Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την δολοφονία του δεκαπεντάχρονου Αλέξανδρου, η οποία κατέληξε σε μια νύχτα φωτιάς και καταστροφών. Για την θλιβερή αυτή επέτειο οπωσδήποτε θα γίνουν πολλές αναφορές και αποτιμήσεις. Εγώ θα ήθελα να αναδείξω μια άγνωστη για πολλούς και ξεχασμένη από κάποιους πλευρά της.
Μέσα στον αναβρασμό που ακολούθησε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ερωτήθηκε αν είχε να δηλώσει κάτι. Και απάντησε κάτι περίπου σαν αυτό: «Τι να πω; Αισθάνομαι όπως ο πατέρας που ένα παιδί του σκότωσε ένα άλλο παιδί του».
Η πυκνότητα και το βάθος αυτής της δήλωσης μέχρι τώρα δεν έχει καθόλου εκτιμηθεί όπως της αξίζει. Θεωρώ ότι εκφράζει κάτι μοναδικό για την ελλαδική Εκκλησία και κάτι παραδειγματικό για την ελληνική Πολιτεία.
Για ολόκληρο τον εικοστό αιώνα ο κλήρος στην συντριπτική του πλειονότητα ταυτίστηκε με τη Δεξιά, όχι από φόβο μήπως χάσουν τα πλούτη τους (μικρομεσαίοι ή φτωχοί άνθρωποι υπήρξαν οι περισσότεροι ιερείς), αλλά εξαιτίας της φοβίας του προς τον κομμουνισμό και την αθεΐα του. Η Αριστερά υπήρξε πάντοτε ένας χώρος ανοίκειος για τους Χριστιανούς, με την εξαίρεση κάποιων λαϊκών στρωμάτων σε ορισμένα μέρη της χώρας, καθώς και ορισμένων διανοουμένων των τελευταίων τριάντα χρόνων. Μάλιστα, κάποια μητρόπολη διοργανώνει κάθε χρόνο μνημόσυνο για τους πεσόντες σε μάχη του εμφυλίου στην περιοχή της, υπονοώντας (όπως αντιλαμβάνεται κανείς εύκολα από τα συμφραζόμενα) ότι εννοεί τους πεσόντες μόνο του Εθνικού Στρατού και όχι του «Δημοκρατικού». Σαν να ήταν ποτέ δυνατό να διαχωριστούν οι άνθρωποι κατά τη Θεία Ευχαριστία ενώπιον του Θεού…
Το να αντιλαμβάνεται κάποιος κληρικός και τους αριστερούς, αναρχικούς κτλ. ως ισότιμα παιδιά του, ενώ θα έπρεπε να είναι αυτονόητη αλήθεια, εκπλήσσει ευχάριστα. Αλλά η υπόθεση έχει και άλλη όψη. Αμέσως μόλις τελειώσουμε με την ικανοποίηση των αριστερών συμπολιτών μας για αυτή την δήλωση του αρχιεπισκόπου, έχουμε να χειριστούμε τη δυσφορία τους αφού εδώ αντιμετωπίζεται ισότιμα και το ακροδεξιό χρυσαυγίτικο παιδί…
Πράγματι, η πουριτανική διάκριση καλού και κακού, την οποία η Αριστερά συνήθως υπηρετεί στον τόπο μας με μεγαλύτερη προθυμία σε σύγκριση με τη Δεξιά, σοκάρεται από το ενδεχόμενο η Εκκλησία να αισθάνεται παιδιά της ακόμη και τους νεοναζιστές, τους βασανιστές, τους σκληροπυρηνικούς εθνικιστές κ.ο.κ. Πολύ λογικό: όταν η έμφαση βρίσκεται στην ιδεολογία τότε αναπόφευκτα θυσιάζονται τα πρόσωπα.
Για το εκκλησιαστικό πνεύμα, όμως, υπάρχουν μόνο εικόνες του Θεού. Ό,τι και να φρονούν πολιτικά, όσο και να αγαπούν ή να μισούν, είτε επιθυμούν την προσευχή μας είτε όχι, είναι παιδιά Του. Παραμορφωμένα; ναι. Αποξενωμένα; οπωσδήποτε. Με δική μας ευθύνη; μάλλον. Πάντως παιδιά του Θεού που έχασαν τον δρόμο ή δεν τον θέλουν καν.
Το φρόνημα των ποιμένων της Εκκλησίας δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από αυτό που εκφράζεται μέσα από την δήλωση του αρχιεπισκόπου. Ένα τέτοιο ήθος λειτουργεί ως φάρος και οδοδείκτης μέσα σε έναν κόσμο ακραίων πολώσεων, όπου οι πολιτικοί μας υποδαυλίζουν αντί να κατευνάζουν τα πάθη. Για το ελληνικό κράτος (ανεξάρτητα από την απόχρωση των κυβερνώντων) ποτέ δεν υπήρξε ισοτιμία των πολιτών του. Πάντοτε διέκρινε ανάμεσα στους «δικούς» του και στους «άλλους», πάντα οι κομματικοί αντίπαλοι αποτελούσαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ίσως και λιγότερο ανθρώπους.
Ακόμη και αν υπήρχε κάποια αμφιβολία, οι πολιτικές εξελίξεις τις οποίες πυροδότησε η κρίση αποδεικνύουν την σχετικότητα των κομματικών διαχωρισμών. Με την σύγκλιση των άκρων πληθυσμοί οι οποίοι ανέκαθεν ψήφιζαν Αριστερά κατέφυγαν τώρα στην Ακροδεξιά –και όχι μόνο στην Ελλάδα. Έχει καταπέσει το ιδεολόγημα των «δικών μας» και έχει αναδειχθεί το ανθρώπινο πρόσωπο των πολιτών οι οποίοι φοβούνται, θυμώνουν, διστάζουν, απογοητεύονται κ.ο.κ. και στη συνέχεια βάσει αυτών των συναισθημάτων ψηφίζουν. Σε έναν τόπο όπου το κράτος σε βλέπει ως πολίτη, η εφορία ως φορολογούμενο, ο εργοδότης ως υπάλληλο κτλ. ποιος θα σε δει απλώς ως άνθρωπο;
Ο αρχιεπίσκοπος πριν από δέκα χρόνια ανέδειξε με μια απλή φράση αυτό το προνόμιο της Εκκλησίας που ίδρυσε ο Χριστός, το να τους βλέπει όλους ως ανθρώπους, δηλαδή εικόνες Του. Κάποιοι βέβαια δεν θέλουν πατέρες, αλλά κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει τους κληρικούς να τους βλέπουν ως παιδιά τους.
Και ως αδέλφια τους, αφού μπροστά στον Θεό είμαστε όλοι παιδιά Του.