Πρόσφατα δημοσιεύσαμε την ιστορία πίσω από τα δημόσια γλυπτά που δίχασαν την Αθήνα. Ωστόσο, με αφορμή τα σημερινά επεισόδια στο πλαίσιο του αντιπολεμικού συλλαλητήριου στην Αθήνα, όπου οι διαδηλωτές προσπάθησαν με διάφορους αυτοσχέδιους τρόπους να ρίξουν το άγαλμα του Τρούμαν θυμηθήκαμε πόσες φορές στο παρελθόν ο ανδριάντας του Χάρι Τρούμαν έχει βρεθεί στο στόχαστρο διαδηλωτών αλλά και βομβιστών. Πιθανότατα πρόκειται -για να χρησιμοποιήσουμε και έναν από τους δημοφιλείς όρους της Μεταπολίτευσης- το πιο λαομίσητο άγαλμα της Αθήνας.
Όπως σχολιάζει η ιστορικός τέχνης Χάρις Κανελλοπούλου, «Η περίπτωση του ανδριάντα του Χάρι Τρούμαν του FelixWelton εμφανίζει ιδιαίτερη ιστορία ήδη από την εποχή της τοποθέτησής του. Πρόκειται για μία δωρεά από την ελληνοαμερικανική κοινότητα στην Ελλάδα, η οποία φρόντισε τόσο τη δαπάνη κατασκευής του όσο και τα έξοδα τοποθέτησής του. Τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος στη συμβολή των δρόμων Βασιλέως Κωνσταντίνου και Βασιλέως Γεωργίου έγιναν στις 29 Μαΐου 1963 με την παρουσία είκοσι χιλιάδων πολιτών και τα ένθερμα μηνύματα για την αμερικανική βοήθεια προς την Ελλάδα τόσο από τον Αμερικανό πρόεδρο Τζον Κένεντι όσο και από τον Έλληνα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Η πορεία των πραγμάτων έδειξε πως σε πολλές εκδηλώσεις αντιαμερικανισμού, ο ανδριάντας του Χάρι Τρούμαν αποτέλεσε σημείο έναρξης βανδαλισμών και εκδήλωσης εναντίωσης. Μάλιστα, πρόκειται για άγαλμα το οποίο όχι μόνο έχει ”φιλοξενήσει” αντιαμερικανικά συνθήματα, αλλά έχει γίνει και στόχος η απομάκρυνσή του από τους ίδιους τους πολίτες κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων: Την άνοιξη του 1999 και κατά τη διάρκεια διαδήλωσης ενάντια στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία, διαδηλωτές έδεσαν το άγαλμα του Χάρι Τρούμαν με σχοινιά και το έριξαν από το βάθρο του προκαλώντας σοβαρές ζημιές. Ο δήμος της Αθήνας φρόντισε για την αναστήλωσή του μετά από έξι μήνες. Σε άλλη διαδήλωση, οι διαδηλωτές επέλεξαν να τυλίξουν τον ανδριάντα σε δέμα, επιζητώντας την επιστροφή του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής».
Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις βανδαλισμού του πολύπαθου αγάλματος είναι οι εξής:
Ιουλιανά (Ιούλιος 1965) - Βανδαλισμοί με μπογιές και αυγάNοέμβριος 1967 - Τοποθέτηση βόμβας
Νοέμβριος 1971 - Ζημιά από εκρηκτικό μηχανισμό που είχε τοποθετήσει η αντιδικτατορική οργάνωση 20η Οκτώβρη
Μάιος 1971 - Έκρηξη βόμβας στο άγαλμα του Τρούμαν. Σκοτώνεται ο αστυφύλακας Αθανάσιος Κωστάντακας, ο οποίος πλησίασε τη βόμβα την ώρα που η αστυνομία περίμενε τους πυροτεχνουργούς.
Μάρτιος 1986- Φθορά του αγάλματος από εκρηκτικό μηχανισμό που τοποθετεί η Επαναστατική Ομάδα Χρήστος Κασσίμης (πρόκειται για πυρήνα της οργάνωσης 17 Νοέμβρη). Στις 9 Αυγούστου του 1987 με προσωπική εντολή του τότε Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, αναστηλώνεται το άγαλμα στη διάρκεια της νύχτας. Το γεγονός αυτό προκάλεσε ξεσηκωμό ακόμη και στους οπαδούς του.
Μάιος 1999 - Οι διαδηλωτές που συμμετείχαν σε αντιπολεμική διαδήλωση για τους βομβαρδισμούς στην Γιουγκοσλαβία, γκρεμίζουν από το βάθρο του το άγαλμα, χρησιμοποιώντας σφυριά και σχοινιά. Αποκαθίσταται λίγο πριν την επίσημη επίσκεψη του αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον.
Μάρτιος 2003 - Διαδηλωτές τυλίγουν το άγαλμα με χαρτί κα τοποθετούν την επιγραφή «Προς επιστροφή στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής», σε ένδειξη αποδοκιμασίας της εισβολής των Η.Π.Α. στο Ιράκ.
Ιούλιος 2006- Μέλη συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ γκρεμίζουν το άγαλμα.
Νοέμβριος 2013- Βανδαλισμοί με μπογιές.
Μάιος 2018- Οι διαδηλωτές επιχειρούν με αυτοσχέδιο τρόπο να αποκαθηλώσουν το άγαλμα με τον ίδιο τρόπο που έγινε τον Μάιο του 1999.
Κοντολογίς, οι φθορές του αγάλματος του 33ου αμερικανού προέδρου Χάρι Τρούμαν θα μπορούσαν να θεωρηθούν και ένας ιδιότυπος καταγραφέας της όξυνσης ή της κάμψης του αντι-αμερικανισμού στην Ελλάδα. Ή απλώς ένα από τα τελετουργικά σόου διαμαρτυρίας με ξεχωριστή ιστορία.