Ο Τόλης Τατόλας* είναι εικαστικός καλλιτέχνης αλλά και διακοσμητής. Απλωμένος στις διάμορφες μορφές της τέχνης, τελευταία επέλεξε το μετάξι για να μεταφέρει τις εικαστικές εμπνεύσεις του.
Αυτό που ξεχωρίζει τα φουλάρια του, τα καμωμένα από μετάξι Σουφλίου, είναι η ομορφιά των χρωμάτων και των σχεδίων που αντλούν την μοναδικότητά τους από τους πίνακές του.
Ο Τόλης Τατόλας ως καλλιτέχνης ξεχωρίζει καθότι το αισθητήριό του δεν περιορίζεται σε μια μορφή τέχνης, αλλά αγκαλιάζει όλες τις διαστάσεις της χαρίζοντας τις διαφορετικές χάρες της σε διαφορετικό κοινό!
Είσαι σχεδιαστής χώρων και εικαστικός καλλιτέχνης. Τελευταία ασχολείσαι με το σχεδιασμό μεταξωτών μαντηλιών. Τι σε έκανε να στραφείς σε αυτό το είδος;
Διάφοροι λόγοι. Αρχικά η λογική μου και αν θέλεις και ανάγκη μου να μην περιορίζομαι σε ένα εκφραστικό μέσο, αλλά να διερευνώ πολλά και να τα συνδυάζω. Μ’ ενδιαφέρει μία ας πούμε ολιστική προσέγγιση της αισθητικής. Αντιλαμβάνομαι ότι όλα με κάποιο τρόπο στο βάθος είναι συνδεδεμένα. Έχει μία γοητεία αυτή η εξερεύνηση. Στη βάση αυτή αναπτύχθηκε και η συγκεκριμένη απόπειρα. Θα πρέπει όμως να αναφέρω, πως το ύφασμα και η φωτογραφία ήταν δύο στοιχεία κυρίαρχα και καθοριστικά της καθημερινότητας από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, καθώς η μητέρα μου ήταν μοδίστρα και ο πατέρας μου φωτογράφος.
Τι μετάξι χρησιμοποιείς;
Χρησιμοποιώ μετάξι που παράγεται στο Σουφλί. Ο τύπος ύφανσης είναι κρεπ σατέν και το βάρος του είναι 16mommes . Ήθελα οπωσδήποτε να είναι ελληνική η πρώτη ύλη κι επομένως το προϊόν. Ο λόγος που κατέληξα σε αυτόν τον συγκεκριμένο τύπο μεταξιού είναι πρώτον διότι η σατέν επιφάνεια είναι πολύ λαμπερή όταν πέφτει πάνω της το φως και δεύτερον διότι είναι πιο ”βαρύ” από τα περισσότερα μεταξωτά μαντήλια του εμπορίου. Η αίσθηση που δημιουργείται από την επαφή αυτού του τύπου ύφανσης με το δέρμα είναι μοναδική, όπως επίσης κ ο τρόπος που αυτό ανεμίζει από τον αέρα είναι σχεδόν χορευτικός.
Τα σχέδιά σου είναι ένας καταιγισμός χρωμάτων... ποιά είναι η έμπνευσή σου; Η γεωμετρία, η φύση, τα πρόσωπα;
Η έμπνευση μου είναι τα πάντα. Από φωτιστικά σώματα φθορισμού σε αίθουσες αναμονής τραπεζών μέχρι γδαρμένοι τοίχοι κτιρίων. Από ακτινογραφίες και μαγνητικές τομογραφίες μέχρι κατόψεις πόλεων. Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι απλώς μια απλή τοποθέτηση στοιχείων χάριν αισθητικής και ομορφιάς. Πίσω από κάθε σημαίνον υπάρχει κι ένα σημαινόμενο. Η γεωμετρία και η συμμετρία είναι δύο στοιχεία που πάντα με γοήτευαν, από μικρό παιδί. Θεωρώ ότι έχει να κάνει ίσως με την ιδιοσυγκρασία μου και την αναζήτηση της τάξης. Είμαι σε μια συνεχή διαδικασία να συλλάβω και να παρουσιάσω εικόνες, οι οποίες μέσω της γεωμετρίας και της αφαίρεσης μπορούν να προκαλέσουν στον δέκτη ιδέες, σκέψεις και συναισθήματα.
Τι μπορείς να πεις με ένα φουλάρι περισσότερο από όσο μπορείς να εκφραστείς μέσα από ένα πίνακα;
Το μαντήλι είναι και αυτό ένα έργο. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργούνται στο μυαλό μου. Είναι έργο εφαρμοσμένης τέχνης που όμως διατηρεί τον εικαστικό του χαρακτήρα. Δεν είμαι σχεδιαστής μόδας. Ως εικαστικός τα σχεδιάζω, αλλά και ως σχεδιαστής χώρων. Το δεύτερο με βοηθά και με καθοδηγεί στην σύνθεση. Η επιφάνεια στην οποία αναπτύσσεται οποιοδήποτε σχέδιο είναι ένας χώρος. Η διαφορά του μαντηλιού με τον πίνακα είναι ότι το πρώτο το φοράς ενώ το δεύτερο το έχεις στον τοίχο σου. Επίσης το μαντήλι έχει μια δυναμική. Μεταβάλλεται το σχήμα λόγω κίνησης του σώματος και το χρώμα λόγω του τρόπου με τον οποίο πέφτει το φως πάνω του. Καθώς το σχεδιάζεις έχεις εν μέρει στο μυαλό σου πως το έργο θα αλλάζει συνεχώς, και από μόνο του αυτό είναι μια πρόκληση. Σε αυτή, έρχεται να προστεθεί και το γεγονός ότι είναι ένα «προϊόν» με πιο ευρεία εφαρμογή και απευθύνεται σε πολύ περισσότερους ανθρώπους και όχι αποκλειστικά σε αυτούς που αγοράζουν τέχνη ή επισκέπτονται μουσεία και γκαλερί.
Κατασκευάζεις αριθμημένα φουλάρια ή μοναδικά;
Προς το παρόν τα μαντήλια που κάνω είναι σε περιορισμένο αριθμό. Όμως η έννοια της μοναδικότητας για κάποιο λόγο είναι στο μυαλό μου από την ενηλικίωση μου οπότε ναι, σκέφτομαι σοβαρά τον σχεδιασμό και παραγωγή μοναδικών κομματιών. Θα πρέπει να αναφέρω βεβαία ότι ήδη έχω κάνει μαντήλια μοναδικά για κάποιους που το ζήτησαν. Ακόμη και στο πρώτο μου εικαστικό project που είχε ως μέσο τη χαρακτική τα έργα ήταν μονοτυπίες.
Τι θα έκανε μια γυναίκα να εγκαταλείψει την HERMES και να αγοράσει ένα δικό σου φουλάρι;
Παρόλο που είναι δύσκολα κάποια γυναίκα να εγκαταλείψει τον συγκεκριμένο διάσημο οίκο, οι λόγοι να φορέσει ένα δικό μου μαντήλι είναι: να θέλει μετάξι που παράγεται, υφαίνεται και τυπώνεται σε μια ελληνική πόλη με πλούσια ιστορία στην μεταξουργία, η οποία ήταν συνδεδεμένη με τον δρόμο του μεταξιού, να την ενδιαφέρει η συγκεκριμένη κρεπ σατέν ύφανση και κυρίως να βρει στα σχέδια μου μια ιστορία που να την συγκινεί και να την αφορά προσωπικά.
Τι είναι το φουλάρι για τη γυναικεία εμφάνιση;
Το μαντήλι υπήρξε από αρχαιοτάτων χρόνων στοιχείο της ένδυσης. Φοριόταν από απλό διακοσμητικό μέχρι και ως μονωτικό, για παράδειγμα στον λαιμό. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας χρησιμοποιείται επίσης σε διάφορες θρησκείες, αλλά απαντάται ακόμη και ως μέρος στρατιωτικών στολών. Τον 19ο αιώνα έγινε βασικό αξεσουάρ της γυναικείας ένδυσης. Το μαντήλι για τη γυναικεία εμφάνιση είναι κάτι σαν την γραβάτα για τον άνδρα. Είναι αυτό που διανθίζει την όλη εικόνα, όπως αν θέλεις τα ποικίλματα στα μουσικά έργα του μπαρόκ.
Ποιοί είναι οι νόμοι των φουλαριών;
Ένα μαντήλι μπορείς να το φορέσεις με διάφορους τρόπους είτε ως διακοσμητικό είτε ως μονωτικό του σώματος. Το μετάξι έχει την ιδιότητα να σε κρατά δροσερό το καλοκαίρι και ζεστό τον χειμώνα. Αναλόγως το μέγεθος και το σχήμα, καθώς επίσης και την σιλουέτα του χρήστη μπορεί να τυλιχτεί μέχρι κ ως φουστάνι. Μπορείς ακόμη και να το πλέξεις μαζί με το μαλλί και να είναι μέρος της πλεξούδας. Έχει αρκετές θα έλεγα δυνατότητες. Υπάρχουν άλλοι που έχουν βάλει μαντήλια σε κορνίζα και τα κρέμασαν σε τοίχο για να τα βλέπουν.
Πώς σκέφτεσαι να προχωρήσεις αυτή την πλευρά του ταλέντου σου;
Σκέφτομαι την δημιουργία μοναδικών κομματιών, όπως επίσης και τον σχεδιασμό αξεσουάρ για άνδρες, πχ γραβάτες και ποσετ. Μέσα στις σκέψεις μου είναι ο συνδυασμός όλων και εφαρμογή της φωτογραφίας και των εικαστικών μου γενικότερα σε υφάσματα εφαρμογή είτε στην ένδυση, είτε στην διακόσμηση.
Πού μπορεί να βρει μια γυναίκα ένα φουλάρι σου;
Προς το παρόν τα διαθέτω μόνος μου καθώς είναι κάτι καινούριο. Τα επικοινωνώ μέσω των social media. Έχω κάνει ήδη κάποιες επαφές και είμαι στα πρόθυρα συνεργασίας με galleries, art shops, σχεδιαστές μόδας και concept stores της Ελλάδος και του εξωτερικού.
Πώς θα περιέγραφες μια κομψή γυναίκα;
Η κομψότητα για μένα έχει να κάνει τόσο με την εικόνα όσο και με την συμπεριφορά. Προσωπικά αντιλαμβάνομαι πως ότι είναι το κέλυφος για ένα κτήριο είναι και το ένδυμα για τον άνθρωπο. Είτε μιλάμε για άνδρα είτε για γυναίκα, για να απαντήσω και να περιγράψω το τι είναι κομψό θα καταφύγω στα χαρακτηριστικά της επιτυχημένης σύνθεσης στην αρχιτεκτονική και την τέχνη, δηλαδή το μέτρο, την αναλογία, τον ρυθμό, την αρμονία, την ισορροπία, αλλά και κάτι ακόμη πολύ σημαντικό, την πνοή της προσωπικότητας. Πρέπει με κάποιο τρόπο όλα αυτά να συνυπάρχουν αριστοτεχνικά!
Πιστεύεις πως τα αξεσουάρ πρέπει να είναι το επίκεντρο της εμφάνισης;
Τα αξεσουάρ είναι λεπτομέρειες που προσθέτουν στο όλο. Τα βλέπω όπως κοιτάζω τις λεπτομέρειες στα πάντα, είτε αυτό είναι αρχιτεκτονική, είτε σινεμά, είτε φαγητό. Κι όπως αυτές στο σύνολο τους μπορούν συμπληρωματικά να ωθήσουν το αποτέλεσμα σε ένα ανώτερο επίπεδο, έτσι και τα αξεσουάρ μπορούν και θα πρέπει να παίζουν βασικό ρόλο στην εμφάνιση. Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι ότι μπορείς με μια αυστηρά μονοχρωματική παλέτα στην βασική ένδυση, να επιλέξεις διαφορετικά και κατάλληλα αξεσουάρ και με τον τρόπο αυτό να διανθίσεις ένα ”μονότονο” υπόστρωμα.
Θα σε ενδιέφερε να σχεδιάσεις φουλάρια για ένα μεγάλο οίκο;
Φυσικά. Για κάποιον με τον όποιο ταυτίζονται οι απόψεις μας περί αισθητικής. Έναν οίκο που χρησιμοποιεί πρώτης τάξεως ποιότητα υλικών, τα οποία εφαρμόζονται σε πολύ κομψά σχέδια και των οποίων οι συνδέσεις και τα τελειώματα είναι απόλυτα προσεγμένες. Όλο αυτό είναι κάτι που και μένα με ενδιαφέρει και το προσπαθώ στο έργο μου.
Ποιά είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;
Τα μελλοντικά μου σχέδια είναι να πραγματοποιήσω τα όνειρα μου: να κάνω εκθέσεις, να σχεδιάζω και να δημιουργώ χώρους και αντικείμενα και να κάνω πολλά εκπαιδευτικά όπως τα ονομάζω ταξίδια.
*Ο Τόλης Τατόλας γεννήθηκε το 1978. Έχει σπουδάσει interior design στη Vacalo – College of Art and Design και Βιολογία στο ΑΠΘ. Έχοντας σαν βάση την Αθήνα εργάζεται ως σχεδιαστής χώρων και εικαστικός. Έχει πραγματοποιήσει 8 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε 21 ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει συγγράψει ένα βιβλίο (Τα Ζώα στην Ομηρική Εποχή, εκδ. Ερωδιός, 2005), ενώ έχει συμμετάσχει και στη συγγραφή συλλογικού αγγλόφωνου συγγράμματος (Science and Technology in Homeric Epics, ed. Springer, 2008). Έργα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί στον ελληνικό και διεθνή τύπο. Έχει επιμεληθεί σε αθηναϊκές σκηνές, τη σκηνογραφία και ενδυματολογία για πολλά έργα ελλήνων και ξένων θεατρικών συγγραφέων. Ο Τόλης Τατόλας προσανατολίζεται δημιουργικά, προς μία ολιστική προσέγγιση της αισθητικής υπό το πρίσμα της ενότητας όλων των τεχνών.