Θα θέλατε να είχατε καλύτερη συγκέντρωση;
Πόσες φορές έχετε πει στον εαυτό σας ή σε κάποιον άλλο πως δε μπορείτε να συγκεντρωθείτε εύκολα; Στο σχολείο πώς τα πήγαινατε με το θέμα της συγκέντρωσης;
Θα σας πως πώς τα πήγαινα εγώ.
Κάκιστα!
Το μυαλό μου έτρεχε σε χίλιες δυο κατευθύνσεις και δε μπορούσα να συγκεντρωθώ για περισσότερο από δυο- τρία λεπτά σε κάτι. Ένας λόγος ήταν το γεγονός ότι βαριόμουν. Ένας άλλος λόγος, όμως, ήταν το γεγονός πως δε μου είχε μάθει ποτέ κανείς τον τρόπο.
Μεγαλώσαμε ακούγοντας τη φράση “συγκεντρώσου” ή “πρέπει να μάθεις να συγκεντρώνεσαι”, αλλά ποτέ κανείς δεν ήρθε να μας δείξει με ποιον τρόπο μπορούμε να το κάνουμε αυτό.
Αποτέλεσμα:
Όταν το μυαλό είναι σε διάσπαση συνέχεια δε μπορεί κανείς ξαφνικά να διαβάσει δυο ώρες συνεχόμενα και να είναι πλήρως συγκεντρωμένος.
Δε γίνεται έτσι. Η συγκέντρωση είναι και αυτή μια δεξιότητα και ως τέτοια θα πρέπει πρώτα να βρει κανείς τρόπο να την καλλιεργήσει για να την έχει. Μια δεξιότητα, όμως, δεν καλλιεργείται από τη μια μέρα στην άλλη. Το μόνο σίγουρο είναι πως καλλιεργείται και είναι βέβαιο πως μπορούμε όλοι να το κάνουμε.
Όταν είμαστε παιδιά την έχουμε αυτήν τη δεξιότητα. Αν παρατηρήσουμε ένα παιδί να κάνει πράγματα που του αρέσουν πραγματικά θα δούμε πόσο συγκεντρωμένο είναι. Το θέμα είναι τι γίνεται μεγαλώνοντας και πώς απεκπαιδευόμαστε από το να μπορούμε να συγκεντρωθούμε σε ένα μόνο πράγμα.
Ας δούμε, όμως, μερικά βήματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να κάνουμε την αρχή για να αποκτήσουμε καλύτερη συγκέντωση.
Βήμα 1ο: Το να μάθουμε τι σημαίνει συγκέντρωση
Για να μπρέσουμε να αποκτήσουμε καλή συγκέντρωση θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τι ακριβώς σημαίνει. Συγκέντρωση σημαίνει το να είναι κανείς σε θέση να επικεντρωθεί 100% σε ένα μόνο πράγμα για κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Ένα μόνο πράγμα.
100%.
Αυτό μας πηγαίνει απευθείας στο δεύτερο βήμα που είναι το απόλυτο αντίθετο του πρώτου.
Βήμα 2ο: Το να αποφεύγουμε τα διαρκή ερεθίσματα από το περιβάλλον
Με άλλα λόγια: να σταματήσουμε το multitasking.
Multitasking σημαίνει το να προσπαθεί κανείς να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Δυστυχώς, όταν η προσοχή διασπάται είναι σχεδόν αδύνατον το να αποδόσουμε το ίδιο καλά σε όλα και να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Κάποιο λάθος θα γίνει, θα χάσουμε σίγουρα χρόνο είτε λόγω λάθους είτε λόγω διάσπασης, και το χειρότερο; “Εκπαιδεύουμε” το μυαλό μας στο να ΜΗ συγκεντρώνεται.
Γινόμαστε καλοί σε οτιδήποτε κάνουμε συχνά. Αν λοιπόν μαθαίνουμε στο μυαλό μας συχνά πυκνά να μη συγκεντρώνεται σε ένα πράγμα μέσω του multitasking, δυστυχώς, άθελά μας, γίνόμαστε καλοί στο να μη μπορούμε να συγκεντρωθούμε.
Βήμα 3ο: Το να παρακολουθήσουμε άλλους ανθρώπους όταν συγκεντρώνονται
Βοηθάει το να πάρουμε μαθήματα από τους γύρω μας, βλέποντας τη φυσιολογία τους την ώρα που είναι απόλυτα συγκεντρωμένοι σε κάτι για να καταλάβουμε καλύτερα τη δική μας και να οπτικοποιήσουμε το πού θέλουμε να φτάσουμε.
Μπορούμε να το κάνουμε πολύ απλά αυτό πηγαίνοντας ένα βραδυ σινεμά. Την ώρα κάποιας πολύ έντονης και ενδιαφέρουσας σκηνής, μπορούμε να πάρουμε τα μάτια μας από την οθόνη και να κοιτάξουμε γύρω μας. Θα δούμε πόσο απορροφημένοι είναι όλοι από την ταινία, πόσο ήρεμοι, πόσο αργή είναι η αναπνοή τους και πως δεν ανοιγοκλείνουν καλά καλά τα μάτια. Σε αυτήν την κατάσταση είναι δύσκολο να τραβήξει κάτι άλλο την προσοχή τους.
Αυτή είναι η ιδανική κατάσταση συγκέντρωσης που θέλουμε να πετύχουμε. Μάλιστα, την πετυχαίνουμε συχνά πυκνά χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Το στοίχημα είναι να μάθουμε να το κάνουμε κατά βούλησιν.
Βήμα 4ο: Το να αποφασίσουμε σε τι ακριβώς θέλουμε να συγκεντρωθούμε
Πολλές φορές ευχόμαστε να είχαμε καλύτερη συγκέντρωση, αλλά δεν έχουμε ξεκαθαρίσει απολύτα μέσα μας σε τι ακριβώς θέλουμε να συγκεντρωθούμε. Αν, όμως, δεν το ξεκαθαρίσουμε, πράγμα που σημαίνει να βάλουμε προτεραιότητες ώστε να ξέρουμε τι θέλουμε να κάνουμε, θα καταλήγουμε πάντα στο να προσπαθούμε να κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα και να μην συγκεντρωνόμαστε τελικά σε κανένα.
Βήμα 5ο: Το να αποφασίσουμε πως θα συγκεντρωνόμαστε 100% σε εκείνο που κάνουμε κάθε φορά
Γνωρίζω πως ακούγεται πιο εύκολο απ’ ότι είναι.
Η λέξη κλειδί εδώ είναι η πρόθεση. Αν υπάρχει πρόθεση, ο τρόπος πάντα βρίσκεται. Αν από την αρχή έχουμε ξεκαθαρίσει πως θα συγκεντρωθούμε ο κόσμος να χαλάσει, ακόμα κι αν δε φτάσουμε το 100%, σίγουρα θα έχουμε συγκεντρωθεί πολύ καλύτερα απ’ ότι συγκεντρωνόμασταν πριν.
Τα πάντα είναι δεξιότητες. Το μόνο που χρειάζεται είναι εξάσκηση με τον κατάλληλο τρόπο.
Βήμα 6ο: Το να μάθουμε τεχνικές που θα μας βοηθήσουν να συγκεντρωνόμαστε ευκολότερα κατά βούλησιν
Το θέμα εδώ είναι πάντα να βρούμε τον κατάλληλο για εμάς τρόπο για να το κάνουμε ενδιαφέρον για το μυαλό μας. Όσο πιο ενδιαφέρον τόσο μεγαλύτερη η συγκέντρωσή μας. Απλό, αλλά ζωτικής σημασίας.
Βήμα 7ο: Το να κάνουμε διαλείμματα
Όσο κι αν πιστεύουμε πως δεν τα χρειαζόμαστε, το μυαλό εκλιπαρεί για αυτά και, όταν δεν του τα παρέχουμε, απλά αρχίζει να υπολειτουργεί, να τρέχει σε άλλες κατευθύνσεις και γενικά να παίζει παιχνίδια με τη συγκέντρωσή μας.
Η αλήθεια είναι πως το μυαλό χρειάζεται συχνά διαλείμματα -που σημαίνει ανά 20’- 30’-, όχι για να ξεκουραστεί, αλλά για να “πάρει μια ανάσα”, να “χωνέψει” όσα έκανε μέχρι εκείνη την ώρα και να εκτιμήσει για λίγο τη στιγμή και το περιβάλλον.
Ας του κάνουμε τη χάρη έστω για δυο- τρία λεπτάκια. Θα δούμε πως έτσι η προσοχή μας θα είναι πολύ πιο εστιασμένη και θα καταφέρνουμε περισσότερα σε λιγότερο χρόνο.
Βήμα 8ο: Το να μείνουμε ήρεμοι
Το θέμα είναι πως για μέγιστη συγκέντρωση απαιτείται ένα χαλαρός νους.
Ένα μυαλό σε συνθήκες στρες υπολειτουργεί έως και κατά 70% και σίγουρα του είναι αδύνατον να συγκεντρωθεί και να κάνει δουλειά που απαιτεί πνευματική διαύγεια και εγρήγορση. Μπορούμε να μάθουμε να χαλαρώνουμε και να ηρεμούμε τον εαυτό μας, όσο αγχώδεις κι αν είμαστε.
Είπαμε νωρίτερα: Τα πάντα είναι δεξιότητες. Η διαχείριση άγχους δεν αποτελεί εξαίρεση, αρκεί να βρούμε τον τρόπο.
Βήμα 9ο: Το να μάθουμε να αναπνέουμε βαθιά
Αυτό πάει μαζί με το παραπάνω. Η βαθιά διαφραγματική αναπνοή δίνει το σήμα στην καρδιά πως όλα είναι καλά και εκείνη με τη σειρά της ειδοποιεί τον εγκέφαλο πως δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος και πως μπορεί να χαλαρώσει.
Το στρες είναι μηχανισμός άμυνας του οργανισμού και αμυνόμαστε όταν υπάρχει κάποιο κίνδυνος στο περιβάλλον. Το μυαλό δε μπορεί, όμως, να ξεχωρίσει ανάμεσα σε πραγματικό και μη πραγματικό κίνδυνο. Για εκείνο είτε βρισκόμαστε στη ζούγκλα και μας κυνηγούν λιοντάρια είτε στο γραφείο και μαλώνουμε με κάποιον πελάτη στο τηλέφωνο είναι το ίδιο πράγμα. Είναι στο χέρι μας να του δώσουμε το μήνυμα πως όλα είναι καλά και η αναπνοή είναι το κλειδί.
Βήμα 10ο: Το να μάθουμε να συγκεντρωνόμαστε μέσα από τεχνικές και ασκήσεις συγκέντρωσης
Είναι άλλο το να πούμε απλά σε κάποιον να συγκεντρωθεί και άλλο του να του μάθουμε πώς να το κάνει. Μπορούμε να το πετύχουμε και να καλλιεργήσουμε με τον καιρό τη δεξιότητα της συγκέντρωσης κατά βούλησιν. Υπάρχουν τρόποι για να κατακτήσουμε αυτήν ακριβώς τη δεξιότητα και να δούμε τη συγκέντρωσή μας να οξύνεται μέρα με τη μέρα.
Μην ξεχνάμε, όμως, πως όλα τα παραπάνω είναι μόνο εν δυνάμει δύναμη στα χέρια μας. Το θέμα είναι το τι θα κάνουμε με αυτά και αν θα δώσουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να τα αξιοποιήσει.