Από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ στις 14 Αυγούστου, περισσότεροι από 70.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από το Αφγανιστάν, στη μεγαλύτερη αεροπορική μεταφορά στην ιστορία των ΗΠΑ.
Ενώ ο αριθμός αναχωρήσεων έχει αυξηθεί τις τελευταίες ημέρες, εξακολουθεί να επικρατούν σκηνές χάους καθώς οι Αφγανοί που θέλουν να ξεφύγουν από το καθεστώς των Ταλιμπάν, όχι μόνο έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρούς κινδύνους αλλά εν τέλει είναι λιγότεροι από όσοι τελικά θα το καταφέρουν.
Οσοι πάλι κατορθώσουν να διαφύγουν θα βρουν μπροστά τους πολλές προκλήσεις σχετικά με την επανεγκατάστασή τους, είτε στις ΗΠΑ είτε σε άλλες χώρες. Και ο χρόνος τελειώνει. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έθεσε προθεσμία στις 31 Αυγούστου να ολοκληρωθεί η εκκένωση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Mία σύνοψη της κατάστασης έως τώρα
Ο πρών πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε μια ειρηνευτική συμφωνία με τους Ταλιμπάν τον Φεβρουάριο του 2020 στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να τερματιστούν αυτό που ο ίδιος χαρακτήρισε ως οι «ατέλειωτοι πόλεμοι» στη Μέση Ανατολή. Συμφώνησε ως την 1η Μαΐου να έχουν απομακρυνθούν όλα τα αμερικάνικα στρατεύματα από τη χώρα.
Ο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος λέει ότι δεν θέλει πλέον να διακινδυνεύει τις ζωές των Αμερικανών σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ Αφγανών, τήρησε το σχέδιο αποχώρησης, αλλά παρέτεινε την προθεσμία μέχρι τον Σεπτέμβριο. Οι Ταλιμπάν πήραν γρήγορα τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της χώρας καθώς οι ΗΠΑ απέσυραν την αεροπορική υποστήριξη στον αφγανικό στρατό. Οι Αφγανοί, φοβούμενοι αντίποινα και τη σκληρή διακυβέρνηση των Ταλιμπάν, έσπευσαν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ με την ελπίδα να φύγουν από τη χώρα.
Ποιοι εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν
Eχουν απομακρυνθεί από το Αφγανιστάν 70.000 άτομα, ανάμεσα τους περισσότεροι από 4.000 Αμερικανοί πολίτες μαζί με μέλη των οικογενειών τους, καθώς και Αφγανοί υπήκοοι που έχουν λάβει ειδικές βίζες, οι οποίες είναι για άτομα που είτε έχουν εργαστεί για τις ΗΠΑ είτε για το ΝΑΤΟ ως διερμηνείς ή με κάποια άλλη ιδιότητα.
Οι ΗΠΑ απομακρύνουν επίσης Αφγανούς, μαζί με τις οικογένειές τους, οι οποίοι έχουν υποβάλει αίτηση για τις θεωρήσεις αλλά δεν τις έχουν λάβει ακόμη, και άτομα που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο κίνδυνο από τους Ταλιμπάν. Σ′ αυτούς περιλαμβάνονται άτομα που εργάστηκαν για την κυβέρνηση, δημόσιοι υπάλληλοι, δημοσιογράφοι και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Που πηγαίνουν
Αμερικανοί πολίτες και άτομα που έχουν ήδη νόμιμη κατοικία στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν πάρει έγκριση για την ειδική θεώρηση μεταναστών, μπορούν να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ μετά από ενδιάμεση στάση, συνήθως στο Κατάρ ή σε άλλη χώρα του Κόλπου.
Οι Αφγανοί που έχουν υποβάλει αίτηση, αλλά δεν έχουν λάβει ακόμη την ειδική βίζα ή που επιδιώκουν να εισέλθουν στις ΗΠΑ ως πρόσφυγες, πρέπει πρώτα να πάνε σε έναν «κόμβο διέλευσης» στην Ευρώπη ή την Ασία για έλεγχο ασφαλείας από τις αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Αφού περάσουν τον έλεγχο, μπορούν να μεταφερθούν στις ΗΠΑ και να στεγαστούν σε στρατιωτικές βάσεις στη Βιρτζίνια, το Νιου Τζέρσεϊ, το Τέξας και το Ουισκόνσιν μέχρι να ολοκληρωθούν οι αιτήσεις τους και να επανεγκατασταθούν. Ο Λευκός Οίκος λέει ότι όλοι θα περάσουν από τεστ για COVID-19 κατά την άφιξή τους στις ΗΠΑ.
Επιπλέον, τουλάχιστον 13 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ουγκάντας, της Ρουάντα, της Κόστα Ρίκα και της Αλβανίας συμφώνησαν να στεγάσουν προσωρινά Αφγανούς πρόσφυγες μέχρι να μπορούν να επανεγκατασταθούν.
Εχει γίνει ποτέ ξανά τέτοια επιχείρηση;
Η κλίμακα και η ταχύτητα αυτής της αεροπορικής μεταφοράς είναι άνευ προηγουμένου, αλλά οι ΗΠΑ έχουν ιστορικό υποδοχής προσφύγων από υπερπόντιες συγκρούσεις. Οι ΗΠΑ μετέφεραν περίπου 7.000 άτομα με την πτώση της Σαϊγκόν το 1975 στο τέλος του πολέμου του Βιετνάμ και τελικά δέχθηκαν περισσότερους από 100.000 πρόσφυγες από τη Νοτιοανατολική Ασία. Το 1996, οι ΗΠΑ απομάκρυναν περίπου 5.000 Κούρδους και άλλες ιρακινές μειονότητες από το βόρειο Ιράκ, αφού ο τότε πρόεδρος Σαντάμ Χουσεΐν ανέκτησε τον έλεγχο της περιοχής.
Το 1999, περίπου 20.000 θύματα της γιουγκοσλαβικής «εθνοκάθαρσης» εναντίον των Αλβανών στην επαρχία του Κοσσυφοπεδίου μεταφέρθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες ως πρόσφυγες και στεγάστηκαν προσωρινά στο Φορτ Ντιξ του Νιου Τζέρσεϋ. Οι ΗΠΑ έχουν δεχθεί περισσότερους από 3,1 εκατομμύρια πρόσφυγες από το 1980.
Τι θα γίνει όταν οι Αφγανοί φτάσουν για εγκατάσταση στις ΗΠΑ
Εννέα μη κερδοσκοπικές υπηρεσίες επανεγκατάστασης, συμπεριλαμβανομένης της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης και της Συνόδου των Καθολικών Επισκόπων των ΗΠΑ, επιβλέπουν ένα δίκτυο συνεργατών που εργάζονται για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες.
Μόλις εγκατασταθούν στις νέες τους πόλεις, συνήθως λαμβάνουν βοήθεια για φαγητό και στέγαση τις πρώτες 90 ημέρες. Τους υποδέχονται στο αεροδρόμιο και τους οδηγούν στο νέο τους σπίτι, συνήθως ένα διαμέρισμα.
Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις - οι οποίες λειτουργούν με συνδυασμό κρατικών επιχορηγήσεων και ιδιωτικών δωρεών - τους βοηθούν να βρουν δουλειά και να εξοικειωθούν. «Οι άνθρωποι είναι εκφοβισμένοι και νευρικοί. Αλλά είναι επίσης, νομίζω, ενθουσιασμένοι. Οι άνθρωποι νιωθουν και πάλι ασφάλεια», δήλωσε ο Μαρκ Χάγκαρ, διευθυντής για τις υπηρεσίες προσφύγων του Τέξας στην περιοχή του Ντάλας. Οι πρόσφυγες αναμένεται να αποζημιώσουν την κυβέρνηση για την πτήση τους στις ΗΠΑ.
Η βοήθεια των εθελοντών
Οι ομάδες που βοηθούν στην επανεγκατάσταση των προσφύγων δεν χρειάζονται μόνο δωρεές, αλλά και εθελοντές για να υποδεχθούν τις οικογένειες στο αεροδρόμιο, να βοηθήσουν στη δημιουργία των διαμερισμάτων τους και να τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν στο νέο τους κοινωνικό περιβάλλον.
Η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης, για παράδειγμα, λέει ότι εκτός από οικονομικές συνεισφορές, δέχεται έπιπλα, είδη παντοπωλείου και είδη για μωρά.
Ο Χάγκαρ είπε ότι η υπηρεσία παρατηρήσε μια εισροή εθελοντών ως απάντηση στα γεγονότα στο Αφγανιστάν. Σε μια συνεδρία κατάρτισης εθελοντών το Σαββατοκύριακο στην οποία θα συμμετείχαν συνήθως περίπου 50 άτομα, είχε περίπου 300 άτομα.
Δεν θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει η διαδικασία νωρίτερα;
Μέλη του Κογκρέσου και όχι μόνο, διαμαρτύρονται εδώ και καιρό για το χρονικό διάστημα και τα γραφειοκρατικά εμπόδια που συναντούν πρώην διερμηνείς και άλλοι που συνεργάστηκαν με τις ΗΠΑ για να λάβουν βίζα. Η διαδικασία επιβραδύνθηκε περαιτέρω υπό τον Τραμπ, η κυβέρνηση του οποίου επίσης μείωσε τον αριθμό των προσφύγων που επιτρέπονται στις ΗΠΑ και η οποία σταμάτησε ουσιαστικά με το ξέσπασμα της πανδημίας.
Σύμφωνα με τον Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Τζο Μπάιντεν, καθώς πλησίαζε η προθεσμία αποχώρησης των αμερικανών, οι ΗΠΑ σταμάτησαν τη μαζική εκκένωση κατόπιν αιτήματος της αφγανικής κυβέρνησης, η οποία φοβόταν ότι θα προκαλούσε μεγαλύτερο πανικό. Ωστόσο πρόσθεσε, ότι ακόμη και αν η διαδικασία είχε ξεκινήσει νωρίτερα, δεν θα είχε αποφευχθεί το χάος στο αεροδρόμιο ούτως ή άλλως.
«Αυτή η επιχείρηση είναι πολύπλοκη. Είναι επικίνδυνη. Είναι γεμάτη προκλήσεις - λειτουργικές, υλικοτεχνικές, ανθρώπινες. Και παράγει έντονες εικόνες πόνου και απόγνωσης », είπε στους δημοσιογράφους αυτήν την εβδομάδα. «Αλλά καμία επιχείρηση όπως αυτή, καμία εκκένωση από μια πρωτεύουσα που έπεσε σε εμφύλιο πόλεμο, δεν θα μπορούσε να ξεδιπλωθεί χωρίς αυτές τις εικόνες».