Από τότε που μπήκε στην κούρσα για να γίνει πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου ο Ρίσι Σούνακ έχει πει λίγα δημόσια σχετικά με το πώς σκοπεύει να κυβερνήσει τη χώρα και να διαχειριστεί μια σειρά από οικονομικές και πολιτικές κρίσεις.
Ο Σούνακ επιχείρησε ανεπιτυχώς να γίνει πρωθυπουργός νωρίτερα μέσα στο έτος, και ως εκ τούτου είχε στήσει μια πλήρη «πλατφόρμα» πολιτικής. Αν και κάποιες από τις προκλήσεις έχουν αλλάξει από τότε, η πλατφόρμα αυτή δείχνει κάποια πράγματα ως προς το πώς αναμένεται να κυβερνήσει.
Οικονομικές προκλήσεις
Η Βρετανία είναι αντιμέτωπη με έναν οικονομικά τοξικό συνδυασμό ύφεσης και αυξανόμενων επιτοκίων. Η Τράπεζα της Αγγλίας προσπαθεί να «δαμάσει» τον πληθωρισμό που βρίσκεται σε διψήφια ποσοστά ενώ οι καταναλωτές είναι αντιμέτωποι με αυξανόμενο κόστος ζωής και πτώση πραγματικού εισοδήματος.
Η Βρετανία πρέπει να αποκαταστήσει τη διεθνή της χρηματοπιστωτική αξιοπιστία μετά το σχέδιο της Λιζ Τρας για μειώσεις φόρων και μια δαπανηρή εγγύηση για τις τιμές της ενέργειας που τρόμαξαν τις χρηματαγορές τον προηγούμενο μήνα και ανάγκασαν την Τράπεζα της Αγγλίας να παρέμβει.
Για να εξισορροπήσει ένα έλλειμμα προϋπολογισμού που επιδεινώθηκε από τα αυξανόμενα κόστη δανεισμού που έφερε η κρίση, ο επόμενος πρωθυπουργός πιθανότατα θα πρέπει να προβεί σε περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων. Ανακοινώσεις για αυτό αναμένονται στις 31 Οκτωβρίου. Οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα καθώς η κυβέρνηση είναι αντιμέτωπη με πιέσεις για να βοηθήσει ευάλωτα νοικοκυριά.
Οικονομικές πολιτικές
Σε ανακοίνωση την Κυριακή σχετικά με την υποψηφιότητά του ο Σούνακ έλεγε πως η χώρα του ήταν αντιμέτωπη με «πρωτοφανή οικονομική κρίση».
Ως υπουργός Οικονομικών μεταξύ του Φεβρουαρίου του 2020 και του Ιουλίου του 2022, έβαλε τη Βρετανία στον πορεία προς τη μεγαλύτερή της οικονομική επιβάρυνση από τη δεκαετία του 1950. Επίσης προχώρησε σε υψηλότερες δημόσιες δαπάνες μα ταυτόχρονα υποσχέθηκε μεγαλύτερη πειθαρχία και μείωση περιττών εξόδων.
Κατά την εκστρατεία του το καλοκαίρι αποδοκίμασε τα σχέδια της Τρας για περικοπή φόρων, λέγοντας πως θα μείωνε φόρους μόνο αφού ο πληθωρισμός ελεγχόταν. Τότε είχε παρουσιάσει ένα σχέδιο για μείωση του φόρου εισοδήματος από 20% στο 16% ως το 2029.
Ο Σούνακ έχει ταχθεί υπέρ της ανεξαρτησίας της Τράπεζας της Αγγλίας και έχει τονίσει τη σημασία του να συμβαδίζουν η κυβερνητική πολιτική με την κεντρική τράπεζα για να ελεγχθεί ο πληθωρισμός, όχι να επιδεινώνεται.
Πολιτικές προκλήσεις
Μια από τις πρώτες προκλήσεις του Σούνακ θα είναι να δείξει ότι μπορεί να ελέγξει ένα Συντηρητικό Κόμμα που έχει μεγάλη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο μα είναι κατακερματισμένο σε φράξιες που διαφωνούν σε σοβαρά ζητήματα όπως το Brexit και η μετανάστευση, καθώς και η οικονομική διαχείριση.
Κάποιοι στο κόμμα θα αντιταχθούν σθεναρά στους υψηλότερους φόρους, άλλοι θα αντιταχθούν στις περικοπές δαπανών σε τομείς- κλειδιά, όπως η υγεία και η άμυνα. Σημειώνεται πως το κόμμα έχει εκδιώξει τους τελευταίους του δύο ηγέτες λόγω εσωτερικών διαφορών και έχει περάσει χρόνια διαφωνώντας σχετικά με το πώς ακριβώς η χώρα θα έβγαινε από την ΕΕ. Ο Σούνακ είχε ταχθεί υπέρ του Brexit στο δημοψήφισμα του 2016 μα θεωρείται από κάποιους στην πιο δεξιά πτέρυγα του κόμματός του πως έχει πιο ευνοϊκή στάση απέναντι στην ΕΕ από ό,τι θα έπρεπε.
Το κομβικό ζήτημα του εμπορίου με τη Βόρεια Ιρλανδία είναι ακόμα υπό διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες. Ο Σούνακ ίσως δεχτεί πιέσεις για να επιτύχει μια συμφωνία που ξαναγράφει τμήματα της αρχικής συμφωνίας εξόδου χωρίς να δεχτεί να έχει λόγο η ΕΕ στο εμπόριο μεταξύ Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Επίσης, θα του ζητηθεί να τηρηθούν κυβερνητικές υποσχέσεις για τον έλεγχο της μετανάστευσης στη χώρα, ένα ζήτημα το οποίο πολλοί Συντηρητικοί βουλευτές θεωρούν κρίσιμης σημασίας για να κερδηθούν ψηφοφόροι στις επόμενες εκλογές.
Πολιτικές γραμμές
Την Κυριακή στη δήλωσή του αναφερόταν πως ήθελε να «φτιάξει την οικονομία, να ενώσει το κόμμα και να φέρει αποτελέσματα για τη χώρα». Τη Δευτέρα, το επανέλαβε. Για τη Βόρεια Ιρλανδία ο Σούνακ είχε πει προηγουμένως πως θα προχωρούσε με νομοθεσία σχεδιασμένη να ανατρέψει μονομερώς τη συμφωνία για το Brexit, επιχειρώντας παράλληλα να διαπραγματευτεί με την ΕΕ. Το νομοσχέδιο, που βρίσκεται στο κοινοβούλιο ήδη, έχει δεχτεί έντονες επικρίσεις από την ΕΕ.
Γενικότερα για το Brexit, είχε υποσχεθεί τον Αύγουστο να το «κρατήσει ασφαλές» και να στήσει μια νέα κυβερνητική ομάδα για να εξετάσει τους κανόνες της ΕΕ που είναι ακόμα σε ισχύ εντός του βρετανικού δικαίου.
Στην αναμέτρηση για την ηγεσία το καλοκαίρι είχε πει πως είναι περήφανος που προέρχεται από οικογένεια μεταναστών μα ότι πίστευε πως η Βρετανία πρέπει να ελέγχει τα σύνορά της και θα συνέχιζε ένα σχέδιο για απέλαση αιτούντων άσυλο στη Ρουάντα. Επίσης, αρνήθηκε να αποκλείσει την απόσυρση της Βρετανίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.