Ο αγωγός Nord Stream, που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία θα βγει εκτός λειτουργίας για λόγους συντήρησης από τις 31 Αυγούστου έως τις 2 Σεπτεμβρίου, κλείνοντας εντελώς την ροή αερίου προς την Ευρώπη και εκτοξεύοντας ακόμη περισσότερο τις τιμές.
Αυτό, που για μια ακόμη φορά η Γαλλία χαρακτήρισε «όπλο πολέμου», στα χέρια του Πούτιν τον οποίο κατηγόρησε για επικίνδυνα ενεργειακά παιχνίδια, η Μόσχα το αποκαλεί αναγκαία «αποκατάσταση του δικτύου».
Το αποτέλεσμα ωστόσο είναι, οτι η εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου κάνουν την Ευρώπη να αισθάνεται κάθε φορά όλο και πιο ευάλωτη κι όχι μόνο ενεργειακά.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πυροδοτήσει ένα ντόμινο αρνητικών συνεπειών που απειλούν τις οικονομίες της, όπως ο πληθωρισμός, η ανεργία, το κλείσιμο μεγάλων παραγωγικών μονάδων ακόμη και η αδυναμία των Ευρωπαίων να αγοράσουν τα απαραίτητα τρόφιμα.
Πόσο αέριο παρέχει η Ρωσία
Η Ευρώπη βασιζόταν ιστορικά στη Ρωσία για περίπου το 40% του φυσικού της αερίου.
Σύμφωνα με το Reuters, το μεγαλύτερο μέρος παραδίδεται μέσω αγωγών, συμπεριλαμβανομένου του Yamal, που διασχίζει τη Λευκορωσία και την Πολωνία προς τη Γερμανία και του Nord Stream, που κατευθύνεται απευθείας στη Γερμανία μέσω των αγωγών της Ουκρανίας.
Ένα δίκτυο διασυνδεόμενων αγωγών που συνδέει τις εσωτερικές αγορές φυσικού αερίου της Ευρώπης με την Ρωσία καθιστώντας την ενέργεια αυτή φτηνή δίνοντας ένα συγκρητικό πλεονέκτημα στις χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης.
Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν λαμβάνουν όλες οι χώρες της ΕΕ απευθείας φυσικό αέριο από τη Ρωσία, έχει αλλάξει ριζικά τον ενεργειακό χάρτη της Ευρώπης με τους άλλοτε ευνοημένους, να αντιμετωπίζουν σήμερα σοβαρότερα προβλήμα έλλειψης σε σχέση με εκείνους με μικρότερη εξάρτηση από τη Ρωσία.
Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος αγοραστής ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη, επωφελήθηκε για δεκαετίες από το ρωσικό αέριο το οποίο είναι η κινητήριος δύναμη για τη βαριά βιομηχανίας της. Σήμερα καλείται να βρει νέους προμηθευτές φυσικού αέριου όπως η Νορβηγία και να στραφεί σε πιο ακριβές εναλλακτικές λύσεις όπως το LNG από τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Ωστόσο, οι αλλαγές στις ρωσικές προμήθειες αναμένεται να προκαλέσουν μεγάλη αστάθεια στην τιμή του φυσικού αερίου σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ακόμη και σε αυτές με μικρότερη έκθεση.
Η Βρετανία, η οποία λαμβάνει λιγότερο από το 4% του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία αναμένεται να είναι από τις χώρες που θα αντιμετωπίσουν τεραστια αύξηση των τιμών της ενέργεια τους. Το πρόβλημα είναι ότι ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου του Λονδίνου είναι η Νορβηγία, η οποία θα αυξήσει φέτος το χειμώνα τους ευρωπαίους πελάτες της οι οποίοι θα πληρώσουν ακριβότερα απ ότι τα προηγούμενα χρόνια λόγω αυξημένης ζήτησης.
Που βρισκόμαστε σήμερα
Κι ενώ η βόρεια και κεντρική Ευρώπη είδε τις ροές ρωσικού αερίου να μειώνονται έως και 80% από τους αγωγούς Yamal Nord Stream, η Μόσχα μείωσε τις ροές φυσικού αερίου και προς τη Βουλγαρία, τη Φινλανδία, την Πολωνία την Δανέζικη εταιρεία Orsted, την ολλανδική Gasterra και τη Shell για τα γερμανικά συμβόλαιά της, αφού όλες απέρριψαν το αίτημα του Κρεμλίνου να πληρώσουν σε ρούβλια.
Στην ίδια λίστα ωστόσο, μπήκαν και αρκετές εταιρείες όπως οι γερμανικές Uniper, και η RWE και η ιταλική Eni που πραγματοποίησαν πληρωμές σε ρούβλια και συνέχισαν να λαμβάνουν φυσικό εως ότους είδαν την προμήθεια τους να περιορίζεται.
Η γαλλική Engie είναι η τελευταία εταιρεία που μπήκε στη λίστα της Gazprom η οποία την ενημέρωσε ότι θα λάβει λιγότερο φυσικό αέριο.
Αυτό οδήγησε την Γαλλίδα υπουργό Ενεργειακής Μετάβασης Αγκνες Πανιέ- Ρουνασε να δηλώσει στο ραδιόφωνο France Inter ότι η χώρα πρέπει να προετοιμαστεί για το χειρότερο σενάριο μιας πλήρους διακοπής των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Υπάρχουν εναλλακτικές πηγές;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στοχεύει να τερματίσει την εξάρτηση της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027 και έχει αρχίσει να αναζητά εναλλακτικές λύσεις, όπως η αύξηση των εισαγωγών παγκόσμιου υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG αυξήθηκαν κατά περίπου 56% το πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Refinitiv.
Αυτό αύξησε αρκετά τις Αμερικανικές εξαγωγές αλλά και τις τιμές της ενέργειας καθώς οι μεταφορές του LNG είναι πολύ πιο ακριβές από τις ροές αερίου μέσω αγωγών.
Επιπλέον, η Ευρώπη έχει περιορισμένη ικανότητα λήψης LNG και οι ανησυχίες για την προμήθεια, ενισχύθηκαν μετά τη διακοπή της παραγωγής σε ένα σημαντικό εξαγωγικό εργοστάσιο των ΗΠΑ που ανήκει στη Freeport LNG μετά από έκρηξη.
Άλλες χώρες όπως η Πολωνία και η Ελλάδα ανακοίνωσαν οτι θα επιστρέψουν στον λιγνίτη για να καλύψουν μέρος των αναγκών τους σε ενέργεια ενώ η Γαλλία, μια από τις ισχυρότερες πυρηνικές δυνάμεις στην Ευρώπη, σκοπεύει να αυξήσει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας, όταν το επιτρέψει η ξηρασία.
Μέχρι τότε, η Ευρώπη θα αντιμετωπίζει όλο και περισσότερα αρνητικά ρεκόρ στις τιμές του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι τη στιγμή που θα στραφεί στις ΑΠΕ.