Εμπειρογνώμονες για τις μολυσματικές ασθένειες σταθμίζουν την ανάγκη λήψης ενισχυτικής δόσης εμβολίου με βάση το mRNA (Pfizer/BioNTech ή Moderna) για όσους έχουν εμβολιαστεί με το σκεύασμα της Johnson & Johnson (J&J), λόγω του αυξανόμενου επιπολασμού της πιο μεταδοτικής μετάλλαξης Δέλτα του κορονοϊού.
Μερικοί λένε ότι το έχουν ήδη πράξει οι ίδιοι, ακόμη και χωρίς δημοσιευμένα στοιχεία σχετικά με το εάν ο συνδυασμός δύο διαφορετικών εμβολίων είναι ασφαλής και αποτελεσματικός ή υποστηρίζεται από τις ρυθμιστικές αρχές υγείας. Ο Καναδάς και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες επιτρέπουν ήδη στους πολίτες τους να κάνουν δύο διαφορετικές εμβόλια COVID-19.
Η συζήτηση επικεντρώνεται στις ανησυχίες σχετικά με το πόσο προστατευτικό είναι το εμβόλιο της J&J έναντι της μετάλλαξης Δέλτα που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία και τώρα εξαπλώνεται ευρέως σε πολλές χώρες.
Δεν υπάρχουν ουσιαστικά στοιχεία που να δείχνουν πόσο αποτελεσματικό είναι το συγκεκριμένο έναντι της νέας παραλλαγής. Ωστόσο, μελέτες στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι δύο δόσεις είτε των εμβολίων Pfizer/BioNTech ή του AstraZeneca είναι σημαντικά πιο αποτελεσματικό έναντι της μιας δόσης.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα άτομα που λαμβάνουν το εμβόλιο J&J είναι λιγότερο προστατευμένα από ό, τι εκείνοι που λαμβάνουν δύο δόσεις από τα άλλα εμβόλια», εκτίμησε ο καθηγητής του Στάνφορντ, Δρ Μάικλ Λιν.
Το αμερικανικό CDC προς το παρόν δεν εισηγείται ενισχυτική δόση και οι σύμβουλοι του οργανισμού δήλωσαν σε μια δημόσια συνάντηση αυτή την εβδομάδα ότι δεν υπάρχουν ακόμη σημαντικές ενδείξεις μειωμένης προστασίας από τα εμβόλια.
Ο Τζέισον Γκάλαχερ, ειδικός για τις μολυσματικές ασθένειες στη Σχολή Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου του Temple, δήλωσε ότι ανησυχεί για τα δεδομένα του Ηνωμένου Βασιλείου που δείχνουν χαμηλότερη αποτελεσματικότητα έναντι της παραλλαγής Δέλτα στα άτομα που έχουν λάβει μόνο μία δόση εμβολίου.
Οπως είπε, πρόσφατα έλαβε μια δόση του εμβολίου της Pfizer ενώ είχε κάνει το J&J τον περασμένο Νοέμβριο, στο πλαίσιο κλινικών δοκιμών.
Η Johnson & Johnson δήλωσε ότι εξετάζει σε εργαστηριακό περιβάλλον εάν η ανοσολογική απόκριση από το εμβόλιο της είναι ικανή να εξουδετερώσει την παραλλαγή Δέλτα, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη διαθέσιμα δεδομένα.
Υπενθυμίζεται ότι και τα δύο εμβόλια mRNA κατέγραψαν ποσοστά αποτελεσματικότητας περίπου 95% σε μεγάλες δοκιμές στις ΗΠΑ, ενώ το εμβόλιο J&J ήταν 66% αποτελεσματικό στην πρόληψη της μέτριας έως σοβαρής COVID-19 παγκοσμίως όταν κυκλοφορούσαν περισσότερες μεταδοτικές μεταλλάξεις.
Η Δρ. Αντζελα Ράσμουσεν ερευνήτρια του Οργανισμού Εμβολίων και Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου του Σασκάτσουαν στον Καναδά, είπε στο Twitter ότι έλαβε μια δόση εμβολίου Pfizer αυτήν την εβδομάδα μετά τη λήψη του J&J τον Απρίλιο.
Η ίδια ενθάρρυνε τους Αμερικανούς που έλαβαν το εμβόλιο J&J να μιλήσουν με τους γιατρούς τους για μια πιθανή δεύτερη δόση.
Στο ίδιο μήκος κύματος ο ειδικός εμβολίων Δρ. Πίτερ Χότεζ από το Baylor College of Medicine είπε ότι η λήψη μιας δεύτερης δόσης J&J ή με ένα από τα εμβόλια mRNA μπορεί να παρέχει ευρύτερη προστασία, «αλλά χρειαζόμαστε δεδομένα και καθοδήγηση» από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές.
Το Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργίας και Λοιμωδών Νοσημάτων των ΗΠΑ διεξάγει μια δοκιμή για να προσδιορίσει την ανάγκη ενίσχυσης όλων των εγκεκριμένων εμβολίων με μια επιπλέον δόση του εμβολίου της Moderna. Η υπηρεσία ελπίζει να έχει τα δεδομένα αυτά μέχρι τον Σεπτέμβριο για να βοηθήσει στην λήψη αποφάσεων από τις ρυθμιστικές αρχές σχετικά με τις ενισχυτικές δόσεις.
AstraZeneca: Ισχυρή προστασία από μια τρίτη δόση
Την ίδια ώρα οι ερευνητές αναφέρουν πως μια τρίτη δόση του εμβολίου της AstraZeneca προκαλεί ισχυρή ανοσοαπόκριση, προσθέτοντας ωστόσο πως δεν υπάρχουν ακόμη ενδείξεις ότι κρίνεται απαραίτητη επί του παρόντος, ειδικά με τις ελλείψεις που καταγράφονται σε ορισμένες χώρες.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διαπίστωσε ότι μια τρίτη δόση του εμβολίου αυξάνει την ανοσοαπόκριση αντισωμάτων και Τ-κυττάρων, ενώ η δεύτερη δόση μπορεί να καθυστερήσει έως και 45 εβδομάδες και να οδηγήσει επίσης σε αυξημένη ανοσοαπόκριση.
Η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε ότι εξετάζει σχέδιο για μια φθινοπωρινή καμπάνια αναμνηστικής δόσης, με τα τρία πέμπτα των ενηλίκων να έχουν ήδη λάβει και τις δύο δόσεις του εμβολίου κατά της COVID.
Ο Αντριου Πόλαρντ, διευθυντής της Ομάδας Εμβολίων της Οξφόρδης, δήλωσε ότι η απόδειξη πως το εμβόλιο προστατεύει από τις τρέχουσες παραλλαγές για παρατεταμένο χρονικό διάστημα σημαίνει ότι μια τέτοια ενισχυτική δόση μπορεί να μην χρειαστεί.
«Σε αυτό το σημείο, με ένα υψηλό επίπεδο προστασίας στον πληθυσμό του Ηνωμένου Βασιλείου, για το οποίο δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μειώνεται, το να δοθεί μια τρίτη δόση τώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο ενώ άλλες χώρες έχουν μηδενικές δόσεις δεν είναι αποδεκτή» τόνισε.
Μελέτες στο παρελθόν έδειξαν ότι το εμβόλιο της AstraZeneca έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα όταν η δεύτερη δόση γίνεται μετά από 12 εβδομάδες αντί για τέσσερις εβδομάδες.
Τα εμβόλια των Pfizer και Moderna προστατεύουν για «χρόνια»
Στο μεταξύ επιστήμονες ανέφεραν τη Δευτέρα ότι τα εμβόλια των Pfizer/BioNTech και της Moderna πυροδότησαν μια επίμονη ανοσολογική αντίδραση στο σώμα που μπορεί να προστατεύσει από τον κορονοϊό για χρόνια.
Τα ευρήματα αυτά έρχονται προσθέτουν στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που εμβολιάστηκαν με εμβόλια τεχνολογίας mRNA μπορεί να μην χρειάζονται ενισχυτική δόση, αρκεί ο ιός και οι παραλλαγές του να μην εξελίσσονται πολύ πέρα από τις τρέχουσες μορφές τους - κάτι που, πάντως, δεν είναι εγγυημένο.
Ατομα που ανάρρωσαν από την Covid-19 πριν εμβολιαστούν μπορεί να μην χρειάζονται ενισχυτική δόση, ακόμη και αν ο ιός μεταλλαχθεί σημαντικά.
«Είναι ένα καλό σημάδι για το πόσο ανθεκτική είναι η ανοσία μας από αυτό το εμβόλιο», δήλωσε ο Αλί Ελεμπέντι, ανοσολόγος στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις, η οποία ηγήθηκε της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature.
Η μελέτη δεν έλαβε υπόψη το εμβόλιο της Johnson & Johnson, αλλά ο Δρ Ελεμπέντι είπε ότι αναμένει ότι η ανοσολογική απόκριση να είναι λιγότερο ανθεκτική από εκείνη που παράγεται από τα εμβόλια mRNA.
Ο Ελεμπέντι και οι συνάδελφοί του ανέφεραν τον περασμένο μήνα ότι σε άτομα που είχαν επιβιώσει από την Covid-19, τα ανοσοκύτταρα που αναγνωρίζουν τον ιό παραμένουν στον μυελό των οστών για τουλάχιστον οκτώ μήνες μετά τη μόλυνση. Μια μελέτη από άλλη ομάδα έδειξε ότι τα λεγόμενα κύτταρα μνήμης Β συνεχίζουν να ωριμάζουν και να ενισχύονται για τουλάχιστον ένα χρόνο μετά τη μόλυνση.
Με βάση αυτά τα ευρήματα, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ανοσία μπορεί να διαρκέσει για χρόνια, πιθανώς για μια ζωή, σε άτομα που μολύνθηκαν και αργότερα εμβολιάστηκαν. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν ο εμβολιασμός από μόνος του μπορεί να έχει παρόμοια μακροχρόνια επίδραση.
Τα αποτελέσματα της νέας έρευνας δείχνουν ότι η μεγάλη πλειονότητα των εμβολιασμένων ατόμων θα προστατεύονται μακροπρόθεσμα - τουλάχιστον, από τις υπάρχουσες παραλλαγές. Ομως, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και όσοι παίρνουν φάρμακα που καταστέλλουν την ανοσία μπορεί να χρειάζονται ενισχυτικές δόσεις ενώ τα άτομα που επέζησαν από την Covid-19 και αργότερα ανοσοποιήθηκαν μπορεί να μην τις χρειαστούν καθόλου.
Το ακριβές διάστημα που θα διαρκέσει η προστασία από τα εμβόλια mRNA είναι δύσκολο να υπολογιστεί για την ώρα. Ελλείψει μεταλλάξεων που παρακάμπτουν την ανοσία, θεωρητικά η ανοσία θα μπορούσε να διαρκέσει μια ζωή, ανέφεραν οι ειδικοί. Αλλά ο ιός εξελίσσεται, σαφώς.
(με πληροφορίες από Reuters, New York Times)