Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς δήλωσε:« Η εποχή που θεωρούνταν διπλωματία το να κάνεις την κότα πέρασε. Αυτή είναι μια διπλωματία για κοτέτσι και όχι για εξωτερική πολιτική».
Η συγκεκριμένη διατύπωση συνιστά ξεκάθαρη μομφή προς τις προηγούμενες κυβερνήσεις ότι ασκούσαν φοβική εξωτερική πολιτική, δίχως να προβαίνει σε περαιτέρω διευκρινήσεις. Σύμφωνα με την υπουργική δήλωση, η ελληνική εξωτερική πολιτική διακατέχεται από ένα είδος δειλίας, το οποίο (παρ)ομοιάζει με την συγκαταβατική στάση των συμπαθών πτηνών προς τον κόκορα κατά τις πρωινές ώρες.
Λίγο πιο εκλεπτυσμένα, ο κ. Κοτζιάς αναφέρθηκε εμμέσως στην θεωρία των παιγνίων και το γνωστό «παίγνιο της κότας» (Chicken Game). Επιγραμματικά, το εν λόγω παίγνιο περιγράφει έναν αγώνα δύο αυτοκινήτων τα οποία κινούνται μετωπικά. Το διακύβευμα, εν είδει στοιχήματος, συνίσταται στο ποιός από τους δύο οδηγούς θα δειλιάσει -ως κότα- την τελευταία στιγμή και θα στρέψει το αυτοκίνητο, ώστε να αποφύγει την σύγκρουση. Ως θεωρητική κατασκευή, πρόκειται για παίγνιο μεικτού αθροίσματος, στο οποίο οι δρώντες έχουν δύο επιλογές, ή να εμείνουν διακινδυνεύοντας ή να υποχωρήσουν και να χάσουν. Στην περίπτωση της Ελλάδας ο κ. υπουργός υποστηρίζει ότι η χώρα μας συνήθως λειτουργεί ως «κότα».
Είναι γεγονός ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική κυριαρχείται από εμπεδωμένες πεποιθήσεις και πρακτικές που εμποδίζουν τόσο τον ορθολογικότερο προσδιορισμό, αυτού που ονομάζεται εθνικό συμφέρον, όσο και την βέλτιστη εξυπηρέτησή του, επί τη βάσει αυτού που καλώς ή κακώς αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο στην άσκηση της εξωτερική πολιτικής ενός κράτους, δηλαδή την ισχύ. Η πρόσφατη συμφωνία των Πρεσπών κατέδειξε δύο πράγματα: πρώτον, την ελλιπή ενημέρωση των αντιπολιτευομένων κομμάτων για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα και δεύτερον, την τάση του αρμόδιου υπουργού να αυτοπροβάλλεται αυτάρεσκα ως ο πολιτικός που θα επιλύσει -ως solution maker- τα εκκρεμή ζητήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, εν αντιθέσει με τους προκατόχους του.
Είναι προφανές ότι η παρούσα κυβέρνηση επιθυμεί την διευθέτηση των ανοιχτών θεμάτων της εξωτερικής μας πολιτικής, γεγονός που συνιστά απολύτως θεμιτή φιλοδοξία. Εν γένει, και το τελευταίο διάστημα εντονότερα , η στάση του κ. Υπουργού των Εξωτερικών και κατ’ επέκταση της κυβέρνησης υποσκάπτει την αναγκαία, για κάθε χώρα, συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό, έτσι ώστε να επιτευχθούν ευκολότερα οι στόχοι του κράτους στο διεθνές σύστημα.
Αναμφίβολα, εκκρεμή ζητήματα έχουν τα περισσότερα κράτη του διεθνούς συστήματος και δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα. Πολλές χώρες, ακόμη και αυτές που θεωρούν ότι οι διαπραγματεύσεις συνιστούν παίγνιο θετικού αθροίσματος, δεν ομονοούν τελικά φοβούμενες μήπως βλάψουν το εθνικό τους συμφέρον από τις επενέργειες μιας συμφωνίας, η οποία θα επιφέρει άνισα οφέλη. Επί της συγκεκριμένης περίπτωσης, οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν κατέληξαν σε συμφωνία με την FYROM διότι θεωρούσαν επιζήμιο για τα συμφέροντά μας να αναγνωρίσουν στην γειτονική χωρά «μακεδονική» ταυτότητα και γλώσσα. Επίσης, δεν επιθυμούσαν να δημιουργηθούν περισσότερα προβλήματα στο εσωτερικό, εν σχέσει με αυτά που θα επέλυε μια συμφωνία.
Στην ίδια συνέντευξη ο Υπουργός των Εξωτερικών ανέφερε: «Η χώρα μας είναι αποφασισμένη να στείλει ένα μήνυμα προς Ανατολάς και Δύση, προς όλους τους φίλους μας και μη, ότι για όποιον παραβιάζει τις αρχές της κυριαρχίας και του σεβασμού απέναντί μας θα λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα».
Απολύτως ορθή, επί της αρχής, η δήλωση, μόνο που τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας παραβιάζονται καθημερινά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Το επόμενο διάστημα, που η αμφισβήτηση θα ενταθεί, αναμένουμε από την κυβέρνηση να πράξει ανάλογα και προς την γειτονική χώρα. Χρήσιμο και δίκαιο θα είναι να ελεγχθούν και άλλες διπλωματικές και προξενικές αρχές για το κατά πόσο δρουν σύμφωνα με τα καθήκοντά τους, όπως αυτά ορίζονται στο διπλωματικό και προξενικό δίκαιο. Επιστέφοντας στην ορνιθολογία και εξ όσων γνωρίζω μεγαλωμένος στο άστυ, στο κοτέτσι υπάρχει μία ιεραρχία ισχύος και ένας κόκορας κυριαρχεί επί των άλλων, και δρα κατά φύση επί των ορνίθων. Επομένως, δεν απέχει ο τρόπος λειτουργίας στο κοτέτσι και το διεθνές σύστημα τόσο όσο διατρανώνει ο κ. υπουργός. Χαίρομαι που ο κ. Κοτζιάς δεν αρέσκεται στο ρόλο της «κότας». Ελπίζω να βρει έναν τρόπο να τιθασεύσει τον «κόκορα» της γειτονιάς.