Υπάρχουν ή όχι «άλυτα» προβλήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Τι έχει πει τους τελευταίους μήνες ο Ταγίπ Ερντογάν για τον διάλογο με την Αθήνα και γιατί η συμφωνία Ελλάδας - ΗΠΑ για την αγορά των μαχητικών 5ης γενιάς F-35 προβληματίζει την τουρκική ηγεσία;
Λίγες ώρες πριν καθίσουν στο ίδιο τραπέζι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Τούρκο Πρόεδρο, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον το βράδυ της Τετάρτης (10/7), η εφημερίδα Σαμπάχ σχολίαζε δηλώσεις που έκανε ευρισκόμενος στις ΗΠΑ ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ παράλληλα κατέγραφε σκέψεις και προβληματισμούς της τουρκικής πλευράς.
Σαμπάχ: «Ο Έλληνας πρωθυπουργός χαιρετίζει τη σημαντική βελτίωση των σχέσεων με την Τουρκία»
«Εν μέσω ανεπιβεβαίωτων πληροφοριών ότι ενδέχεται να συναντήσει τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Έλληνας πρωθυπουργός αναγνώρισε (Τρίτη 9 Ιουλίου) ότι οι σχέσεις με την Τουρκία έχουν βελτιωθεί σημαντικά από πέρυσι. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως και ο Ερντογάν, βρίσκεται στην Ουάσιγκτον για να παραστεί στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ. Μιλώντας σε δημόσια συζήτηση με τον πρώην Πρέσβη των ΗΠΑ Ντάνιελ Σπέκχαρντ που πραγματοποιήθηκε στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον, ο Έλληνας ηγέτης είπε ότι μετά από τρία χρόνια ταραγμένων διμερών σχέσεων, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ.
Ο Μητσοτάκης σημείωσε ότι, ενώ ορισμένες θεμελιώδεις τουρκικές θέσεις σχετικά με την Ανατολική Μεσόγειο παραμένουν αμετάβλητες εν μέσω της αναθέρμανσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, «συνεργαζόμαστε καλύτερα για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης. Καταλήξαμε σε μια συμφωνία που επιτρέπει στους Τούρκους πολίτες να ταξιδεύουν σε (ορισμένα) νησιά του Αιγαίου μέσω βίζας. Αυτά είναι μεταξύ των θετικών βημάτων.»
Το χρονικό: «Βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης» με βίζα σε ελληνικά νησιά και μείωση μεταναστευτικών ροών, αλλά...
«Μετά από μια μακρά περίοδο εντάσεων που χαρακτηρίστηκε από διαφωνίες για την παράτυπη μετανάστευση, διαμάχες για το Κυπριακό, την έρευνα για ενεργειακά κοιτάσματα και την εδαφική κυριαρχία στο Αιγαίο, η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν κάνει βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, σε μια εύθραυστη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεών τους, η οποία πέρασε σε ένα νέο κεφάλαιο με την επίσκεψη-ορόσημο του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον Δεκέμβριο. Ο Ερντογάν δέχθηκε αργότερα τον Μητσοτάκη στην Τουρκία», γράφει η τουρκική εφημερίδα Σαμπάχ, σε μία «αναδρομή» που παραπέμπει στην τουρκική οπτική για τα ελληνοτουρκικά.
Στην συνέχεια, περνάει στον πλέον ευαίσθητο κεφάλαιο, που συνδέεται με τα εξοπλιστικά προγράμματα των δύο χωρών και κάνει μία ειδική αναφορά στην συμφωνία Ελλάδας - ΗΠΑ για την αγορά μαχητικών 5ης γενιάς F-35, που είναι φανερό ότι προβληματίζει την Άγκυρα, καθώς δεν υπήρξε ανάλογη έγκριση για πώληση αυτού του σύγχρονου τύπου αεροσκαφών στην Τουρκία.
Η αγορά των F-35 και οι τουρκικές «ενστάσεις»
«Νωρίτερα τον Ιανουάριο, τόσο η Άγκυρα όσο και η Αθήνα κατέληξαν σε αντίστοιχες συμφωνίες με την Ουάσιγκτον για μαχητικά αεροσκάφη, εγείροντας ανησυχίες για νέες αψιμαχίες στην περιοχή. Η Άγκυρα έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει τη γείτονά της να μην εισέλθει σε κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία, ιδιαίτερα για την οικοδόμηση στρατιωτικής παρουσίας στα αμφισβητούμενα νησιά του Αιγαίου από τη δεκαετία του 1960, κατά παράβαση των μεταπολεμικών συνθηκών. Η αγορά από την Ελλάδα μαχητικών αεροσκαφών F-35 από τις ΗΠΑ και η αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών έχουν σκοπό να ενισχύσουν την ασφάλεια έναντι των τουρκικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα λέει ότι πρέπει να υπερασπιστεί τα νησιά έναντι πιθανής επίθεσης από την Τουρκία, αλλά Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν ότι η συνεχιζόμενη στρατιωτικοποίηση των νησιών θα μπορούσε να οδηγήσει στην αμφισβήτηση της ιδιοκτησίας (των νησιών αυτών) από μέρους της Άγκυρας», γράφει η Σαμπάχ, που θέτει ευγενικά - αλλά ευθέως το γνωστό ζήτημα των τουρκικών διεκδικήσεων, που σταθερά απορρίπτει η χώρα μας επί δεκαετίες.
«Δεν υπάρχουν άλυτα προβλήματα»
Μετά τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στην Άγκυρα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι δεν υπάρχουν «άλυτα» προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών και οι δύο ηγέτες χαιρέτισαν την βελτιωμένη κατάσταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενώ δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν περαιτέρω τους διμερείς δεσμούς. «Είχαμε μια εποικοδομητική και θετική συνάντηση και συζητήσαμε προβλήματα στις σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας. Θα λύσουμε τα προβλήματα με διάλογο», είχε δηλώσει τότε ο Ερντογάν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Μητσοτάκη.
Ο Ερντογάν είπε ακόμη, ότι η Άγκυρα και η Αθήνα έχουν δεσμευτεί να επιλύσουν τα ζητήματα μέσω «εγκάρδιου διαλόγου, δεσμών καλής γειτονίας και διεθνούς δικαίου», όπως περιγράφεται στην περσινή Διακήρυξη της Αθήνας για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία.