Η Κολέτ Νόλαν, πριν από 28χρόνια ερωτεύτηκε την Πάρο και έτσι μαζί με τον σύζυγό της αποφάσισε να μετακομίσουν από τη Μεγάλη Βρετανία στο κυκλαδίτικο νησί. «Όλα τα εγγόνια μου γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εδώ» λέει η 60χρονη σήμερα γυναίκα. «Μου αρέσει να είμαι δίπλα στη θάλασσα και ο χαλαρός τρόπος ζωής».
Η ζωή όμως στο αγαπημένο της νησί μπορεί να έφτασε στο τέλος της όπως σχολιάζει το BBC σε σχετικό ρεπορτάζ που εστιάζει στις επιπτώσεις του Airbnb στις τοπικές κοινωνίες δημοφιλών ελληνικών τουριστικών προορισμών.
Οι ιδιοκτήτες του σπιτιού που ενοικιάζει εδώ και πέντε χρόνια της ζήτησαν να το εγκαταλείψει προκειμένου να διατεθεί γι βραχυπρόθεσμη ενοικίαση.
«Είναι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι και μένουν στο διαμέρισμα πάνω από μένα για ένα μήνα ή δύο κάθε καλοκαίρι» εξηγεί η κ. Νόλαν λέγοντας πως αρχικά της είχαν πει ότι ήθελαν το διαμέρισμα γιατί δεν μπορούσαν να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν τις σκάλες αλλά όταν τους πρότεινε να ανέβει εκείνη στο επάνω διαμέρισμα της αποκάλυψαν πως ο γιος τους θέλει να το βάλει στην πλατφόρμα του Airbnb.
Ένα διαμέρισμα σαν της κ.Νόλαν ενοικιάζεται στην Πάρο για περί τα 80 ευρώ τη βραδιά ενώ το ενοίκιο που πληρώνει είναι μόλις 100 ευρώ το μήνα και κατά συνέπεια το περιθώριο κέρδους, μέσω Airbnb, είναι πολύ μεγάλο. Μάλιστα, όπως αναφέρει στο σχετικό ρεπορτάζ του BBC, οι ιδιοκτήτες βιάζονται να αξιοποιήσουν το ακίνητό και έτσι αν και το συμβόλαιο της κ. Νόλαν λήγει τον επόμενο Απρίλιο πηγαίνουν στα δικαστήρια για να επισπεύσουν την εκκένωση του διαμερίσματος.
Η γυναίκα αναζητά τώρα ένα νέο σπίτι ωστόσο εάν δεν καταφέρει να το βρει στις προδιαγραφές που αναζητά και βάσει των οικονομικών της δυνατοτήτων, μπορεί να χρειαστεί να επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ανάλογες προκλήσεις αντιμετωπίζουν πολλοί ακόμη κάτοικοι σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς και όπως φαίνεται ο αυξημένος αριθμός των σπιτιών που διατίθενται για βραχυπρόθεσμες μισθώσεις οδηγεί στη μείωση των διαθέσιμων προς ενοικίαση σπιτιών από μόνιμους κατοίκους.
«Δεν υπάρχει τίποτα...»
Ο αντίκτυπος αυτής της τάσης είναι σημαντικός σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο και φυσικά και στη Ελλάδα και στα νησιά στα όπου βέβαια διαμένουν οι ντόπιοι όλο το χρόνο αλλά κάθε καλοκαίρι βλέπουν τα πλήθη των τουριστών να φτάνουν στο νησί τους.
Το νησί της Πάρου έχει μόνιμο πληθυσμό περίπου 13.000 κατοίκων, αλλά ο αριθμός των επισκεπτών αυξάνει διαρκώς από το 2014 έως το 2017 και αριθμός των διανυκτερεύσεων αυξήθηκε από 332.418 σε 421.418 ενώ σύμφωνα με το Inside Airbnb, υπάρχουν 2.435 καταχωρήσεις για το νησί, το 82.9% των οποίων είναι ολόκληρα σπίτια ή διαμερίσματα.
Η Ελλάδα, γενικά, έχει ποσοστό ιδιοκτησίας 74% - ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, όπως αναφέρει το BBC και είναι σύνηθες για οικογένειες της μεσαίας τάξης να κατέχουν περισσότερα από ένα ακίνητο καθώς κάποια τα προορίζουν για τα παιδιά τους ενώ στο μεταξύ τα διαθέτουν προς ενοικίαση. Ωστόσο, μετά την κρίση χρέους, τονίζεται πως πολλοί ιδιοκτήτες επιλέγουν την βραχυπρόθεσμη μίσθωση που προφανώς παρουσιάζει υψηλότερα κέρδη, δεδομένου και του πόσο δημοφιλής είναι η χώρα ως τουριστικός προορισμός.
Όμως, για όσους ζουν τη Ελλάδα και ενοικιάζουν το σπίτι όπου ζουν, μεταξύ των οποίων και φοιτητές, εποχικοί εργαζόμενοι, γιατροί, εκπαιδευτικοί που μετακομίζουν σε άλλες περιοχές της χώρας για για να δουλέψουν ή να σπουδάσουν τα πράγματα είναι δύσκολα. Πολλοί καλούνται να αντιμετωπίσουν τόσο τη μείωση των διαθέσιμων καταλυμάτων όσο και την αύξηση των ενοικίων.
«Ήταν εύκολο [να βρούμε ένα σπίτι στην Πάρο]», λέει η κ.Nolan. «Τώρα, φαίνεται ότι όλοι ψάχνουν. Οι περισσότεροι ενοικιαστές έχουν κληθεί να φύγουν επειδή οι ιδιοκτήτες θέλουν να μπουν στο Airbnb. Αλλά [οι ενοικιαστές] δεν έχουν πού να πάνε».
Όπως εξηγεί τα μόνα διαθέσιμα προς ενοικίαση σπίτια που βρίσκει κοστίζουν 300 ευρώ το μήνα, έναντι 100 ευρώ που πληρώνει ως ενοίκιο στο σπίτι που καλείται να εγκαταλείψει και όπως τονίζει εάν σε αυτά τα χρήματα που της ζητούν ως ενοίκιο προστεθούν μια σειρά πάγιων μηνιαίων εξόδων, ο λογαριασμός αυξάνεται σημαντικά. «Και δεν έχουμε πολλά χρήματα εδώ. Εργαζόμαστε το καλοκαίρι και τον χειμώνα κάνουμε διάφορες παράξενες δουλειές .. Δουλεύω σε ένα ξενοδοχείο, και το χειμώνα διδάσκω αγγλικά και καθαρίζω».
Η κόρη της κ.Νόλαν και το Airbnb
Για την κόρη της κας Νόλαν, Κατερίνα Μπαμπούλη η κατάσταση είναι περίπλοκη καθώς και εκείνη διαχειρίζεται βίλες που διατίθενται σε τουρίστες για τις διακοπές τους και πολλές από αυτές ενοικιάζονται μέσω διαδικτύου.
«Μέσω Airbnb μπορώ να φτάσω τα 10.000 ευρώ σε τρεις μήνες [από τις ενοικιάσεις]. Πληρώνω 2.000 ευρώ φόρο, 2.000 ευρώ για καθαρισμό και ζημιές και μένουν 6.000 ευρώ. Αν υπάρχει πρόβλημα με τους φιλοξενούμενους, η Airbnb προσφέρει άμεση βοήθεια» όπως λέει. Αντίθετα, εξηγεί, εάν μια μακροχρόνια μίσθωση απέφερε 10.000 ευρώ ετησίως, οι φόροι ήταν 3.000 ευρώ φόρους και σε 3.000 ευρώ ανέρχονται οι ζημίες/αποζημιώσεις. Άρα το καθαρό κέρδος είναι 4.000 ευρώ. «Και αν έχω ένα πρόβλημα [με τον ενοικιαστή] δεν μπορώ να τον διώξω. Αυτοί λοιπόν είναι οι λόγοι που πολλοί δεν επιλέγουν την μακροχρόνια μίσθωση».
Βέβαια, αντιλαμβάνεται πως αυτό που συμβαίνει στη μητέρα της- και σε πολλούς ακόμη σαν την μητέρα της- είναι άδικο. «Αν το ελληνικό κράτος υποστήριζε την μακροπρόθεσμη μίσθωση με τον τρόπο που στηρίζει την βραχυπρόθεσμη, δεν θα είχαμε αυτό το πρόβλημα».
«Έχουμε τη ζωή μας εδώ»
Στην άλλη πλευρά της χώρας, στην Κέρκυρα, συναντά κανείς μια ανάλογη κατάσταση. Το νησί του Ιονίου είναι μεγαλύτερο από την Πάρο και έχει περί τους 102.000 μόνιμους κατοίκους ενώ φιλοξενεί και το Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Ωστόσο, η επικράτηση των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων στην πόλη έχει οδηγήσει πολλούς φοιτητές να ζουν σε ξενοδοχεία ενώ και οι ντόπιοι δυσκολεύονται να βρουν σπίτια.
Η Νικολέτα Πάντι, 30 ετών, λέει στο ότι η ίδια και η μητέρα της πέρασαν δύο χρόνια προσπαθώντας να βρουν ένα διαμέρισμα πριν τελικά εγκατασταθούν σε ένα σπίτι με ένα υπνοδωμάτιο στα περίχωρα της πόλης. Η γυναίκα, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του BBC, κοιμάται στην κρεβατοκάμαρα και η μητέρα της στο σαλόνι.
«Ζούσαμε σε ένα χωριό, αλλά ήθελα να έρθω στην πόλη της Κέρκυρας για δουλειά», λέει η Πάντι η οποία κατά την αναζήτηση της διαπίστωσε ότι οι τιμές ενοικίασης των διαμερισμάτων με δύο υπνοδωμάτια είχαν εκτιναχθεί από τα 200 ευρώ το μήνα, που ήταν πριν από πέντε χρόνια, στα 500 ευρώ ή και περισσότερα. «Πληρώνουμε 350 ευρώ [για ένα σπίτι με ένα υπνοδωμάτιο] και θεωρείται φτηνό», λέει, προσθέτοντας ότι βρήκαν το διαμέρισμα μέσω ενός οικογενειακού φίλου, ο οποίος είναι «ο μόνος τρόπος» για τους ντόπιους να βρουν ένα σπίτι να μείνουν αυτή την περίοδο.
Σύντομα η μητέρα της θα κρατήσει μόνη της το διαμέρισμα αφού η κοπέλα μετακομίζει στην Αθήνα για να κάνει μάστερ.
Σε άλλα νησιά, ο θυμός για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί γίνεται όλο και πιο έντονος. Ο Γιώργος Τζίμας, 28 ετών, φοιτητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στα Χανιά, σχολιάζει πως οι φοιτητές νιώθουν απογοητευμένοι από την επιλογή της σχολής εξαιτίας της αδυναμίας εξασφάλισης στέγης. «Οι άνθρωποι είτε πρέπει να πληρώσουν πολύ ακριβό μίσθωμα είτε να ζήσουν σε όσα ενοικιάζονται μέσω Airbnb», όπως λέει.
Ο κ.Τζίμας και άλλοι ακτιβιστές διοργανώνουν πορείες στο παλιό ενετικό λιμάνι των Χανίων - ένα σημείο δημοφιλές για τουρίστες. «Οι άνθρωποι που ζουν στο νησί γνωρίζουν ήδη ότι υπάρχει πρόβλημα, οπότε θέλουμε να δουν το πρόβλημα και οι επισκέπτες. Θέλουμε να γνωρίζουν ότι θέλουμε να έχουμε τη δική μας ζωή εδώ και δεν είναι απλά ένας τόπος για τουρίστες».
Πηγή: BBC