συμμετείχα με εισήγηση στο πάνελ για τις κριτικές προσεγγίσεις του τουρισμού, στο πλαίσιο του οποίου έγιναν πολύ χρήσιμες παρουσιάσεις που περιελάμβαναν κριτικές αναλύσεις θεωρητικών του κλάδου του τουρισμού, ιστορικές αναλύσεις σχετικών φαινομένων αλλά και πολύ ενδιαφέρουσες μελέτες περίπτωσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε το μεγάλο εύρος στο ακαδημαϊκό υπόβαθρο των εισηγητών, καθώς μέσα από γόνιμο διάλογο αναδείχθηκαν επίκαιρα επίδικα για το μέλλον του τουρισμού υπό το πρίσμα των κοινωνικών επιστημών. Σε μία περίοδο όπου ο τουρισμός συνεχίζει και αποτελεί το «αντικείμενο των αναπτυξιακών μας ερώτων1», με τις δημόσιες πολιτικές να δίνουν έμφαση στη συμβολή του στο ΑΕΠ της χώρας και την συνεπακόλουθη «αριθμολαγνεία» που είναι συνυφασμένη με αυτή την οπτική, η συζήτηση στράφηκε σε ζητήματα περισσότερο ανθρωποκεντρικά, λαμβάνοντας υπόψιν τις αλλαγές στην ένταση αλλά και την ίδια τη μορφή του φαινομένου.
Κλείνοντας, και ενώ κορυφώνονται οι συζητήσεις για την ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι δράσεις όπως αυτό το συνέδριο που πραγματοποιείται σταθερά στην Κρήτη, πάνω από μία εικοσαετία, αλλά και σε άλλα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, καταδεικνύουν τον πνευματικό πλούτο και τις επιστημονικές δυνατότητες που περιλαμβάνει το δημόσιο πανεπιστήμιο και δείχνουν το δρόμο για ένα προοδευτικό ελληνικό πανεπιστήμιο, που θα επενδύσει στο ανθρώπινο κεφάλαιο, στην έρευνα και στην καινοτομία, το οποίο έχουμε τόσο πολλή ανάγκη σήμερα.
Το πλήρες πρόγραμμα διαθέσιμο εδώ: http://sociology.soc.uoc.gr/ekaeke/wp-content/uploads/2019/06/25o_Program_2019_v2.pdf?fbclid=IwAR0qlwpYZUWcbqQpYhHEbhO66uW6eXsnyskibwl21ZZGFVaFTCmQ_aCsDd8
1 Νικολακάκης, Μ. 2017. «Μοντέρνα Κίρκη», Τουρισμός και Ελληνική Κοινωνία την περίοδο 1950 – 1974, Αθήνα: Εκδόσεις Αλεξάνδρεια