Η προεδρία Τραμπ έχει πολώσει τόσο έντονα την αμερικανική κοινωνία, ώστε προβλέπεται να ψηφίσει υψηλότερο ποσοστό των πολιτών στις εκλογές από οποτεδήποτε άλλοτε τα τελευταία εκατό χρόνια. Στο άρθρο αυτό θα εξετασθούν αμερόληπτα τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά στοιχεία της προεδρίας Τραμπ, ώστε να γίνει κατανοητό τι διακυβεύεται στις εκλογές.
Στο εσωτερικό των ΗΠΑ η μεγαλύτερη επιτυχία του Τραμπ ήταν οι καλές επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας πριν την πανδημία. Η ανεργία είχε πέσει στα χαμηλότερα ποσοστά εδώ και μισό αιώνα. Ασφαλώς σε αυτό συνέβαλαν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Δεκεμβρίου 2017. Μεταξύ άλλων μειώθηκε ο ομοσπονδιακός φόρος στα κέρδη των επιχειρήσεων από 35% σε 21%. Ως μέτρο σύγκρισης, στη Γερμανία ήταν 29,79%, στην Ελλάδα της κυβέρνησης Τσίπρα 29%, στη Ρωσία 20% και στη Μεγάλη Βρετανία 19%. Ο Μπάιντεν θέλει να τον επαναφέρει στο 35%, που θα πλήξει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των αμερικανικών επιχειρήσεων.
Διαβάστε επίσης: Προεδρικές εκλογές και αμερικανική ηγεμονία
“Η μη συμβατική συμπεριφορά του Τραμπ έχει πλήξει το κύρος της προεδρίας και έχει επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία σημαντικών αμερικανικών θεσμών.”
Επιπλέον ο ίδιος ο Τραμπ θεωρεί επιτυχία του ότι έχει διορίσει τρία από τα εννέα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ και περίπου το ένα τέταρτο των χαμηλότερων ομοσπονδιακών δικαστών. Στον τομέα αυτό διακυβεύονται ζητήματα όπως αν θα υπάρξουν μεγαλύτεροι περιορισμοί στο δικαίωμα των γυναικών στις αμβλώσεις και αν θα περιορισθεί ο ομοσπονδιακός παρεμβατισμός σε πολιτειακά ζητήματα (οι ρεπουμπλικανοί είναι υπέρ και των δύο, οι δημοκρατικοί κατά).
Διαβάστε επίσης:
Οι αμερικάνικες εκλογές και η «μεταβατική» προεδρία των Δημοκρατικών
Πέτρος Βαμβακάς για τις εκλογές στις ΗΠΑ: Πρόκειται για μια μεταβατική εκλογική αναμέτρηση
Από τα πιο αρνητικά στοιχεία του πρόεδρου Τραμπ είναι, ότι συστηματικά «χαϊδεύει τα αυτιά» ρατσιστικών οργανώσεων και δεν αποκηρύσσει απερίφραστα τη ρατσιστική νοοτροπία περί λευκής κυριαρχίας. Η στάση του συνέβαλε στην έξαρση των φυλετικών εντάσεων και συγκρούσεων ιδίως φέτος.
Επιπλέον, έχει υιοθετήσει ξενόφοβες πολιτικές ενάντια στη μετανάστευση, που αν επικρατήσουν επί μακρόν θα αποδυναμώσουν τις ΗΠΑ δημογραφικά και οικονομικά. Ένας από τους λόγους που οι ΗΠΑ κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες έχουν περίπου διπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης από την Ευρώπη είναι, ότι αυξάνεται ο πληθυσμός τους λόγω μεταναστευτικών εισροών – ο ρυθμός γεννήσεων στις ΗΠΑ αρκεί για τη διατήρηση και όχι την αύξηση του πληθυσμού.
“Ποτέ στην ιστορία των ΗΠΑ δεν υπήρξε άλλος υποψήφιος για την προεδρία που να αμφισβήτησε τόσο έντονα την εγκυρότητα μιας εκλογής για να δικαιολογήσει τη διαφαινόμενη ήττα του στους φανατισμένους οπαδούς του.”
Η μη συμβατική συμπεριφορά του Τραμπ έχει πλήξει το κύρος της προεδρίας και έχει επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία σημαντικών αμερικανικών θεσμών. Ο Τραμπ προβαίνει συχνά σε ψευδείς ισχυρισμούς και επιτίθεται σε κάθε λογής αντιπάλους του μέσω Twitter με τρόπο που ακόμα και πολλοί οπαδοί του επικρίνουν (συχνά σε συνεντεύξεις οπαδών του ακούει κανείς τη φράση, ότι δεν τους αρέσει το twitting του Τραμπ, η οικονομία όμως πήγε πολύ καλά). Τα ξενοδοχεία του έχουν έσοδα εκατομμυρίων δολαρίων από ομοσπονδιακές πληρωμές για τα δωμάτια των σωματοφυλάκων του. Μερικοί στενοί παλαιοί συνεργάτες του καταδικάστηκαν ή διώκονται για ποινικά αδικήματα.
Τον Μάιο 2017 ο Τραμπ απέλυσε τον διοικητή του FBI Τζιμ Κόμι, επειδή διερευνούσε τυχόν συνεργασία του προεκλογικού επιτελείου του Τραμπ με τη Ρωσία για τη ρωσική επέμβαση στις αμερικανικές εκλογές του 2016. Το υπουργείο δικαιοσύνης επί υπουργίας του Ουίλιαμ Μπαρ λειτούργησε ενίοτε ως δικηγορικό γραφείο του Τραμπ – ο πρόεδρος απέλυσε τον πρώτο υπουργό δικαιοσύνης του Τζεφ Σέσιονς το 2018, επειδή αρνήθηκε να λειτουργήσει έτσι.
Το 2020 ο Τραμπ αβάσιμα αμφισβήτησε την εγκυρότητα της επιστολικής ψήφου, παρότι πλήθος αξιωματούχων έχουν διαβεβαιώσει ότι δεν αυξάνει το ενδεχόμενο νοθείας. Ποτέ στην ιστορία των ΗΠΑ δεν υπήρξε άλλος υποψήφιος για την προεδρία που να αμφισβήτησε τόσο έντονα την εγκυρότητα μιας εκλογής για να δικαιολογήσει τη διαφαινόμενη ήττα του στους φανατισμένους οπαδούς του.
“Οι κρίσιμες εκλογικές απώλειες του Τραμπ στις τάξεις των στρατιωτικών, που από το 1968 αποτελούσαν ιδιαίτερα πιστή ομάδα υπέρ των ρεπουμπλικανών, οφείλονται εν μέρη στην εγκατάλειψη των Κούρδων συμπολεμιστών τους και στην αίσθηση ότι οι αγώνες και οι θυσίες τους στη Μέση Ανατολή πήγαν χαμένες.”
Ασφαλώς ο Τζο Μπάιντεν ως πρόεδρος θα είναι πολύ πιο συμβατικός στην συμπεριφορά του, με λιγότερες ροπές προς καταχρήσεις εξουσίας και με περισσότερη έμφαση στην ανύψωση του κύρους του αξιώματος.
Παρόλα αυτά τα αρνητικά της προεδρίας Τραμπ, η βάση του πριν την πανδημία παρέμενε συσπειρωμένη και μια απόλυτη πλειοψηφία στις δημοσκοπήσεις του αναγνώριζε την επιτυχία του στην οικονομία.
Η πανδημία όμως επισκίασε φέτος την οικονομία και υπονόμευσε τις προοπτικές επανεκλογής του. Η καθυστέρηση της κυβέρνησης Τραμπ να υιοθετήσει μέτρα κατά της πανδημίας, οι ανοικτές συγκρούσεις του Τραμπ με τους ειδικούς περί πανδημιών στις υπηρεσίες του, η άρνησή του πάρει σοβαρά τα μέτρα αποστασιοποίησης και φορέματος μάσκας με αποτέλεσμα να κολλήσει ό ίδιος και πολλοί συνεργάτες του, όλα αυτά προκάλεσαν κρίσιμες απώλειες του Τραμπ μεταξύ των ηλικιωμένων και των λευκών γυναικών στα προάστια.
Το πιο θετικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ είναι, ότι δεν ενέπλεξε τις ΗΠΑ σε νέους πολέμους και συνέχισε την απεμπλοκή τους από ζώνες πολέμου, που ξεκίνησε ο Ομπάμα. Όταν ωστόσο το 2018 εγκατέλειψε τους Κούρδους της Συρίας στο έλεος της Τουρκίας, έπειτα από πολυετή κοινό αγώνα ενάντια στο λεγόμενο «ισλαμικό κράτος», ο υπουργός Αμυνας στρατηγός Τζέιμς Μάτις παραιτήθηκε. Οι κρίσιμες εκλογικές απώλειες του Τραμπ στις τάξεις των στρατιωτικών, που από το 1968 αποτελούσαν ιδιαίτερα πιστή ομάδα υπέρ των ρεπουμπλικανών, οφείλονται εν μέρη στην εγκατάλειψη των Κούρδων συμπολεμιστών τους και στην αίσθηση ότι οι αγώνες και οι θυσίες τους στη Μέση Ανατολή πήγαν χαμένες.
“Η σημαντικότερος παράγοντας παγκόσμιας σταθερότητας στο ορατό μέλλον είναι η συνοχή της Δύσης. Όσο οι συμμαχίες που με τόσο κόπο και επιμονή έστησαν οι ΗΠΑ μεταπολεμικά παραμένουν ισχυρές, η Δύση ως συμπαγές μπλοκ θα έχει πάνω από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ και θα είναι ακλόνητη έναντι αντίπαλων δυνάμεων”
Άλλο θετικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ είναι η πιο σθεναρή στάση του έναντι της Κίνας. Οι Ευρωπαίοι συμφωνούν με τους Αμερικανούς, ότι η Κίνα είχε κάνει κατάχρηση των κανόνων του ανοικτού διεθνούς οικονομικού συστήματος και ότι χρειαζόταν αυστηρότερη μεταχείριση από τη Δύση.
Στα αρνητικά της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ είναι, ότι ενίοτε έμοιαζε να βάζει τις προσωπικές σχέσεις του και ενδεχομένως το προσωπικό όφελος πάνω από τα αμερικανικά εθνικά συμφέροντα. Για παράδειγμα, μετά από τηλεφωνικές συνομιλίες του με τον Ερντογάν στα τέλη του 2018, ο Τραμπ έβαλε το υπουργείο Δικαιοσύνης να πιέσει τον ομοσπονδιακό εισαγγελέα της νότιας δικαστικής περιφέρειας της Νέας Υόρκης να μην ασκήσει ποινικές διώξεις εναντίον τουρκικής τράπεζας που παραβίασε τις κυρώσεις κατά του Ιράν (ο εισαγγελέας αρνήθηκε).
Το πιο επικίνδυνο στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ ήταν η αμφισβήτηση των διεθνών συμμαχιών των ΗΠΑ και το ξεκίνημα εμπορικών πολέμων εναντίον συμμαχικών χωρών. Η σημαντικότερος παράγοντας παγκόσμιας σταθερότητας στο ορατό μέλλον είναι η συνοχή της Δύσης. Όσο οι συμμαχίες που με τόσο κόπο και επιμονή έστησαν οι ΗΠΑ μεταπολεμικά παραμένουν ισχυρές, η Δύση ως συμπαγές μπλοκ θα έχει πάνω από το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ και θα είναι ακλόνητη έναντι αντίπαλων δυνάμεων. Αν η Δύση καταρρεύσει, θα αυξηθεί πολύ γρήγορα και επικίνδυνα η διεθνής αστάθεια.
“Μια προεδρία Μπάιντεν θα ενδυναμώσει τη Δύση απομακρύνοντας το ενδεχόμενο παγκόσμιας αστάθειας...Θα είναι όμως λιγότερο καλή για την οικονομία των ΗΠΑ...”
Επειδή ο πρόεδρος Τραμπ δεν κατανοούσε τις πραγματικότητες αυτές και έμοιαζε να υπονομεύει τις συμμαχίες των ΗΠΑ, οι υπουργοί Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον και Αμυνας Τζέιμς Μάτις οργάνωσαν σύσκεψη στο Πεντάγωνο τον Ιούλιο 2017 για να τον διαφωτίσουν. Η σύσκεψη πήγε τόσο άσχημα, ώστε μετά την αποχώριση του Τραμπ ο Τίλερσον να τον χαρακτηρίσει «ηλίθιο» δυνατά για να το ακούσουν όλοι.
Διαβάστε επίσης:
New Statesman: Γιατί είναι σχεδόν σίγουρη η νίκη Μπάιντεν στις αμερικανικές εκλογές
Αμερικανικές Εκλογές 2020: Η εξωτερική πολιτική της υπερδύναμης.
Συμπερασματικά, μια προεδρία Μπάιντεν θα ενδυναμώσει τη Δύση απομακρύνοντας το ενδεχόμενο παγκόσμιας αστάθειας. Θα καταπολεμήσει τον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Θα λάβει μέτρα σύμφωνα με την επιστήμη για την πανδημία, καθώς και για την κλιματική αλλαγή. Θα είναι πιο συμβατική, με λιγότερες καταχρήσεις εξουσίας και μεγαλύτερη προσήλωση στο κράτος δικαίου και στις πολιτικές παραδόσεις των ΗΠΑ. Θα είναι όμως λιγότερο καλή για την οικονομία των ΗΠΑ, αν και ο κεντρώος Μπάιντεν έχει αποκηρύξει τις πιο επικίνδυνες προτάσεις του Μπέρνι Σάντερς και της Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτέζ στο αριστερό φάσμα του δημοκρατικού κόμματος.