Αποτελεί πλέον κοινή ομολογία ότι τα Χριστούγεννα έχουν μετατραπεί σε εμπορική γιορτή. Δεν είναι μία τέτοιους είδους γιορτή βέβαια, γιατί Χριστούγεννα σημαίνει την γέννηση του Χριστού, του Υιού του Θεού. Κι αυτό από μόνο του ως γεγονός είναι ύψιστης σημασίας.
Ζούμε σε μία εποχή, που αντιλαμβανόμαστε τα Χριστούγεννα ως τη γιορτή εκείνη που είναι αυτό που δεν είναι αλλά θα έπρεπε να είναι. Κι αν το πρόβλημα δεν έγκειται στη φύση της γιορτής αυτής, τότε σίγουρα θα πρέπει να εντοπιστεί στον τρόπο που εμείς αντιλαμβανόμαστε τα Χριστούγεννα. Ποια μαρτυρία τους δίνουμε; Πώς υπάρχουμε εμείς μέσα στη γιορτή αυτή; Τί συμπαρασύρει η γιορτή αυτή; Ποια τα σημαίνοντα και σημαινόμενα της;
Φαίνεται λοιπόν πως τα Χριστούγεννα είναι όλα όσα έχουμε εμείς ανάγκη και όχι όσα έγινε για εμάς ο Θεός. Τα Χριστούγεννα μοιάζουν με ένα γεγονός που του φορτώνουμε τα πάντα. Κάποια εορτή είναι ανάγκη να δώσει ένα νόημα. Αν δεν υπάρξει νόημα, δεν μπορούμε να υπάρξουμε κι εμείς. Ατομικά, κοινωνικά, ως πρόσωπα αλληλοπεριχώρησης. Την εορτή αυτή την έχουμε απογυμνώσει από την ουσία της και της φορτώσαμε κάθε ψυχολογική μας ανάγκη. Τα φώτα, τα στολισμένα σπίτια, οι φανταχτεροί δρόμοι, οι μουσικές που ηχούν από άκρη σε άκρη των πόλεων, αποτελούν την προτεραιότητά μας. Προτεραιότητα όμως δεν αποτελεί το κατεξοχήν πρόσωπο των Χριστουγέννων· ο Υιός του Θεού.
Τί σημαίνει Χριστούγεννα; Σίγουρα όχι τα παραπάνω. Άσχετα αν εμείς πετάξαμε συστημικά φτιασίδια για να στολίσουμε όσα μας λείπουν συναισθηματικά. Συναίσθημα. Παντού συναίσθημα. Ο άνθρωπος, ανήμπορος να ομολογήσει την αποτυχία του να υπάρξει μαζί με τον Χριστό, επομένως να υπάρξει μαζί με τους άλλους, τους οποιουσδήποτε άλλους, έβαλε φώτα στη ζωή του και θόρυβο για να καλύψει τους απογοητευμένους αντίλαλους της υπαρξιακής του αφασίας. Κι όταν τελειώσουν τα Χριστούγεννα; Κατάθλιψη. Αυτό γίνεται. Στον απόηχο των Χριστουγέννων ο άνθρωπος θέλει να φωνάξει ακόμη περισσότερο.
Χριστούγεννα λοιπόν είναι μία γιορτή. Εξάλλου, μέσα στην Εκκλησία όλα γιορτή είναι. Δεν είναι ένα συναισθηματικό ξεφάντωμα που με τον απολογισμό καταμετρά την πενία της ύπαρξης ως μη μετοχής στο γεγονός. Μόνο που το γεγονός των Χριστουγέννων είναι μυστήριο και θα παραμένει μυστήριο, όπως θα πει ο άγιος Βασίλειος Σελευκείας. Ένα μυστήριο που έρχεται να λύσει ανθρωπολογικά ζητήματα. Με πρώτο αυτό της πτώσης. Με την θεία ενανθρώπιση η πτώση παύει να μονοπωλεί το ενδιαφέρον. Πρώτο θέμα γίνεται η σωτηρία.
Ο Θεός γίνεται άνθρωπος. Αυτό κι αν είναι ‘’πρωτοσέλιδο’’. Για ποιο λόγο; Για να γίνει ο άνθρωπος Θεός, θα γράψει ο Μ. Αθανάσιος. Όταν φτάνουμε στο σημείο να μιλάμε για τον άνθρωπο ως Θεό ερήμην του Θεού , όταν εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στην εξύψωση του ανθρώπου και στον παραγκωνισμό του Θεού, την ίδια στιγμή ο Θεός γεννάται ξανά από την Θεοτόκο για να εξυψώσει Εκείνος τον άνθρωπο.
Η εορτή αποκτά νόημα όταν αντιληφθούμε το γεγονός. Κι εδώ το γεγονός είναι ένα μυστήριο. Πώς ο Θεός καταδέχεται να πέσει τόσο χαμηλά για να υψώσει τον άνθρωπο. Θαυμάσιοι οι λόγοι του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου: ‘’ Ο τόσο υψηλός και μεγάλος Θεός επιθύμησε μία πόρνη. Πόρνη επιθύμησε ο Θεός; Ναι, πόρνη· εννοώ την ανθρώπινη φύση… Και τι κάνει;
Δεν στέλνει σε αυτήν κάποιο δούλο, δεν στέλνει Άγγελο, δεν στέλνει Αρχάγγελο, δεν στέλνει τα Χερουβίμ, δεν στέλνει τα Σεραφείμ, αλλά έρχεται ο Ίδιος, Εκείνος που την ερωτεύεται…’’. Τόσο αδειάζει ο Θεός για να γεμίσει ο άνθρωπος.
Μπορούμε να συμφωνήσουμε σε κάτι; Να ξαναφέρουμε τον Χριστό στα Χριστούγεννα. Για να αποκτήσει νόημα η εορτή. Έγραφε κάποτε σε επιφυλλίδα του ο καθόλα ανατρεπτικός Χ. Γιανναράς με πολύ αυθεντικότητα: ‘’Tα Xριστούγεννα είναι Γιορτή, έκρηξη χαράς μέσα στους αιώνες, για όσους στο βρέφος της Bηθλεέμ βλέπουν την ελευθερία του μανικού έρωτα να γίνεται «νόημα» (αιτία και σκοπός) της ύπαρξης. Στη φάτνη ψηλαφούν τον Θεό ελεύθερον από τη θεότητά του, στην Aνάσταση τον άνθρωπο ελεύθερον από την ανθρωπότητά του. Με τον «τρόπο» του έρωτα, τον τριαδικό «τρόπο», χαρίζεται και στον άνθρωπο των ποθητών το ακρότατο: Να υπάρχει επειδή ελεύθερα θέλει να υπάρχει, και να θέλει να υπάρχει επειδή αγαπάει’’.