Πολλοί αναλυτές στην Δύση κάνουν λόγο για μια ανοιχτή σύμπραξη μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας. Βεβαίως, κανείς δεν μιλάει για μια αληθινή συμμαχία στρατηγικού χαρακτήρα.
Η σύμπραξη ωστόσο με την Μόσχα και η απομάκρυνση από την Δύση, έχουν δημιουργήσει ερωτηματικά αναφορικά με την αξιοπιστία της Τουρκίας ως συμμάχου.
Εν πάση περιπτώσει η συνεννόηση μεταξύ των Ερντογάν και Πούτιν μας κάνει, πολλές φορές, να ξεχνάμε το πόσο αντικρουόμενα είναι συμφέροντα των δύο χωρών.
Τα πρόσφατα γεγονότα στην Συρία μας το υπενθύμισαν.
Έχουμε δει τους ηγέτες των δύο χωρών να προσπαθούν να βρουν κοινή λύση στην Λιβύη παραβλέποντας την Δύση.
Είδαμε την Ρωσία να αποδέχεται την παρουσία της Τουρκίας στο μαλακό υπογάστριό της, τον Καύκασο.
Ακούσαμε ακόμα και τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών να λέει ότι, ναι μεν η Ελλάδα έχει το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., αλλά πρέπει πρώτα να το διαπραγματευτεί με τους γείτονές της – εφόσον η επέκταση τους επηρεάζει.
Η συνεννόηση μάλιστα των δύο χωρών έλαβε και θεσμικό χαρακτήρα όσον αφορά στο συριακό – μιλώ για την Διαδικασία της Αστάνα.
Η Συρία όμως φαίνεται να αποτελεί και το διαχρονικό μήλον της έριδος μεταξύ των δύο χωρών οι οποίες, για να αποφύγουν μια μετωπική σύγκρουση με καταστροφικές συνέπειες, αναγκάστηκαν το 2016 να συμβιβαστούν και να συνομιλήσουν – μαζί με το Ιράν – για το μέλλον της Συρίας.
Εδώ και μήνες η Τουρκία έχει αυξήσει την επιθετικότητά της στην βόρεια Συρία.
Στόχος της είναι η περαιτέρω απομάκρυνση των Κούρδων από τον στρατηγικής σημασίας αυτοκινητόδρομο Μ4 ο οποίος διαπερνά ολόκληρο το βόρειο τμήμα της Συρίας, ξεκινώντας από τα σύνορα με το Ιράκ και καταλήγοντας στην πόλη Λαττάκεια η οποία βρέχεται από την Μεσόγειο.
Η Ρωσία πιέζει την Τουρκία διότι θέλει να αποφύγει μια νέα ένταση στην βόρεια Συρία για δύο βασικούς λόγους:
Πρώτον, θέλει να μεσολαβήσει ώστε να τα «βρουν» οι Κούρδοι με το καθεστώς Άσαντ και
Δεύτερον, η κλιμάκωση της έντασης στον Μ4 εμποδίζει την ελεύθερη μετακίνηση ρωσικών και συριακών στρατευμάτων προς ανατολάς.
Η Τουρκία όμως δεν σταματά. Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (SOHR), το απόγευμα της περασμένης Τρίτης, ρωσικά στρατιωτικά οχήματα, τα οποία βρίσκονταν στην υπό κουρδικό έλεγχο περιοχή της Manbij, έγιναν στόχος τουρκικών ολμοβόλων.
Επίσης, σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Αμύνης, πύραυλοι εκτοξεύθηκαν το ίδιο απόγευμα από την περιοχή της Ιντλίμπ (την οποία ελέγχουν φιλότουρκοι αντάρτες μαζί με τζιχαντιστές) εναντίον της ρωσικής αεροπορικής βάσης Hmeimim, όμως αναχαιτίστηκαν από την αεράμυνα της βάσης.
Η απάντηση των Ρώσων δεν άργησε να έρθει: Το βράδυ της Τρίτης, πύραυλος ο οποίος εκτοξεύθηκε από την βάση Hmeimim έπληξε διυλιστήριο πετρελαίου στο χωριό Tarhin το οποίο ελέγχουν φιλότουρκοι αντάρτες.
Νωρίτερα, οι καθεστωτικές δυνάμεις βομβάρδισαν τους συμμάχους των Τούρκων στην Ιντλίμπ.
Το καθεστώς έχει αυξήσει τους βομβαρδισμούς εναντίον των αντιπάλων του στην περιοχή αυτή εδώ και αρκετό καιρό, όμως η εντατικοποίηση των βομβαρδισμών τις τελευταίες δύο ημέρες ίσως να σημαίνει ότι η Ρωσία θέλει να πιέσει την Τουρκία ώστε να μειώσει την επιθετικότητά της.
Όμως η ένταση δεν μειώθηκε, καθώς οι Τούρκοι αύξησαν τους βομβαρδισμούς εναντίον κουρδικών στόχων – συμπεριλαμβανομένων αμάχων – στον Μ4, ενώ ταυτόχρονα έστειλαν νέα στρατεύματα στις βάσεις τους στην Ιντλίμπ.
Φυσικά η ένταση αυτή δεν θα οδηγήσει σε μετωπική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας στην Συρία ή αλλού. Καμία από τις δύο χώρες δεν βρίσκεται σε θέση, πολιτικά και οικονομικά, να πάει τα πράγματα στα άκρα.
Η κατάσταση αυτή ωστόσο είναι προβληματική γιατί οι δύο χώρες έχουν ανάγκη η μία την άλλη σε μια περίοδο όπου τους ασκείται μεγάλη πίεση από την διεθνή κοινότητα: στην Ρωσία εξαιτίας της υπόθεσης Ναβάλνι και στην Τουρκία εξαιτίας των εντάσεων με την διοίκηση Μπάιντεν και την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι Μόσχα και Άγκυρα έχουν προχωρήσει σε μια συγκυριακή συνεργασία για πολλούς λόγους οι οποίοι δεν θα αναφερθούν στο παρόν άρθρο.
Τα συμφέροντα των δύο χωρών ωστόσο είναι τόσο διαφορετικά που κάποια στιγμή η σύγκρουση θα είναι αναπόφευκτη.
Η Διαδικασία της Αστάνα έχει παγώσει και η Τουρκία δρα πλέον ανεξέλεγκτα στην Συρία.
Η σύγκρουση επομένως δεν αποκλείεται να έρθει όταν οι συνομιλίες για το συριακό φτάσουν σε ένα αδιέξοδο.