Πόσο μπορεί τελικά η αρχιτεκτονική να συμβάλει στην επίλυση του στεγαστικού προβλήματος παγκοσμίως κάνοντας ταυτόχρονα το μέλλον πιο βιώσιμο;
Στην μικρή πόλη της Μάσα Λομπάρδα, δυτικά της Ραβένα, στην Ιταλία, το αρχιτεκτονικό γραφείο Mario Cucinella Architects, ολοκλήρωσε το πρωτότυπο σχέδιο ένος σπιτιού, με σκοπό να καλύψει και τις δύο παραμέτρους, συνδυάζοντας τις νέες τεχνολογίες με παλαιότερα υλικά κατασκευής.
Η κατοικία με την ονομασία TECLA, είναι το πρώτο σπίτι με τρισδιάστατη εκτύπωση από πηλό και ο δημιουργός του, Μάριο Κουτσινέλα, ευελπιστεί ότι το σχεδιαστικό αυτό πρόγραμμα μπορεί να γίνει μια βιώσιμη επιλογή για άτομα που δεν έχουν τα χρήματα που απαιτούνται για την αγορά ενός σπιτιού.
Τα τελευταία χρόνια, μια σειρά από σπίτια και κοινότητες με τρισδιάστατη εκτύπωση έχουν σχεδιαστεί, καθώς υπόσχονται γρήγορους χρόνους κατασκευής μαζί με χαμηλό κόστος. Από ένα σπίτι 37 τετραγωνικών μέτρων που εκτυπώθηκε σε 24 ώρες στη Ρωσία, το 2017, σε μια ολόκληρη γειτονιά στο Μεξικό δύο χρόνια αργότερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το πρώτο σπίτι τρισδιάστατου εκτυπωτή που βγήκε στην αγορά τον Φεβρουάριο ήταν μια μονοκατοικία 130 τετραγωνικών μέτρων στην περιοχή του Ρίβερχεντ της Νέας Υόρκης, με τιμή πώλησης 299.000 δολαρίων (250.000 ευρώ). Την ίδια ώρα στο Ώστιν, του Τέξας σχεδιάζονται κατοικίες δύο και τεσσάρων υπνοδωματίων με σκοπό να είναι κατοικήσιμες μέσα στο 2021.
Ενώ όμως οι προηγούμενες κατασκευές χρησιμοποιούσαν τσιμέντο ή συνθετικά υλικά όπως το πλαστικό, το TECLA - το όνομα του οποίου προέρχεται από τη φανταστική πόλη του θεατρικού συγγραφέα Ίταλο Κλαβίνο, Thekla (Θέκλα) αλλά και από τη σύμπτυξη των λέξεων «Technology» (τεχνολογίας) και «Clay» (πηλός), χτίστηκε από το χώμα που υπήρχε στον τόπο κατασκευής, μαζί με νερό, ίνες από φλοιό ρυζιού και ένα συνδετικό υλικό, το οποίο όπως σημειώνει ο Μάριο Κουτσινέλα, είναι μικρότερο από το 5% του συνολικού του όγκου.
Σύμφωνα τον ίδιο, πιστεύει ότι ο συγκεκριμένος τρόπος κατασκευής μπορεί να να χρησιμοποιηθεί σε διάφορα μέρη του κόσμου, χρησιμοποιώντας ό,τι τοπικά υλικά είναι διαθέσιμα, κάτι που θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο σε οικονομικά ασθενέστερες αγροτικές περιοχές, όπου τα βιομηχανικά δομικά υλικά μπορεί να είναι δυσκολότερο να βρεθούν.
Βέβαια υπάρχουν και μειονεκτήματα στην κατασκευή ενός σπιτιού από πηλό. Η διαδικασία απαιτεί περισσότερο χρόνο για να στεγνώσει απ′ ότι το τσιμέντο, αφού μπορεί να πάρει αρκετές εβδομάδες, ανάλογα με το κλίμα της περιοχής ενώ υπάρχουν και περιορισμοί στο ύψος του κτίσματος. Για παράδειγμα στο πλάνο δεν προβλέπεται κατασκευή ουρανοξύστη από πηλό.
Ωστόσο, η ευελιξία του προγράμματος στην χρήση του διαθέσιμου χώματος και η ευκολία κατασκευής του σημαίνει ότι το TECLA θα μπορούσε να είναι κατάλληλο για την παροχή στέγης σε πολλές διαφορετικές χώρες.
Το 2015, το Habitat for Humanity υπολόγισε ότι 1,6 δισεκατομμύριο άνθρωποι ήταν χωρίς επαρκή στέγαση και το UN-Habitat - το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για ανθρώπινους οικισμούς και βιώσιμη αστική ανάπτυξη - εκτιμά ότι έως το 2030, 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ή το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα απαιτήσει πρόσβαση σε βιώσιμες και οικονομικά προσιτές κατοικίες.
«Μπορείτε να χτίσετε αυτό το είδος σπιτιού σε πολλά άλλα μέρη όταν δεν εξαρτάστε από κάποιο συγκεκριμένο υλικό», εξήγησε ο Μάριο Κουτσινέλα σε συνέντευξη που παραχώρησε.
Όταν η παράδοση συναντάει την τεχνολογία
Η κατασκευή σπιτιών από χώμα, επεσημαίνει ο Μάριο Κουτσινέλα, δεν είναι καινούργιο. Το Adobe - κατασκευασμένο από μείγμα γης, νερού και οργανικού υλικού - είναι ένα από τα πρώτα υλικά κατασκευής στον κόσμο, γνωστό για την ανθεκτικότητα, τη βιοαποικοδομησιμότητα και τη φυσική μόνωση.
«Η μεγάλη πρόκληση ήταν να χρησιμοποιήσουμε ένα παλιό υλικό στην ιστορία της αρχιτεκτονικής με νέα τεχνολογία για να βρούμε ένα νέο σχήμα σπιτιού», δήλωσε ο Μάριο Κουτσινέλα.
Για το σκοπό αυτό, οι εκτυπωτές Crane WASP έφτιαξαν ένα μείγμα από νερό και χώμα και έπειτα εκτύπωσαν τα 60 τετραγωνικά μέτρα του TECLA ανά στρώμα, χρησιμοποιώντας ένα περίπλοκο σχέδιο πλέγματος. Ο σχεδιασμός διαθέτει δύο κυκλικούς χώρους ενωμένους, με φεγγίτες ούτως ώστε να περνάει το φως. Το σπίτι περιλαμβάνει καθιστικό, υπνοδωμάτιο και μπάνιο. Τα έπιπλα που θα χρησιμοποιηθούν συμπεριλαμβανομένων τραπέζια και καρέκλες, μπορούν επίσης να εκτυπωθούν χρησιμοποιώντας τα μηχανήματα του WASP, ενώ κουφώματα και πόρτες και τοποθετήθηκαν μετά την εκτύπωση.
Αλλά η ιδέα πίσω από το TECLA δεν είναι απαραίτητα η αναπαραγωγή του ίδιου σπιτιού για οποιοδήποτε περιβάλλον, αλλά η προσαρμογή του σχεδιασμού με βάση την τοποθεσία. «Δεν παράγουμε έναν τύπο σπιτιού που μπορείτε να εκτυπώσετε και να το κάνετε παντού. Είναι διαφορετικό να σχεδιάζεται ένα σπίτι στη βόρεια Ιταλία, ή στην μέση της Αφρικής, ή στην Νότια Αμερική. Προσαρμόζουμε το σπίτι σε διαφορετικά κλίματα».
Επιπλέον όπως εξηγεί ο Μάριο Κουτσινέλα, η όλη διαδικασία κατασκευής, χρησιμοποιώντας μηχανήματα 3D WASP, μπορεί εύκολα να διδαχθεί και να χρησιμοποιηθεί ευρέως. Το «Maker Economy Starter Kit» του WASP μπορεί να μεταφερθεί μέσα ένα μόνο κοντέινερ μαζί με όλα τα εργαλεία που περιλαμβάνονται και χρειάζονται για την κατασκευή σπιτιών. Από τα μηχανήματα που εκτυπώνουν τη συνολική δομή μέχρι τα έπιπλα, καθώς και ένα σύστημα ανακύκλωσης και μια γεννήτρια ενέργειας.
Πάντως όπως υποστηρίζει ο Μάριο Κουτσινέλα, «Δεν νομίζω ότι είμαστε σε θέση να πούμε ότι αυτό θα είναι το μέλλον όλων των σπιτιών στον πλανήτη», αφού χώρες όπως η Κίνα, των οποίων οι μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές αντιμετωπίζουν μια κρίση υπερπληθυσμού δεν θα λύσουν το πρόβλημα τους μέσα από μικρά σπίτια από πηλό. Ωστόσο, «Νομίζω ότι η επανάσταση της τρισδιάστατης εκτύπωσης είναι να δώσει στους ανθρώπους ένα βαθμό ελευθερίας στο πώς να κάνουν τα πράγματα, χωρίς να νιώθουν δεσμευμένοι από μια μεγάλη βιομηχανία».
Χωρίς εκπομπές άνθρακα
Ο Μάριο Κουτσινέλα πιστεύει ότι η τρισδιάστατη εκτύπωση με φυσικά υλικά θα μπορούσε να είναι ένα σημαντικό τεχνολογικό εργαλείο καθώς η Ευρώπη εργάζεται προς την κατεύθυνση της κλιματικής - ουδετερότητας έως το 2050. Σύμφωνα με μια έκθεση του 2020 από το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών και τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, τα κτίρια και οι κατασκευές είναι υπεύθυνα για το 38 % όλων των εκπομπών άνθρακα στον κόσμο.
Παράλληλα επισημαίνει ότι το TECLA έχει χαμηλές εκπομπές, καθώς το κέλυφος του είναι βιοαποικοδομήσιμο, υπογραμμίζει βέβαια ότι κουφώματα και πόρτες δεν είναι και η διαδικασία κατασκευής χρησιμοποιεί πολύ λιγότερη ενέργεια από την κατασκευή ενός κλασσικού σπιτιού.
«Όταν κάνουμε λόγο για βιωσιμότητα νομίζω ότι πρέπει επίσης να σκεφτούμε την διαδικασία κατασκευής, επειδή χρησιμοποιούν πολύ ενέργεια υψηλές και έχουν υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εκπομπές CO2».
«Αν κοιτάξουμε στο παρελθόν, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη γνώση του πώς οι αρχιτέκτονες μπόρεσαν να σχεδιάσουν κτίρια χωρίς ενέργεια για πολλούς, πολλούς αιώνες».
Στην παρούσα φάση το πρωτότυπο TECLA, υποβάλλεται σε δοκιμές δομικής και θερμικής απόδοσης - ουσιαστικά ένα βήμα προτού το έργο βγεί στην παραγωγή. Κάτι που αν συμβεί ο ίδιος ο Μάριο Κουτσινέλα δήλωσε ότι ευχαρίστως θα ζούσε σε ένα από αυτά αφού τα υλικά φέρνουν στην μνήμη τα πρώτα σπίτια που κατασκευάστηκαν.
«Έχεις την αίσθηση ότι γυρνάς τον χρόνο πίσω, ταξιδεύοντας στο παρελθόν».
Πηγή: CNN.com